لرستان با وجود ۲۴۱۹ اثر غیرمنقول در فهرست آثار ملی و بیش از ۵۰۰۰ اثر تاریخی-فرهنگی، طبیعی و ناملموس یکی از استان‌های پیش‌تاز کشور بوده که از این شمار ۱۰۰ پل تاریخی شناسایی شده شوربختانه وضعیت خوبی ندارند.
وجود شمار چشمگیر پل‌های بزرگ از دوره‌های گوناگون تاریخی در استان نمایانگر پیوستگی گذرگاهی در آن روزگاران بوده است. نقش اساسی راه‌ها و پل‌های تاریخی در مسیر تکامل تمدن‌های بشری قابل چشم‌پوشی نیست، به‌‌گونه‌ای که ارتباط‌ها از امور زیربنایی هازمان‌ها (:جامعه‌های) انسانی بوده و خود عاملی در گسترش فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این هازمان‌ها به‌شمار می‌آید.
جای گرفتن لرستان از دیرباز در مسیر راه‌های تاریخی که افزون‌بر ارتباط دو پایتخت شوش و اکباتان در دوره‌های گوناگون تاریخی، همواره ناحیه‌ی کهن بابل، سپس تیسفون، سپس بغداد را به اصفهان، شوش را به بیستون و شوش را به ماسبذان برقرار می‌کرده و از سوی دیگر رودهای پرآب و شرایط ویژه‌ی توپوگرافی در این استان، توجه به صنعت پل‌سازی را دارای اهمیت ساخته است.
شمار درخور نگرشی از این ۱۰۰ پل از دوران اسلامی برجای مانده است که از این شمار ۵ پل بزرگ گاومیشان، کشکان، کلهر و پلدختر، هم‌دوره با حکمرانی ابوالنجم بدر بن حسنویه بر کوه‌های زاگرس است.
اما این روزها پل‌های تاریخی لرستان که در پیِ سیل سال گذشته یعنی فروردین‌ماه آسیب جدی دیدند حال‌وروز خوشی ندارند چراکه گویا قرار نیست به آنها توجهی شده و اعتباری برای بازسازی و مرمت‌شان در نظر گرفته شود.
۱۰۰۰ تومان اعتبار هم به ما نداده‌اند
علی مصطفی‌نژاد، مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان در این‌باره به ایسنا گفت: لرستان به سرزمین پل‌های تاریخی نام‌ور بوده و این آوازه حق آن است چون از زمان هخامنشیان، ساسانیان و دوره‌ی اسلامی و تاکنون آثار پل‌سازی در استان وجود دارد.
وی افزود: از دید اینکه در همه‌ی دوران تاریخی ما پل داریم این موضوع بسیار با اهمیت و شمار پل‌های لرستان نیز فراوان هستند درخور نگرش است.
این مسوول با بیان اینکه شمار ثبت پل‌های تاریخی لرستان را به یک‌صد رسانده‌ایم، افزود: رودهای سرکش و خروشان در لرستان باعث شده این پل‌ها به وجود بیایند.
مصطفی‌نژاد اضافه کرد: از سویی لرستان جای رفت‌و‌آمد بوده و برای گذر از این استان باید پل‌هایی ساخته می‌شد که یکی از آنها کشکان بوده که خود نیز ۶ پل را دربَر می‌گیرد.
وی با پافشاری بر اینکه لرستان دارای پل‌های تاریخی منحصربه‌فرد است از نبود اختصاص اعتبار به آنها انتقاد کرد و یادآور شد: متاسفانه از نظر اعتباری آن‌گونه که باید دیده شویم به ما توجهی نمی‌شود.
مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان با اشاره به سیل سال گذشته در لرستان، گفت: این سیل از دید کارشناسان در ۵۰۰ سال گذشته بی‌سابقه بود و به پل‌های تاریخی استان نیز آسیب‌های بسیاری وارد کرد.
مصطفی نژاد با اشاره به اینکه با وجود انجام پانزده مکاتبه درباره‌ی پل‌ها، ۱۰۰۰ تومان هم به ما نداده‌اند، گفت: با توجه به اینکه پل‌های تاریخی با این حجم و عظمت، شناسنامه‌ی لرستان هستند همه باید کمک کنند تا این اعتبار تامین شود چراکه بستر برای کار آماده بوده و برای نگاهداریِ این آثار کوششی افزون‌تر نیاز است.
