با آنکه مردم چین از راه اروپا با این شاعر و اثرش آشنا شدند، امروز در چین در میان محفل‌های ادبی، فردوسی و شاهنامه‌اش نه‌تنها مقام والایی دارد، بلکه در سطح بسیارگسترده مورد مطالعه و بررسی است. ما می‌خواهیم رقمی را در اختیار دوستان گرامی بگذاریم: اکنون در چین در بیش از 100 مدرسه‌ی عالی درباره‌ی شاهنامه‌ی فردوسی توضیح داده میشود. این مدارس عالی، بخشی به عنوان بخش ادبیات خارجی (یا شرقی) دارند و شاهنامه‌ی فردوسی یکی از آثاری است که در این بخش مورد توجه قرار می‌گیرد.
69 سال پیش هنگامی که در سراسر جهان، بنا به دعوت دولت وقت ایران، هزاره‌ی فردوسی برقرار میشد، در چین نیز انعکاس‌یافت. در یکی از مجله‌های وزین آن‌وقت چین به‌نام “ادبیات” (شماره‌ی پنجم، سال سوم) نویسنده‌ای به نام “اووشی” نوشتاری چاپ کرد و در آن، شاهنامه و فردوسی را بسیارگسترده، معرفی‌کرد و در پی آن، داستان “جمشید و ضحاک” را آورد. این داستان را، “اووشی” از زبان انگلیسی به چینی ترجمه کرده‌بود. “اووشی” در نوشتارخود نوشت: «قبل از هر چیز ما باید مقام بلند شاعر و اهمیت بزرگی اثرش را در ادبیات جهانی درک کنیم؛ فردوسی شاعر یک ملت نیست، بلکه وی یکی از چند نماینده‌ی شاعران جهانی است.»
در همان زمان، یکی از استادان مشهور چینی به نام “جین جیددو” در کتاب خود با نام “تاریخ ادبیات جهانی”، 27 شاعر ایرانی را به مردم چین معرفی کرد؛ و فردوسی و اثرش در سرلوحه‌ی آن بخش بود. این دانشمند درباره‌ی فردوسی نوشت: فردوسی از شهرت بسیار بالایی برخوردار است و شاید وی اولین کسی از شاعران ایرانی است که برای خوانندگان اروپایی آشنا باشد. مقام این شاعر در نظر فرنگی‌ها مانند شاعر بزرگ یونان، هومر، است. “در سال 1946 یک دانشمند چینی به نام “پان چین لی” داستان “رستم و سهراب” شاهنامه‌ی فردوسی را از زبان روسی به زبان چینی ترجمه کرد.
ما با خوش‌حالی تمام می‌خواهیم به دوستان گرامی مژده‌ای بدهیم و آن این است که اکنون در چین بخشی از شاهنامه‌ی فردوسی شامل چهار تراژدی ایرج، سهراب، سیاوش و اسفندیار به وسیله‌ی استاد “جان هون نین” از زبان فارسی به زبان چینی ترجمه‌شده و انتشاریافته‌است.
ما هم‌چنین در ضمن تدریس [در دانشگاه پکن]، درباره‌ی شاهنامه سمینار تشکیل می‌دادیم و تجربه نشان داده‌است که این شکل برای شناسایی این اثر نفیس و درخشان بسیار مفید واقع شده‌است. دانشجویان قبل از تشکیل سمینار، با دقت اثر را می‌خواندند و طرح‌های بیانیه‌ی خود را می‌نوشتند و در جلسه با شور و شوق نظرات خود را بیان می‌کردند و حتا درباره‌ی مواردی مربوط به متن به گرمی بحث می‌کردند. پس از این سمینارها که دانشجویان درک و آشنایی آن‌ها با این اثر بزرگ بیشتر گردید، آن‌ها به این نتیجه رسیدند که شاهنامه‌ی فردوسی یکی از آثار نفیس در ادبیات جهانی است و چه از نظر ژرفای اندیشه و میهن‌پرستی آن و چه از نظر شیوه‌ی بیان و هنرمندی شاعر در آن، در میان آثار ادبیات جهانی بی‌نظیر است.
*استاد بخش فارسی دانشگاه پکن
یک پاسخ
با درود بیکران خدمت میراث داران فرهنگ کهن ایران زمین… در بین قوم لر خصوصا ایل بختیاری سالیانه چندین جشنواره شاهنامه خوانی برگزار میشود که متاسفانه در هیچ رسانه ای منعکس نمیشود آیا سزاوار نیست که هموطنان زرتشتی توجه بیشتری به این رسومات که ریشه در تاریخ این سرزمین دارند بنمایند تا این میراث برای آیندگان زنده بماند و به سرنوشت آیین سیاوش کشان که تا همین چند سال پیش در ایل بختیاری برگزار میشد نشود شاهنامه وشاهنامه خوانی با خون و فرهنگ بختیاری ها آمیخته شده است.