پرونده‌ی ثبت جهانی شهر تاریخی ماسوله در کنار کاروانسراهای ایران، در تیرماه 1402 خورشیدی، در نشست یونسکو ارایه خواهد شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، ششم مهرماه، نعیمه بن‌کاری از کشور عمان، ارزیاب یونسکو برای ارزیابی پرونده ثبت جهانی ماسوله در راستای انجام فرآیند ثبت جهانی این شهر از گیلان بازدید کرد. ماسوله در سال ۲۰۰۷ در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو جای گرفت و از آن زمان تاکنون به شوندهای گوناگون روند ثبت جهانی به درازا کشیده است.
ماسوله در سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این شهر تاریخی در ۶۲ کیلومتری باخترمرکز استان گیلان و در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن در دل جنگل‌های رشته کوه البرز جای دارد که با ۳۵۰ خانه تاریخی هویتی ۸۰۰ تا یک‌هزار سال را به دوش می‌کشد.
محمد سنایی، سرپرست پایگاه پژوهشی ماسوله، با اشاره به بازدید ارزیاب یونسکو از ماسوله، گفت: ارزیاب یونسکو در چهارچوب برنامه‌ی پنج‌‌روزه برای بازدید از ایران از بخش‌های گوناگون ماسوله دیدن کرد. بازدید با مردم، سازه‌های تاریخی، چشم‌انداز فرهنگی ماسوله و بررسی مواردی که در پرونده به آن اشاره شده بود در برنامه ارزیاب یونسکو جای داشت.
او ادامه داد: ارزیاب افزون‌بر چک کردن برنامه‌های پایگاه پژوهشی ماسوله، برنامه‌های نگاهبانی که به‌گونه‌ی مشترک از سوی اداره کل اعم از اداره منابع طبیعی، اداره محیط زیست، اداره میراث فرهنگی، شهرداری و… صورت می‌گیرد را بررسی کرد. چراکه بحث نگاهداری از ماسوله برای یونسکو بسیار ارزشمند است و در پرونده به آن اشاره شده است.
سنایی درباره‌ی پرسش‌ها و چالش‌هایی که ارزیاب یونسکو درباره‌ی ماسوله مد نظر داشت، گفت: پرسش هایی که پرسیده شد عمدتا درخصوص حفاظت، معماری، منظر فرهنگی، بافت تاریخی و… بود. البته این پرسش‌ها تنها ویژه‌ی ماسوله نیست چراکه در چهارچوب پرونده‌ی ثبت چشم‌انداز فرهنگی شهر تاریخی ماسوله، افزون‌بر معماری، شماری روستا، فرهنگ مردم، شهر ماسوله، چشم‌اندازهای طبیعی، پارک‌های طبیعی ثبت شده و… در نگر گرفته می‌شود.
او با اشاره به آنکه پرونده ماسوله قرار است در سال ۲۰۲۳ در یونسکو بررسی شود، گفت: بنا بود پایان تیرماه سال جاری، نشست یونسکو در مسکو انجام شود که به دلیل جنگ روسیه و اوکراین برگزار نشد. ایران قرار بود پرونده کاروانسراها را در این نشست ارائه دهد که با توجه به لغو نشست، ارائه و بررسی پرونده کاروانسراها به همراه پرونده منظر فرهنگی ماسوله در تیرماه سال آینده در نشست سالانه یونسکو ارایه خواهد شد. این درحالی است که تاکنون ۲۶ اثر از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
سرپرست پایگاه پژوهشی ماسوله پافشاری کرد: در پرونده‌ی فرستاده‌شده بسیاری از موضوع‌ها تا جایی که امکان رفع داشت، برطرف شد البته در این پرونده برخی از موضوع‌ها که مانع ثبت بود نیز قید شده و پیش از بازدید ارزیاب با توجه به اهمیت موضوع در استان، توانستیم موارد را برطرف کنیم و در زمان حضور ارزیاب از این بخش‌ها نیز به عنوان مواردی که تعهد رفع آن‌را داده بودیم بازدید و موردی به عنوان مانع ثبت، یاد نشد. حتا ارزیاب از شرایط و وضعیت حفاظت، زباله و… خشنود بود.
ارزیاب یونسکو در پایان بررسی ماسوله گفته است: پیش از این‌که ایکوموس پرونده ماسوله را به من بدهد، هیچ شناختی درباره‌ی آن نداشتم و با پژوهش این پرونده به آن دلبسته شدم و با آمدنم به ایران و دیدن این شهر از نزدیک دریافتم که تنها جلد کتاب را خوانده‌ام و صفحه‌های تازه‌ای از ماسوله را کشف کردم و در ذهنم ثبت شد.
در حضور ارزیاب یونسکو در ایران، بازدید از مجموعه اشراقی، بافت، سازه‌ها و مسجدهای تاریخی، بازدید از کتابخانه شهر، کارگاه‌های نجاری، بررسی وضعیت ییلاقات منطقه و بازدید از چشم‌اندازهای طبیعی همچون آبشار خربو صورت گرفت.
سنایی همچنین درباره‌ی برنامه‌های کاوش باستان‌شناسی در ماسوله گفت: روال کاوش‌ها و کارهای پژوهشی همچون پیش و برابر با ضوابطی که داریم در ماسوله انجام خواهد شد. با توجه به آنکه فصل بارندگی آغاز شده است عملا امکان کاوش در کهنه ماسوله در نیمه دوم سال وجود ندارد و فصل بعدی کاوش به بهار و تابستان سال آینده انجام می‌شود.
او یادآوری کرد: هم‌اکنون سایت موزه‌ای در کهنه ماسوله راه‌اندازی شده که نیازمند گسترش است. فازهای بعدی کاوش در این سایت موزه با توجه به شرایط آب‌و‌هوایی منطقه صورت خواهد گرفت.