اختصاص اعتبار برای پل‌های تاریخی در اولویت دولت قرار نگرفت
سید امین قاسمی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، در این‌باره گفت: ۱۰۰ پل تاریخی شناسایی شده در سطح استان وجود دارد که نزدیک‌به ۷۰ مورد از آنها ثبت ملی شده و پرونده‌ی ۳۰ پل برای ثبت ملی در دفتر ثبت وزارت میراث فرهنگی است.
وی با بیان اینکه سیل نوروز ۹۸ باعث شد شمار بسیاری از آثار تاریخی لرستان آسیب ببینند، افزود: همه‌ی پل‌های تاریخی ما که در مسیر این سیل بودند دچار خسارت شدند.
قاسمی در ادامه گفت: برای مرمت پل‌ها و آثار تاریخی آسیب‌دیده از سیل لرستان نزدیک‌به ۵۷ میلیارد و برای گردشگری و صنایع‌دستی نزدیک‌به ۲۵ میلیارد خسارت در پساسِیل اعلام کردیم.
وی یادآوری کرد: با وجود پیگیری‌های استاندار لرستان و وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این باره خروجی‌ای از طرف دولت نداشته و به دلیل نبود اعتبار در اولویت تخصیص قرار نگرفته است.
قاسمی افزود: دیرینگی، مهندسی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد پل‌سازی لرستان بر هیچ‌کس پوشیده نیست ولی شوربختانه اعتباری برای آنها پیش‌بینی نشده و انتظار داریم دولت‌مردان بودجه موردنظر را برای بازسازی هر چه سریع‌تر این آثار در نظر بگیرند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان افزود: در سیل بیشترین آسیب به پل‌های تاریخی کشکان، دختر، افرینه و کلهر وارد شد که می‌کوشیم بعضی از آنها را در اندازه‌ی توان خود مرمت کنیم ولی دیگر پل‌ها هم نیازمند اعتبارات ملی هستند.
اعتبارات تخصیصی به‌اندازه خرابی‌ها نبود
در همین‌باره قدرت‌الله ترابی‌نژاد، فرماندار شهرستان چگنی نیز گفت: در سیل سال گذشته، ابنیه، پل‌های تاریخی و راه‌های ارتباطی دچار خسارت شد.
وی افزود: اعتباراتی که از محل ستاد حوادث اختصاص داده شد کفاف ترمیم همه خسارت‌ها را نداد.
ترابی‌نژاد با بیان اینکه آثار تاریخی همچون پل‌ها هویت فرهنگی این استان محسوب می‌شوند، ادامه داد: همان زمان برآورد خسارت شد و اعلام کردیم.
فرماندار چگنیادامه داد: اعتبارات تخصیصی به‌اندازه‌ی همه خرابی‌ها نبود ولی امیدواریم در اولویت‌های بعدی نیز به آثار تاریخی آسیب‌دیده از سیل توجه شده و در آینده اعتباری برای آنها لحاظ شود.
پل‌های تاریخی پلدختر در معرض خطر هستند
نادیا امرایی، معاون فرماندار پلدختر نیز به ایسنا گفت: سیل در حوزه‌ی پلدختر نزدیک‌به ۱۰ میلیارد تومان خسارت به پل‌های تاریخی شهرستان شامل کلهرت، افرینه، پلدختر و گاومیشان وارد کرد.
وی بیان کرد: برای تخصیص اعتبار به این پل‌ها که تاریخِ گویای این مرزوبوم هستند پیگیری‌های بسیاری انجام شده ولی تاکنون نتیجه‌بخش نبوده است.
امرایی با تاکید بر اینکه پل‌های تاریخی پلدختر در معرض خطر هستند، افزود: سال گذشته تنها اعتبار ناچیزی در کمیته‌ی برنامه‌ریزی شهرستان برای این پل‌ها در نظر گرفته شد که تخصیص آن هم بسیار کم بود.
این معاون فرماندار تصریح کرد: امید می‌رود در سطح کلان به موضوع این پل‌ها ورود پیدا کنند چرا که در معرض خطر هستند.
