گیلان، سرزمین اهورایی

قدمت و سابقه‌ی استقرار انسان در گیلان را نمی‌توان به طور دقیق مشخص نمود. كشفیات باستان شناسان در برخی از نقاط گیلان از جمله رشت حاكی از آن است كه در چهارهزار سال پیش از میلاد مسیح در این مناطق مردمی ساكن بوده‌اند و تاكید می‌كنم بر این موضوع كه ساكن بوده‌اند و نه بیابان‌گرد كه به اهلی كردن حیوانات و زراعت می‌پرداختند و با برخی از فنون و حرفه‌ها نیز آشنایی داشته‌اند.

ساكنان نخستین گیلان را كادوس‌ها، كاپیسن‌ها،‌ گیلك‌ها،‌ دیلم‌ها،‌ ماردها و … تشكیل می‌دادند.

در ابتدا در حاشیه‌ی جنوبی دریای‌خزر دو قوم بزرگ به نام گیل و دیلم وجود داشتند كه سرزمین محل سكونتشان به نام دیلمستان بود ولی پس از مدتی كه گیل‌ها صاحب قدرت شدند سرزمین دیلمستان،‌ به نام گیلان تغییر نام داد.

استان گیلان در جنوب غربی دریای‌خزر و در شمال ایران واقع شده است كه به استثنای شهرهایی گیلك زبانی همچون تنكابن (شهسوار) و رامسر، 14700 كیلومتر مربع وسعت دارد. جمعیت استان گیلان حدود سد میلیون تن كه از این میان رشت با داشتن یك میلیون تن جمعیت بالاتر از سایر شهرها قرار دارد.

گیلان سرزمین كوهستانی و جلگه‌ای است كه به طور میانگین 20 متر پایین‌تر از سطح دریا قرار دارد.

باغ‌های مركبات و فندق عمدتا در برخی از دامنه‌ها و نواحی كوهستانی گیلان صورت می‌گیرد. پرورش كرم‌ابریشم،‌ زنبورداری، كشت‌چای و برنج،‌ صیدماهی، شكارپرندگان و دامداری نیز در گیلان رواج دارد.

صنایع دستی از جمله گلیم‌بافی،‌ جاجیم‌بافی،‌ سفال‌سازی، سرامیك‌سازی، باموبافی،‌ حصیربافی،‌چاروقی‌‌دوزی، قلاب‌دوزی، جوراب‌بافی، خراطی و دهها مورد دیگر از جمله فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی گیلك‌ها است.

زندگی به شیوه دامداری چندان در گیلان رواج ندارد. تنها در برخی از نواحی كوهستانی مانند تالش،‌ فومن،‌ ماسال،‌ شاندرمن و بعضی نقاط دیگر شغل اصلی مردم دامپروری است.

جنگل از منابع تجدیدشونده‌ای است كه در صورت بهره‌برداری صحیح از آن هرگز به پایان نمی‌رسد. گیلان سرزمینی است كه در حال حاضر بالغ بر چهل درصد مساحت آن را جنگل پوشانده است.

با توجه به عواملی چون دما،‌ ریزش باران، شیب زمین و ضخامت خاك در ارتفاعات مختلف تفاوت‌هایی از نظر نوع و تراكم درختان در پوشش جنگلی مشاهده می‌شود.

در دهه‌های اخیر استان گیلان همواره از انواع آلودگی‌های زیست محیطی رنج برده است. فاضلاب‌های شهری، فاضلاب‌های صنعتی، فاضلاب‌های كشاورزی،‌ زباله‌های خانگی و بالاخره وسائط نقلیه‌ی موتوری از منابع عمده‌ی آلاینده‌های زیست محیطی در همه جا و از جمله در گیلان به شمار می‌روند.

با توجه به این نكته كه بیش از هشتاد درصد از وسعت خاك ایران فاقد ویژگی‌های زیستی نامناسب است باید از همین مقدر كم ثروت‌های ملی و طبیعی كشور كه به نسل‌های كنونی و آینده‌های این سرزمین تعلق دارد حفاظت كنیم.

در استان گیلان آلودگی آب‌ها بیشتر ناشی از تخلیه‌ی انواع فاضلاب‌ها و نیز دفع غیر اصولی زباله در آب است. براساس گزارش‌های سازمان محیط‌زیست،‌كلیه‌ی رودهای ورودی به دریای‌خزر آلوده‌اند كه این امر خود باعث آلودگی آب دریا می‌شود. میزان و شدت آلودگی آب در برخی از نواحی ساحلی استان گیلان به گونه‌ای است كه استفاده‌كنندگان از آب دریا در معرض ابتلا به انواع بیماریها قرار می‌گیرند.

سرزمین گیلان با دارابودن حدود 230 هزار هكتار زمین جهت شالیكاری،‌ بیش از 40 درصد برنج كشور را تولید می‌كند. علاوه بر این تولید بیش از 94 درصد چای و 67 درصد پیله‌ی ابریشم كشور در این استان صورت می‌گیرد. بنابراین گیلان به عنوان یكی از قطب‌های كشاورزی،‌ همواره مورد توجه بوده است. از این رو هرگونه تغییر در میزان برداشت این محصولات خصوصا برنج،‌تاثیر بسیاری بر اقتصاد استان و كشور خواهد داشت. مهم‌ترین عامل موثر بر تولید برنج در گیلان وجود آب كافی برای كشت است كه گیلان از این نظر كاملا بی‌نیاز است.

گیلان سرزمین آذرپاد، مرداویج،‌ بابك‌خرم‌دین، فریدون،‌ پورداوود و دكترمعین است. گیلان هدیه‌ای زیباست كه اهورامزدا به ما داده و باید جهت این هدیه او را سپاس گوییم.