با آن که دهههاست کوششهای ارزندهای برای بهدست دادن ویرایشی علمی از شاهنامه انجام شده است، شاید هنوز متنی از شاهنامه که بهتمامی درخور اعتماد باشد، در اختیار نداریم. هنوز بیتهای افزوده و کمو کاستی چاپهای شاهنامه جای گفتوگو و چونوچرا دارد. اکنون یارتا یاران برپایهی دانشهایی که خود در گفتوگوی پیشرو بهکوتاهی بدانها اشاره میکند، متنی ویراسته از شاهنامه بهدست داده است. اگر ویرایش او که پس از سالها سختکوشی و تلاش پیوسته فراهم آمده است، از هزارتُوهای دستوپاگیر چاپ و نشر در ایران بگذرد و به دست دوستداران شاهنامه برسد، میتوان گفت گامی بلند و استوار برای بهدست دادن شاهنامهای نزدیک به آن چه ریختهی قلم فردوسی است، برداشته شده است.
از یارتا یاران سپاسگزاریم که گفتوگو با ما را پذیرفت و از کار چندین و چند سالهی ویرایش شاهنامهاش سخن گفت. [یادآوری کنیم که متن پیشرو برپایهی شیوهی ویرایشی امرداد نیست و تغییری در واژههای گفتو گو شونده داده نشده است].
در آغاز هنگامی که از یارتا یاران دربارهی ویرایش شاهنامه پرسیدیم، گفت: «ویژگی هر کار بزرگی، ناتمامی است. نقطهی پایان گذاشتن برای عرضهی اثر است. چهارسال پیش، پس از سالهای سال، آخرین بازنگری را روی ویرایش شاهنامه انجام دادم و نقطهی پایان را گذاشتم؛ اما ویرایش شاهنامه زمانی پایان میپذیرد که شاهنامهیی پیدا شود با دستخط نازنین فردوسی بزرگ.» سپس با شوخطبعی و خوشسخنیای که همواره در او سراغ داریم، افزود: «من تنها شاعری هستم در سدهی چهاردهم خورشیدی طی سالهای پیوسته به ویرایش شاهنامه پرداختم، آن هم برپایه و اساس دانش ریاضیِ تقویم و گاهشماری و نیز دانش ِ گونهشناسی زبان. تقویم هر سرزمین پُلگِره تمامی مختصات آن جامعه است. گونهشناسی زبان، آگاهی از هر گونه متنی است که در سدهی نسخهی در حال ویرایش، نوشته شده است. بهجرات میتوان گفت که هیچیک از کسانی که عمر بر سر فراهمآوردن متنی پیراسته از شاهنامه گذاشتهاند از دانش ریاضی و بسیار گستردهی تقویم و گاهشماری برخوردار نبودهاند و تنها اکتفا کردهاند به کار طاقتفرسای برابر نهادن نسخه بدلها طی سالها.
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشیست از شهداد حیدری در گفتوگو با یارتا یاران با عنوان «ایرانی شاهنامه خوان است»، پیرامون ویرایش شاهنامه برپایهی دانش ریاضی تقویم، گاهشماری و گونهشناسی زبان، که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گزارش را در رویهی چهارم (شاهنامه) امرداد شماره ۴۴۵ بخوانید.
«امرداد» شمارهی ۴۴۵ از دوشنبه ۲۹ شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.