زبان بلوچی، از گذشتههای دور از زبان فارسی بهره گرفته است. میزان واژههای فارسی در بلوچی گذشته و معاصر، ژرفای این تاثیرپذیری را نشان میدهد. این پیوند واژگانی تنها به فارسی معاصر محدود نیست بلکه صدها واژه مشترک میان بلوچی و فارسی دری وجود دارد، که بسیاری از آنها در فارسی کنونی فراموش شدهاند و جای آنها را واژههای بیگانه گرفته است، ولی در زبان و ادب بلوچی همچنان کاربرد دارند.
براینپایه زبان و ادب بلوچی گنجینهای بزرگ از واژههای فراموششدهی فارسی نیز است. چون بسیاری از این واژهها نمونههای اندکی در فارسی دارند شاید از نظر معنی و مفهوم به گونهای که باید روشن نباشند، دراینباره واژههای بلوچی میتوانند راهنمای بجا و شایستهای باشند. بلوچها ادبیات پُرباری دارند، دیرینگی نوشتارهای نظم آنها به چند سدهی پیش برمیگردد، اگرچه عمدهی این نوشتارها شفاهی گفته شدهاند، اما بخش شایان نگرشی از آنها را پژوهشگران معاصر گردآوری و چاپ کردهاند، با بررسی دقیق این نوشتارها میتوان به نتایجی دربارهی ساختار این زبان و تحول زمانی آن پی برد.
کتاب «فرهنگ بلوچی-فارسی» که به کوشش عبدالغفور جهاندیده در دو جلد گردآوری و چاپ شده است بیش از 60 هزار واژه و اصطلاح دارد و به برخی از ویژگیهای زبان بلوچی، گویشهای مهم بلوچی، گویش باختری (:شرقی) و گویش خاوری (:غربی)، پیوند زبان بلوچی با زبانهای باستانی ایران، بلوچی با پارسی باستان، بلوچی با پارسی میانه، دستور خط زبان بلوچی و … پرداخته است.
آنچه در بالا آمده است بخشی از گفتوگویی است با عنوان «همانندی زبان بلوچی با فارسی دری خراسان بزرگ» که با نویسندهی کتاب «فرهنگ بلوچی-فارسی» انجام شده است.
متن کامل این گفتوگو را در رویهی چهارم (ادب و هنر) شمارهی 408 امرداد بخوانید.
متن کامل این نوشتار را در رویهی پنجمِ (اندیشه) شمارهی 408 امرداد بخوانید.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند:
لینک خرید اینترنتی شمارهی 408 امرداد