آیین پنجی گاهشماری قدیم از دوشنبه 21 تیرماه آغاز شده و پنج روز ادامه یافت. به این مناسبت با موبد شاه‌بهرام بلیوانی درباره‌ی برگزاری این آیین به گفت‌وگو نشستیم.
موبدیار زرتشتیان استان یزد به مناسبت برگزاری آیین پنجه وه قدیم، چنین گفت: برخی زرتشتیان ایران، از جمله شماری از اهالی شریف آباد اردکان یزد، مزرعه کلانتر میبد و زین آباد آیین‌های دینی خود مانند گهنبار، پنجه وه، هیرمبا و…را برای پاسداشت آیین‌های کهن برابر با گاهشماری بدون کبیسه انجام می‌دهند.
شاه بهرام بلیوانی گفت: پایبندی به انجام سنت‌ها، پسندیده است چون که بن‌پایه‌های دینی و باورهای مذهبی انسان را تقویت می‌کند و در این دنیای پر سر و صدا می‌تواند آرامش نسبی را به‌دست دهد .
وی یادآور شد: همزمان برگزار کردن مراسم ها به وسیله هم کیشان بر اساس گاه شمار باکبیسه زرتشتی می تواند باعث همازوری وهماهنگی بیشتری شود.
موبدیار زرتشتیان استان یزد با بیان اینکه، اما پاسداشت و نگهداری سنت‌ها ارزشمند است ادامه داد: یکی از آیین‌هایی که از ۲۱ تیرماه سال ۴۰۱ برابر با اهنود و گاتابیو بدون کبیسه (قدیم) در شریف آباد اردکان یزد و مزرعه کلانتر میبد و به گمانی در مناطقی دیگر به وسیله برخی زرتشتیان در گاهشماری بدون کبیسه برگزار میشود مراسم پنجه وه (پنجه بزرگ) است که همزمان با واپسین گهنبار سال یعنی همس‌پت‌میدیم به چم (:معنی) برابری روز و شب آغاز و تا پنج روز یعنی ۲۵ تیر ماه ادامه می‌یابد و بامداد ۲۶ تیرماه با مراسم آتش افروزی بر فراز بام به پایان می‌رسد .
بلیوانی افزود: روش انجام تمام آیین‌ها همانند برگزاری گهنبار چهره‌ی ششم با کبیسه‌ی زرتشتی بوده و با آتش‌افروزی بر فراز بام به پیشواز نوروز( بدون کبیسه) می‌روند.
وی عنوان داشت : گاه‌شمار دینی زرتشتی مانند گاهشماری رایج امروزی ایران، خورشیدی بوده و هر سال ۱۲ ماه (با نام‌های برگرفته از اوستا) دارد و همه‌ی ماه‌ها ۳۰ روزه هستند.
این موبدیار گفت: پنج روز باقی‌مانده، پس از ۳۰ اسفند دینی زرتشتی قرار می‌گیرند و با نام پنجه‌ی بهیزک یا خمسه مسترقه شناخته می‌شوند. هر کدام از این پنج روز نام ویژه‌ی خود را (برگرفته از گاهان اشوزرتشت) دارد.
۳۰ روز ماه هر کدام با نامی شناخته می‌شوند:
اورمزد، وهمن، اردیبهشت، شهریور، سپندارمذ، خورداد، امرداد، دی به آذر، آذر، آبان، خور، ماه، تیر، گوش، دی به مهر، مهر، سروش، رشن، فروردین، بهرام، رام، باد، دی‌به‌دین، دین، ارد، اشتاد، آسمان، زامیاد، مانتره سپند، انارام
وی افزود: با تصویب مجلس شورای ملی در ۱۱ فروردین سال ۱۳۰۴ شش ماه نخست سی‌و‌یک روز، پنج ماه بعد ۳۰ روزه و اسفند ۲۹ روز شد و در سالی که کبیسه بود اسفند ۳۰ روز شد).
موبدیار زرتشتیان یزد گفت: در گاه‌شمار زرتشتی با کبیسه روز ۳۰ در سال کبیسه به نام اورداد avardad یا روز اضافه نام دارد پیش از این زرتشتیان هر ۱۲۰ سال یک ماه را به شمار نمی‌آوردند. پس از ساسانیان به شوند مشکلات و سختی‌های ناشی از هجوم تازیان، این یک ماه فراموش و محاسبه نشد و در نتیجه سنت‌ها به وسیله‌ی نیاکان ارجمند بدون درنظر گرفتن کبیسه نگهداری می‌شد که اکنون شاهد نمونه‌هایی از آن هستیم. اکنون با یاری دانش ریاضی و ستاره‌شناسی گاه‌شمار دینی زرتشتی نیز دوباره تنظیم و سامان گرفت و تمام آیین‌های دینی به گونه‌ی درست و دقیق از سوی بیشتر زرتشتیان در هنگام خود برگزار میشود که باید از گذشتگان برای پاسداشت این آیین‌ها در شرایط سخت سپاسگزار بود .
یک پاسخ
بادرود. جشن ها خوبند اما آیا با دانش ریاضی و ستاره شناسی و فکر نمیکنید آیندگان چه تدبیری را باید برای اورداد یا کبیسه داشته باشند؟ خصوصا کسانی که خارج از ایران بسر میبرند!!! دیگه کبیسه برای انها بی معناست. برای مثال عید پارسی هایا نوروز چه زمانی برگزار میشود ایا آنها هم آتش افروزی دارند. واقعا یعنی چند نوروز باید برپا شود. با کبیسه.بدون کبیسه. شاهنشاهی .فصلی.هیرومبا…….. بهتر نیست موبدان کل دنیا یک فکر باشند و نوروز را بنا به موقعیت ایران یادآوری کنند. ما طبیعت را هم شوخی گرفته ایم. درسته خورشید یا زمان هر ۴سال یکبار نوروز را تغییر میدهد. حال که متوجه شده ایم بهتر نیست ما همکیشان یکسان باشیم؟!!! به نظرم آیندگان ما جشن های اون کشور را انجام خواهند داد.مثل ژانویه و محرم و …….. پس این گردهم آیی ها در خارج از ایران و یا در ایران به چه چیزی می پردازند؟! تا دیر نشده باید با افکاری درست جشن هایمان را داشته باشیم. سپاس از شما همکیشان.