بیگمان درخت ستبر و سرافراز فرهنگ و تمدن ایران، تنها در گسترهی کنونی کشورمان ریشه نگرفته است و در آن سوی مرزهای سیاسی نیز بُن و پایههای استوار و ژرفی دارد؛ ژرفایی که از هزارهها پیوستگی تاریخی ریشه میگیرد. یک نمونه از آن نشانههای تمدنی ایران را باید در کردستان عراق دید؛ جایی که کُردها به آن اقلیم کردستان میگویند و شهرهای سلیمانیه، اربیل، دهوک، شقلاوه و جایجای دیگر آن سرشار از آیینها و نشانههای تاریخی و فرهنگی است که با یادمانهای کهن ایرانیان، یگانه است.
اگر مرزهای ساختگی سیاسی را نادیده بگیریم، آنگاه درمییابیم که با بسیاری از مردمان آن سوی مرزهایمان زادبومی یکسان داریم و در گذر از هزارههای تاریخی همتبار و همچراغ بودهایم. گواه درستی سخنی که گفتیم، نشانههای همسان فرهنگی است؛ از همه نمایانتر نیز جشن نوروز.
شاید کردستان عراق همان جایی در ورای مرزهای کنونی ما باشد که زیباترین و دلانگیزترین جشن و آیین نوروزی را در آن بتوان دید و پایبندی به برپایی باشکوه و بیآلایش جشن نوروز را نگریست. کُردها همواره از نوروز با نام «نوروز پیروز» یاد میکنند و چنان گرامیاش میدارند که آوای خوشآهنگ «ههل بهژی نهوروز» (زنده بمانی نوروز!) از زبان و سخنشان نمیافتد. جشن نوروز در میان کُردها همراه با رقص همگانیای است که به آن «ههل پهرگه» میگویند و نیز برافروختن آتشی که در نگاه آنها سپند و فرخنده است و بخشی جداییناپذیر از آیین نوروزی.
شعلههای سرکش آتش نوروزی
چند هزاره است که کُردها، درست زمانی که نوروز پیروز از راه میرسد، بر بامهای بلند خانهها و چکاد کوهها، آتش برمیافروزند و شعلههای پاکاش را مینگرند که سر به آسمان میکِشد و روشنایی و گرمایی جاودان میآورَد. در نوروز، در شهر آکری اربیل که بر بلندای کوه ساخته شده است، کُردها با مشعلهای فروزان آتش، در صفی بلند رو به فراز کوه میآورند و در آن جا دست در دست هم، با رقص و شادمانی بیپایان پیشوازان نوروز میشوند. این، سرآغاز روزهای شادیآور و زندگیافزای نوروزی است.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاریست با عنوان «کُردها، سرودخوان و پاکوبان در کنار فروزانآتش نوروزی» به قلم شهداد حیدری که در ویژهنامهی نوروز 1401 خورشیدی (مجلهی نوروزی امرداد) چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در مجلهی نوروزی امرداد 1401 بخوانید.
ویژهنامهی نوروز و زرتشتنامه امرداد در 48 رویه به همراه هفتهنامهی شمارهی 452 هفتهنامهی امرداد (در هشت رویه)، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان است.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به مجلهی نوروزی و هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی هفتهنامه امرداد شمارهی 452 به همراه مجله نوروزی 1401 خورشیدی