آجرهای لعاب‌دار بوکان بازمانده‌ی تمدن کهن و سه‌هزارساله‌ی ماناییان در شمال باختری ایران است. این آجرها در دهه‌ی 60 خورشیدی، به از راه غیرقانونی از ایران بیرون بُرده شده بودند و بخشی از آن‌ها سر از مجموعه‌های خصوصی درآورده بود و بخش دیگر نزد خانواده‌ای ایرانی در سوییس نگهداری می‌شد. خانواده‌ی ایرانی آجرهای تمدن مانایی را در انباری در بندر چیاسو، نزدیک مرز سوییس و ایتالیا، پنهان کرده بودند و سرگرم گفتوگو با موزه‌ها بودند تا آجرها را بفروشند، اما خوشبختانه مسوولان سوییسی آثار کهن بوکان را یافتند و آن‌ها را برپایه‌ی قانون دفتر فدرال دارایی‌های فرهنگی، از خانواده‌ی ایرانی بازپس گرفتند. سپس با بررسی و همکاری بسیار دکتر جان کرتیس، موزده‌دار بخش خاورمیانه‌ی موزه‌ی بریتانیا و پیگیری وزارت‌خانه‌های خارجه و میراث فرهنگی ایران، آجرهای لعاب‌دار بوکان در 29 آذرماه 1399 خورشیدی، به ایران بازگردانده شد.
فیروزه سپیدنامه، فرنشین (:رییس) موزه‌ی ایران باستان، درباره‌ی آجرهای لعاب‌دار بوکان در گفتوگو با امرداد گفت: «نمایشگاه آجرهای لعاب‌دار بوکان کاری ویژه است از این‌رو که شاید هیچ‌گاه پیش نیامده بود که این شمار از آجرهای لعاب‌دار را بتوانیم یک‌جا و از یک دوره‌ی تاریخی، نشان بدهیم. این نمایشگاهِ ویژه نگاه بسیاری را به سوی خود کشیده است. روزانه بازدیدکنندگان بسیاری تنها برای دیدن این نمایشگاه به موزه ایران باستان می‌آیند، این به‌‌شوند معرفی و همچنین یک‌دست‌بودن آثار به نمایش‌درآمده است. اگرچه در گستره‌‌ای که این آجرها به دست آمده، آثار دیگری هم یافت شده است».
سپیدنامه در دنباله گفت: «آجرهای لعاب‌دار بوکان وزن سنگینی دارند و روی یک پس‌زمینه‌ی حرفه‌ای ساخته شده‌اند. البته آجرهایی نیستند که به عنوان ساخت‌مایه‌ی (:مصالح) بنیادین ساختمان بشناسیم؛ آجرهای مکملی هستند که بخشی از آرایه‌های وابسته به مهرازی یک اثر را دربرمی‌گیرند. نقشه‌ای که روی آن‌ها اجرا کرده‌اند با بهره‌گیری از لعاب سیلیسی است؛ لعابی که سپس‌تر سبب شد آجرها، به‌ویژه آجرهایی که کنار هم هستند، در راه‌های پُررفت‌وآمد، از ستبری (:ضخامت) و پایداری بیشتری برخوردار باشند (مانند آجرهای چغازنبیل) و در زمان رفت‌وآمدها آسیب کمتری ببینند. سلیس ماده‌ی سختی است که در روکش و پوشش اصلی آجر به‌کار می‌رود.
آنچه در بالا آمده است بخشی از گزارشی‌ست با عنوان «بازگشت آجرهای باستانی بوکان به میهن» به قلم نگار جمشیدنژاد و در گفتوگو با فیروزه سپیدنامه، فرنشین موزه ایران باستان، که در تازه‌ترین شماره امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گزارش را در رویه‌ی دوم (رویداد) امرداد شماره 454 بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 454 از دوشنبه، نوزدهم اردیبهشت‌ماه، 1401 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان خواهد بود.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
