بررسی «نقش آموزش تاریخ در کتاب‌های درسی» عنوان نخستین نشست از سلسله نشست‌های نوا (نشست‌های واکاوی‌های امرداد) است که در واپسین دوشنبه‌ی اردیبهشت‌ماه (سی‌ام اردیبهشت) از سوی هفته‌نامه‌ی امرداد با همکاری خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
در گزارش پیشین نشست نوا، با عنوان «تاریخ و فرهنگ ایرانی با خون دل خوردن نیاکانمان به ما رسیده است»، بخش سخنرانی دکتر عباس پرتوی‌مقدم (هموند هیات‌علمی دفتر تالیف کتاب‌های درسی)، حشمت‌الله سلیمی، (کارشناس ارشد تاریخ و کارشناس گروه تاریخ دفتر تالیف کتاب‌های درسی)، دکتر طوبی فاضلی‌پور (استاد تاریخ دانشگاه علامه‌طباطبایی) و فاطمه آهنگری (دبیر تاریخ و دبیر اجرایی نظارت و بازرسی گروه‌های آموزشی اداره‌کل آموزش و پرورش تهران) آورده شد.
آنچه در پی می‌خوانید بخش دوم گزارش و گفتمان دکتر طوبی فاضلی‌پور از سخنرانان نشست در بخش میز گفتاورد است. گفتمان دیگر سخنرانان این نشست را در روزهای آینده در تارنمای امرداد دنبال کنید.
دگرگونی در نگاه، نخست باید از دانش‌آموختگان تاریخ آغاز شود
دکتر طوبی فاضلی‌پور، استاد تاریخ دانشگاه علامه‌طباطبایی در بخش گفتاورد نشست نوا با اشاره به اینکه بیش از 30 سال از دوره‌ی آموزگاری‌ام کتاب‌هایی را تدریس کردم که برای من بسیار رنج‌‌آور بود، چون هم می‌بایست دربرابر دل‌زدگی دانش‌آموزانم شکیبایی می‌کردم و هم آن‌ها را به خواندن تاریخ قانع می‌کردم گفت: در همین باره از نشستی یاد می‌کنم که یکی از همکاران که همین دغدغه و عذاب را در زمان تدریس داشت و در پایان نشست برخاست و به نویسنده‌ی کتاب گفت:«شما هرچه می‌خواهید بنویسید من هرچه نیاز است در کلاسم درس می‌دهم» و این هنری است که آموزگاران تاریخ دارند و این عرصه را خودشان برای خود تعیین می‌کنند.
خوشبختانه کتاب‌های درسی‌ای که در این چند سال نوشته شده و در دسترس آموزگاران است این عذاب را کم کرده است و من خوشحالم که تاریخ از نگاه صرف سیاسی بیرون آمده و جنبه‌ی اجتماعی، تمدنی، فرهنگی و هنر را در خود جای داده است.
وی افزود: آنچه هنوز هم به عنوان یک کاستی می‌توان از آن یاد کرد این است که هرچند در کتاب‌های تازه کوشش شده است تاریخ از جنبه‌ی از برکردن دور شود ولی تاکنون به آن دست نیافته‌ایم. به باور من دگرگونی در نگاه نخست باید از ما دانش‌آموختگان تاریخ آغاز شود تا آنچه دل‌زدگی دانش‌آموز از تاریخ را سبب می‌شود در این کتاب‌ها نگنجانیم.
برای نمونه در بخش هنر زمانی که از نگارگری در دوره‌ی تیموری سخن به میان آمده است که دوران درخشش این هنر در ایران است درباره‌ی نگارگری توضیحی داده نشده است. گمان من بر این بود که شاید در کتاب‌های پایه‌ی پیش در این‌باره تعریفی ارائه شده باشد که با بررسی کتاب پایه‌ی پیشتر دیدم که هیچ تعریفی از نگارگری در آن‌جا هم نیامده و تنها به آوردن این واژه بسنده شده است. یعنی از این هنر و چگونگی دگرگونی آن از شیوه‌ای به شیوه‌ی دیگر در دوره‌های گوناگون هیچ تعریفی به میان نیامده است تا اگر کسی به این هنر دلبستگی دارد بتواند دریافتی ازسیر دگرگونی آن داشته باشد.
فاضلی‌پور در دنباله با یادآوری اینکه من با شیوه‌ی نگارگری دوره‌ی تیموری با خواندن رمان «نام من سرخ» پاموک آشنا شدم گفت: در این رمان به هنر نگارگری در روزگار عثمانی و همزمان در ایرانِ دوره‌ی تیموری و مکتب هرات پرداخته شده است. خواندن این کتاب به اندازه‌ای لذت‌بخش بود که آن را بارها خواندم. در کتاب «نام من سرخ» اجزای تشکیل دهنده‌ی تابلو با هم گفت‌وگو و خود را معرفی می‌کنند و جاذبه‌ی خواندن و یادگرفتن را در خواننده برمی‌انگیزند. ما چرا برای جذب دانش‌آموز از نقاشی و جاذبه‌های نوشتاری رمان بهره نمی‌گیریم؟ چرا متن‌هایی از این کتاب که به همه‌ی جنبه‌های نگارگری و صاحبان سبک این دوره پرداخته در کتاب درسی نمی‌آوریم؟
به هر روی اگر به دنبال جذاب کردن و اهمیت دادن به درس تاریخ در میان دانش‌آموزان هستیم باید به دنبال دگرگونی نگاه و نگارش سنتی در نوشتن کتاب‌های درسی بگردیم و نگرش دیگری به کتاب‌های تاریخ داشته باشیم.
نوا (نشست‌های واکاوی‌های امرداد) سلسله نشست‌هایی است که با به چالش کشیدن جستارهای (:موضوعات) فرهنگی، تاریخی، هنری، زیست‌بومی و هازمانی (:اجتماعی) به بررسی آن‌ها می‌پردازد.
نشست‌های «نوا» واپسین دوشنبه‌ی هر ماه با باشندگی دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران‌زمین در تالار فردوسی خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود.
