امروز پیروز و فرخ روز سپندارمزد امشاسپند پنجم خوردادماه سال 3759 زرتشتی، سوم خوردادماه 1400 خورشیدی، 24 می 2021 میلادی
چنین روزی در سال 1391 خورشیدی سَتاره فرمانفرماییان؛ مادر مددکاری اجتماعی ایران، از بانوان تاثیرگذار اجتماعی و پیشرو در علم مددکاری در کالیفرنیا آمریکا درگذشت.
سّتاره (Sattare) زاده سال ۱۲۹۹ شیراز، فرزند عبدالحسین میرزا فرمانفرما از شاهزادگان و شخصیتهای بانفوذ قاجار، نخستین دانشجوی ایرانی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بود که در آنجا لیسانس جامعهشناسی گرفت و برای گرفتن فوق لیسانس در مددکاری اجتماعی بهدانشگاه شیکاگو رفت. او در سال ۱۳۳۷ مدرسه عالی مددکاری اجتماعی تهران را بنیاد کرد. دانشگاه هاروارد نام او را بهعنوان یکی از زنان پیشرو در علم مددکاری در لیست زنان تاثیرگذار تاریخ آمریکا قرار دادهاست. وی خاطرات زندگی و کار حرفهایاش را در کتابی باعنوان دختری از ایران منتشر کرد که این کتاب در ایران بارها تجدید چاپ شد.
او از فعالان اجتماعی ایران و از شخصیتهای برجسته بینالمللی بود که سالها ریاست سازمان مددکاری اجتماعی ایران را در دوره پهلوی بردوش داشت.
وی در نوجوانی، پس از گذراندن دورهی مقدماتی، برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و پس از تحصیلات ده ساله به ایران بازگشت و توانست موسسهای در ایران بنیاد کند که از جمله فعالیتهای آن تربیت مددکاران و فرستادن آنها بهخارج از کشور برای ادامه تحصیل٫ پایهگذاری خانههای سالمندان و دیگر مراکز بهزیستی در ایران بود.
وی در راه احقاق حقوق زنان ایرانی بسیار تلاش کرد و حتا ملاقاتی نیز با محمدرضاشاه داشت که تصویب «لایحه ملی تنظیم خانواده» با تلاش او ممکن شد.
از دیگر اقدامات ماندگار او پایهگذاری «مراکز رفاه» در محلههای فقیرنشین تهران بود که بهکودکان و خانوادهها کمک میکردند. او همچنین نخستین کسی است که سیستم آموزشی در مهدکودکها در ایران را بر پایهی اصول تربیتی نوین دگرگون کرد.
«مدرسه عالی مددکاری اجتماعی» پس از چندسال فعالیت با پروانهی وزارت علوم به دانشگاه ارتقا یافت و از راه کنکور سراسری در دو مقطع لیسانس و فوق لیسانس دانشجو جذب میکرد.
وی در سالهای دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی، به دعوت سازمان ملل برای اجرای طرحهای مددکاری اجتماعی در خاورمیانه بهعراق، مصر، سوریه و لبنان سفر کرده بود.
در آغاز انقلاب ۱۳۵۷ از زادگاهش به انگلستان و سپس به آمریکا رفت. او سالها بعد کتابی باعنوان دختری از ایران را نوشت که در این کتاب افزون بر آگاهی از زندگی وی و خانوادهاش بهمسایل سیاسی و اجتماعی ایران آن زمان آگاه میشویم دختری از ایران کتابی است به قلم دختری از طبقه اشرافی و قاجار که با دیدی از این طبقه بهجامعه و اوضاع و احوال ایران مینگرد.
سَتاره فرمانفرماییان در ۹۱ سالگی درگذشت.
سپند آرامئیتی یا همان اسفند به معنی بی نقصی و سلامت کامل است. وی نگاهبان و پاسدار زمین و در عین حال مظهر تمکین، تقوا و عبادت است.
