گسترهی کاخ ابونصر شیراز در پای رشته کوهی با جهت شمال باختری (:غربی) به جنوب خاوری (:شرقی) در کنار دشت شیراز و بر روی یک صخرهی طبیعی بنا شده است. نام این محدوده در سفرنامههای شاردن و کارستن نیبور و رابرت کرپورتر دژ یا برج «مادر سلیمان» است و در گزارشهای پسینتر (:متاخر) همچون نوشتههای فرصتالدولهی شیرازی و ناصری فسایی از آن با عنوان «قصر ابونصر» یاد میشود.
این محوطه که پیشتر در شش کیلومتری جنوبشرق شیراز قرار داشت اکنون بخشی از شیراز است که در انتهای بلواری با همین نام در منطقهی دستخضر قرار گرفته است. در سه کیلومتری خاور کاخ ابونصر، حجاریهای ساسانی برمِدلک قرار دارند و در جوار برمِدلک آتشدانی یافت شده است که بر آن خبر پیروزی ساسانیان بر رومیان آمده است. این آتشدان که بهگونهی اتفاقی کشف شد اکنون در خانهی زینتالملوک شیراز نگهداری میشود. کاخ ابونصر در ۲۴ شهریورماه ۱۳۱۰ خورشیدی با شمارهی ۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل میراثفرهنگی صنایعدستی و گردشگری فارس، مصیب امیری، مدیرکل میراث فرهنگی فارس این سایت تاریخی را شناسنامهی ارزشمند و گواه تاریخی شهر شیراز دانست و گفت: از جمله یافتههای مهم به دست آمده از محوطهی دژ، گلمهرها هستند که بر پایهی تاریخگذاریها از پایان روزگار ساسانی و آغاز روزگار اسلامی برجای مانده است.
امیری ادامه داد: این مجموعه که دربرگیرندهی ۵۰۵ گلمهر است تا پیش از کاوشهای تازه در گسترهی تختسلیمان بزرگترین مجموعهی گلمهرهای به دستآمده از کاوشهای باستانشناختی بوده است. از این مجموعه ۲۲۴ گلمهره به دیرینکده (:موزه) ایران باستان و ۲۸۱ گلمهره به دیرینکدهی متروپولیتن منتقل شد.
وی افزود: کاخ ابونصر امروز بستری مهم برای ایجاد رونق گردشگری است و توانایی این را دارد که به مجموعهای گردشگری تبدیل شود و کسب درآمد کند.
امیری به بیان اقداماتی که میراث فرهنگی استان برای در نظر گرفتن امنیت اثر از سال گذشته در پیش گرفته است، پرداخت و افزود: بودجهای برای دیوارکشی این گسترهی تاریخی سال گذشته در نظر گرفته شد و زیرسازی نصب ستونهای انجام شده است، ستونها نیز آماده و بهزودی جایگذاری میشوند.
این مقام مسوول از طرحی که شهرداری منطقهی 7 شیراز با هماهنگی شورای اسلامی شهر شیراز برای باز زندهسازی این منطقه به میراث فرهنگی فارس ارایه کرده است خبر داد و گفت: برپایهی این طرح که به تایید میراث فرهنگی استان رسید، بنا شد تا شهرداری منطقه مجموعهی پارک، دیرینکده، کافیشاپ و زمینهی معرفی اثر را به عنوان یکی از توانمندیهای ارزشمند شهر شیراز فراهم کند.
دکتر امیری یادآوری کرد: هنوز بسیاری از مردم شیراز هستند که این کاخ را ندیدهاند و باید با فضاسازی مناسب و ایجاد راه دسترسی مشکل بنیادین این کاخ را برطرف کرد تا امکان بازدید فراهم شود.
فارس مهد تمدن ساسانیان
مدیرکل میراثفرهنگی فارس با اشاره به اهمیت نقشبرجسته برمدلك گفت: نقشهای ساسانی به دو بخش مذهبی و غیرمذهبی بخشبندی میشود كه در سنگ نگارهی برمدلك هر دو بخش دیده میشود و این موضوع، ارزشمندی اثر را دو چندان میكند.
وی ادامه داد: بر پایهی واپسین پژوهشهای صورت گرفته در این اثر تاریخی مشخص شده كه نقشهای برمدلك از روزگار بهرام دوم پادشاه ساسانیان برجای مانده است، هرچند كه در برخی از اسناد تاریخی به اشتباه این نقشها را به روزگار زرتشت نسبت میدهند.
این مقام مسوول «بَرمدلک» را یکی از گسترههای تاریخی و فرهنگی شیراز دانست که پیشینهاش به روزگار ساسانی و نزدیک به 1800 سال پیش باز میگردد و اظهار کرد: در این نقشبرجسته نگارههای سه پادشاه ساسانی در دل کوه تراشیده شده است و چشمهای جوشان نیز که همان برم نامیده میشود وجود داشته است که این نام را برای محوطه تاریخی شکل داده است.