اعتبار خاصی به پل‌ها اختصاص داده نشده است
یحیی ابراهیمی، فرنشین (:رییس) مجمع نمایندگان لرستان نیز به ایسنا گفت: متاسفانه در زمان سیل ۷ هزار تا ۱۰ هزار خسارت به استان وارد شد و در این مدت متاسفانه نتوانستیم آسیب به زیرساخت‌ها از جمله پل‌های تاریخی به‌عنوان سازنده فرهنگ آداب‌ورسوم مردم منطقه را جبران کنیم
وی افزود: جبران خسارت این پل‌ها بایستی به‌عنوان مطالبه‌گری مسوولان، استاندار و نمایندگان مورد پافشاری قرار گرفته به‌عنوان اولویت اصلی استان قرار داده شوند.
ابراهیمی با بیان اینکه پل‌های تاریخی نشان‌دهنده‌ی فرهنگ لرستان هستند، ادامه داد: تا این لحظه اعتبار ویژه‌ای به این پل‌ها اختصاص داده نشده است.
فرنشین مجمع نمایندگان لرستان یادآور شد: با مسوولان وزارت میراث فرهنگی صحبت‌هایی داشته‌ایم و نباید بی‌تفاوت باشیم و مجمع نمایندگان، استاندار و میراث فرهنگی موضوع پل‌های تاریخی لرستان را پیگیری می‌کنند.
پل‌های تاریخی لرستان مایه‌ی بالندگی معماری ایران هستند
درباره ی پل‌های تاریخی لرستان و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها عطا حسن‌پور کارشناس میراث فرهنگی در گفت‌وگو با ایسنا از این آثار به عنوان فخر معماری ایران یاد کرد و افزود: پل‌های تاریخی استان از جمله آب‌بناهایی بزرگ هستند که در جنوب غرب ایران جای گرفته به گونه‌ای که دو تَن از معماران بزرگ جهان و باستان در مورد آنها گفته‌اند پس از اهرام ثلاثه مصر بزرگ‌ترین بناهای سنگی جهان هستند.
وی با اشاره به اینکه بناهای ثلاثه مصر اگر هیبتی دارند دلیلش این است که این بناها تجمیع شده‌اند و در یک نقطه روی هم انباشته شده‌اند، افزود: پل‌های تاریخی لرستان کشیدگی دارند و این حجم از سنگ و معماری را به‌صورت یک خط ترسیم کرده‌اند.
این کارشناس میراث فرهنگی گفت: شاید این حجم و هیبت آنها به چشم نیاید اما آنچه در این زمینه درخور نگرش است آب‌بناهای سترگ تاریخی لرستان که همان پل‌های تاریخی هستند سازه‌هایی هستند که گذر زمان و آسیب‌های طبیعی نه‌تنها از هیبت و هیمنه‌ی آنها نکاسته بلکه معماران جهان را مبهوت هنر و هندسه‌ی خود کرده‌اند و در حقیقت هنری که بشر در معماری آنها پایه‌ریزی کرده هنر و هندسه‌ای است که پس از گذشت هزار سال هنوز ایستایی و ماندگاری را در آنها می‌بینیم.
وی با بیان اینکه کلکسیونی از پل‌های تاریخی در لرستان داریم،یادآور شد: پل‌های تاریخی لرستان در سیل امسال ایستادگی خود را به رخ جهان و معماران جهان کشیدند.
این کارشناس باستان‌شناسی افزود: هنوز باید از دید معماری از این دانشگاه پل‌سازی و موزه‌های پل در لرستان درس بگیریم و برای کارهای آینده خود به‌عنوان عبرت قرار بدهیم.
به گزارش ایسنا، پل‌های تاریخی لرستان که به‌گفته بسیاری از کارشناسان نمونه‌های بی‌‌جایگزینی در جهان هستند و تاریخی گویا به‌شمار می‌آیند امروز با بی اعتباری در حال بی‌اعتبار شدن هستند و این در حالی‌ست که در فهرست موقت ثبت جهانی نیز جای گرفته‌اند. با توجه به اینکه سیل هم نتوانست پل‌های تاریخی لرستان را ویران کند بایسته است که مسوولان با اختصاص ندادن بودجه، زمینه‌ی پاک شدن این تاریخ را فراهم نکنند.
