ماساژت نامی شناختهشده نزد کسانی است که به تاریخ ایران دلبستگی دارند. با این همه آگاهی از آنان اندک است. همین اندازه از کتابهای دوران دبستان از آنان میدانیم که کورش بزرگ در جنگ با این مردمان کشته شد. در سالهای گذشته فیلمی در کشور قزاقستان ساخته شد که برپایهی داستان افسانهآلود هرودوت کوشیده بود این نبرد را به تصویر کشد. جز اینکه در این فیلم به افسانه هرودوت بسنده نشده و یک رشته جعل تازه و پانترکیستی هم بدان افزوده شده بود.
برای نمونه ماساژتها را از مردمان آلتایی، که ترکان هم از میان آنان برخاستهاند، به نمایش درآوردند. نغز آنکه تا سدهها پس از آنان پای مردمان آلتایی به این سرزمینها نرسیده بود. همین کشور کنونی قزاقستان سرزمینی نوین است و پیشینه تاریخی ندارد، بماند که خود قوم قزاق یا کازاخ هم که آمیزهای از مردمان مغول و دیگر قومهای ترکتبارند، قومی تازهاند (این قزاق را نباید با قزاقها یا کاساکهای اسلاوی شمال دریای سیاه که در آینده بخشی از ارتش روسیه تزاری شدند و بنیاد قزاقخانه در ایران هم برمبنای همان سازمان بوده، یکی دانست). به هر روی اکنون که یارای ساخت فیلمهایی برپایه تاریخ راستین ایران نیست، میکوشیم تا در این نوشتار کوتاه ماساژتها را بازشناسانیم، شاید که اندکی از زهر چنین دروغپردازیهایی گرفته شود.نام ماساژت به این ریخت کنونی از زبان فرانسوی به پارسی نو درآمده است، ولی خود این نام از یونانی به فرانسوی راه یافته است. در یونانی این نام را بهگونهی ماساگِتائی آوردهاند و زبانشناسان بر این باورند که خود این واژه از نام ایرانی «مَسیهکه» (*Masiyaka) گرفته شده باشد. ریشه این نام، مسیه، با مسیه در اوستایی و ماتسیه (mátsya-) برابر است و به چم (:معنی) «ماهی» در پارسی کنونی است. براینپایه نام این مردمان را «ماهیخور» یا «ماهیگیر» پنداشتهاند. و شاید این نام را بتوان با این جمله هرودوت سنجید: «… در این سرزمین باتلاقی مردمانی زندگی میکنند که خوراک آنها ماهی خام است و لباس عادی آنها پوست سگ آبی است.»
آنچه در بالا آمده است بخشی ازنوشتاریست با عنوان «ماساژتها چه کسانی بودند؟» به قلم اردلان کوزهگر که در تازهترین شماره امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گزارش را در رویهی ششم (تاریخ و باستانشناسی) امرداد شماره 454 بخوانید.
«امرداد» شمارهی 454 از دوشنبه، نوزدهم اردیبهشتماه، 1401 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
3 پاسخ
بله ، کاساک ها یک قوم اسلاو و مردمانی جنگجو بوده اند اما قزاق ها یا قازاک ها مردمانی ترک مغول تبار هستند که مردمانی راهزن و غارتگر بوده اند واژه قازاک ( = بَرکَنَنده ) به معنی کندن و برداشتن مال دیگران می باشد و به دلیل اینکه به کشورهای متمدن همسایه یورش می بردند و روستاها و شهرهای نزدیک به خودشان را غارت می کردند و می گریختند و در صحرای پهناور قزاقستان کنونی گم می شدند . ضمنا اگر واژه قازاک را برابر با قاچاک ( = گریزنده ) بدانیم نیز همين معنی استنباط میشود یعنی گریختن پس از غارت نمودن
همه اینها درست که می فرمایید ، ولی چگونه است که اَبَر کشوری مثل ایران بزرگ باستان،و پادشاه پادشاهان کوروش بزرگ با آن همه تصرفات ، اولین امپراطوری جهان و با اولین سپاه مجهز دنیا و با آن همه سرلشکر و سردار،چرا و چگونه خود شخصا به جنگ با ماساژت ها رفته ، به قول شما یک قوم دله دزد و راهزن و یاغی ، آیا با عقل و منطق سازگار است این موضوع ، از هر جهتی که به آن بنگرید شبهه برانگیزتر میشود
یک سوال از نیک اندیشان ایران زمین؛ چگونه است که کوروش بزرگ در آواخر میان سالی پادشاه بزرگترین و اولین کشور و امپراطوری جهان با آن همه سردار و سرلشکر و لشگر و سپاه خودش شخصا به جنگ با ماساژت ها رفته (یک قوم کوچک )،بر فرض غیر ممکن ؛میگیم درسته داستان هرودوت ، پس چرا وقتی کمبوجیه به تخت نشست اینقدر بی غیرت بوده که به جای انتقام گرفتن پدر به مصر لشکر کشی میکنه ،ویا اینکه جنازه پادشاه جهان این همه مسیر برده شده و در پاسارگاد به خاک سپرده شده آسا این در آن دوران بی احترامی به پادشاه نبوده ،ایران آن زمان خراسان بزرگ جزء خاکش بوده چرا در یکی از بزرگترین شهرهای آنجا به خاک نسپردند کوروش بزرگ را و دلایل منطقی دیگری ،با هیچ ذهن اندیشمند و محققِ بی طرفی و با هیچ منطقی سازگار نیست این اتفاق ، همه گفته های هرودوت بی غرض نبوده ،مطمئنا تاریخ سازی جعلی صورت گرفته