این واژه که در اوستایی «سْپِنْتَه آرمَئیتی»(Spenta-Ârmaiti) است و نام چهارمین امشاسپند شناخته میشود، از دو بخش «سپنته»(Spenta) یا «سپند» به چم (:معنی) پاک و مقدس و «آرمئیتی»(Ârmaiti) به چم فروتنی و بردباری تشکیل شده است و این دو با هم به چم فروتنیِ پاک و مقدس است. این واژه در پهلوی «سپندارمت»(SpandÂrmat) و در فارسی «سپندارمذ» و «اسفندارمذ» و «اسفند» شده است.
سپنته آرمیتی یکی از ایزدبانوان و امشاسپندان زرتشتی است که در زبان اوستایی، سپنته آرمیتی یا سپنت اَرمَیتی یا سپند آرامئیتی خوانده میشود، در زبان پهلوی بدان سپندارمذ یا سپندارمت گویند و در فارسی، سپندارمد نیز خوانده شدهاست. امشاسپند سپندارمذ، نگهبان و ایزدبانوی زمین سرسبز و نشانی از باروری و زایش است.
در فرهنگ پهلوی سپندرمت یا همان سپندارمذ، نام یکی از امشاسپندان و در عین حال نام پنجمین روز ماه و دوازدهمین ماه سال معرفی شدهاست. وی را همان الهه بسیار قدیمی اسفند دانستهاند و گفتهاند که او را دو امشاسپند دیگر یعنی هورواتات (خرداد) و امرتات (امرداد) همراهی میکنند و این سه گروهی از امشاسپندان را میسازند که قرینهٔ سه امشاسپند نخستین، یعنی وهمن (وهومن یا همان بهمن)، اشه وهیشته (اردیبهشت) و خشتره وییریه (شهریور) محسوب میشوند.
این فروزه در انسان به گونهی فروتنی و مهر و خدمت به دیگران، نمایان میشود. سپندارمزد در جهان خاكی، نگاهدارندهی زمین و زنان است. زمینی كه بیهیچ چشمداشتی هرچه دارد در اختیار جانداران میگذارد و زنانی چون مادر كه همچون زمین، مهربان و فروتنند، مهر میورزند بدون این كه چشمبه راه پاسخی مهرانگیز باشند.
زن و زمین همسانیهای بسیاری دارند. زن و زمین هر دو نماد باروری و زایش هستند، زندگی از زن و زمین است كه جریان دارد.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
سپندارمزروز خیز ای نگار
سپند آر ما را و جام می آر
می آر از پی آن كه بی می نشد
دلی شادمان و تنی شادخوار
سپند آر پی آن كه چشم بدان
بگرداند ایزد ازین روزگار
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
ورز زمین کن
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (شهریور) اندر شوی شادخوار/ کنی در (سپندارمز)کشت و کار
رخدادهای ملی در این روز
آزادسازی خرمشهر- سال 1361خورشیدی،20 ماه پس از دستاندازی نظامی عراق، با از جانگذشتگی و فداكاری دلیران ایران، خرمشهر آزاد شد. روز آزادسازی خرمشهر «روز ایستادگی و ازجان گذشتگی (مقاومت و ایثار)» نام گرفته است.
خیزش «المقنع» در خراسان به سال 766 میلادی، آغاز شد كه از نخستین بپاخیزیهای ایرانیان برای بازگردانی استقلال و حاكمیت میهن پس از چیرگی تازیان، بهشمار میآید.المقنع از موضوع كشته شدن ابومسلم به دست خلیفه عباسی بهره برد و به خونخواهی او در خراسان بپاخاست. المقنع كه به شوند(:سبب) نقاب زدن چنین، نامور شده بود، كسی جز «هاشم ابن حكیم» نبود كه مردی دانشمند بود. پیروان المقنع جامه سپید میپوشیدند به سپیدجامگان (كفنپوشان راه میهن) نامور بودند.
اسماعیل سامانی مردی كه پرچم زنده كردن زبان پارسی و فرهنگ ایرانی را به دوش گرفت بنا به یافتههای رخدادنگاران روس، به سال 849 میلادی در فرغانه(فرارود) خراسان چشم به جهان گشود.