بی‌مهری به تاریخ باستانی اصفهان با نبود کاوش‌های پیوسته و ریزبینانه ازسویی و خطر طرح‌های گسترش شهری مانند مترو و خیابان‌کشی از سوی دیگر، میراث پیش از اسلام این کهن‌شهر را در آستانه‌ی نابودی قرار داده است.
نویسنده‌ی کتاب «اصفهان پیش از اسلام، دوره ساسانی» و سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف در این‌باره گفت: بسیاری از محوطه‌های باستانی اصفهان در توسعه‌ی شهریِ آن در آستانه‌ی از میان رفتن است، درحالی‌که می‌توانند پاسخ‌گوی همه‌ی پرسش‌هایی باشند که در مورد اصفهان و به‌ویژه اصفهانِ پیش از اسلام وجود دارد، چراکه اصفهانِ کهن زیر اصفهان امروز نهفته است.
به گزارش ایسنا، علیرضا جعفری زند افزود: در اصفهان رویکردی به نام باستان‌شناسی جا نیفتاده است و اصفهان تنها بر پایه‌ی آثار سطح شهر شناخته می‌شود و تکیه بر آن است و تنها بودجه‌ای که در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان قرار می‌گیرد هزینه‌ی مرمت آثار سطحی است؛ بنابراین به‌هیچ‌روی به رویکرد باستان‌شناسیِ آن توجهی نشده است.
او افزود: وقتی ایزدی، مسوولیت اداره‌ی کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان را بر دوش گرفت، خیلی خوشحال بودم، چون او از شهری به نام همدان می‌آمد، یعنی شهری که سال‌ها در آنجا کاوش‌های باستان‌شناسی پیوسته انجام‌شده و با این جستار (:مقوله) آشنا هستند، حتا این مساله را به او گوشزد کرده و گفتم که جاهایی در اصفهان وجود دارد که به کاوش نیاز دارد، چراکه بسیاری از محوطه‌های باستانی اصفهان در توسعه شهریِ آن در آستانه‌ی از میان رفتن است، درحالی‌که می‌توانند پاسخ‌گوی همه‌ی پرسش‌هایی باشند که در مورد اصفهان و به‌ویژه اصفهانِ پیش از اسلام وجود دارد و ازاین‌رو باید کاوش‌های باستان‌شناسیِ پی‌در‌پی انجام شود، ولی من فکر می‌کنم که شوربختانه فرنشین (:رییس) میراث فرهنگی استان آن‌اندازه درگیر آثار سطح شهر هستند که نسبت به این موضوع توجه ویژه‌ای نکرده‌اند و با وجود درخواستِ من برای حضور وی در تپه اشرف و آگاهی از موقعیت و ارزش و اهمیت این اثر نهفته و باارزش، شوربختانه این اتفاق نیفتاد.
سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف درباره‌ی کاوش‌های مقطعی و کوتاه‌مدتی که در اصفهان انجام‌شده است، گفت: نخست اینکه شوربختانه بافت تاریخی میدان عتیق با ساخت زیرگذر خیابان عبدالرزاق ویران شد و هسته‌ی اصلی تاریخی اصفهان از میان رفت، در مورد بخش‌های عمده‌ای از چهارباغ نیز این اتفاق افتاد و ساخت مترو بدون انجام کاوش‌های پیوسته در ایستگاه‌های گوناگون، موضوعی بود که شوربختانه تکرار شد، اما جاهای دیگری در اصفهان وجود دارد مانند مسجد جامع عتیق و البته بازهم چهارباغ که همه‌ی آن‌ها از زمینه‌های مهمِ کاوش‌های باستان‌شناسی به‌شمار می‌روند و مساله این است که در زیر آسفالتِ این خیابان‌ها آثار ویژه‌ای وجود دارد که می‌تواند در آینده نیز مورد توجه قرار بگیرد، اما اکنون باید بیش‌تر بر نقاط در آستانه‌ی خطر مانند تپه اشرف تمرکز کرد که نزدیک‌به ۵ هزار متر از آن در گسترش خیابان و خیابان‌کشی از میان رفت.
جعفری زند ادامه داد: آثاری که در فصل هفتم کاوش در تپه اشرف به‌دست آمد در زیر خیابان بود؛ بنابراین این محوطه، بسیار باارزش است، اما لوله‌های آب، پساب (:فاضلاب) و توسعه‌ی شهری به شوندهای گوناگون، روزبه‌روز باعث ویرانی آن می‌شود، درحالی‌که من همیشه گفته‌ام که اصفهانِ کهن زیر اصفهان امروز نهفته است.
نویسنده‌ی کتاب «اصفهان پیش از اسلام، دوره ساسانی» با بیان اینکه در درازای تاریخ، بسیاری از تپه‌های باستانی حتا در شهرهای باستانی مانند شوش و همدان از میان رفته و روی آن‌ها خانه‌سازی شده است، یادآوری کرد: اصفهان با داشتن نشانه‌هایی از پیش از اسلام که در برخی کاوش‌ها ازجمله در تپه اشرف به‌دست‌آمده، از یک ویژگی مخصوص به خود برخوردار و لازم است که در این خصوص مطالعه شود، چراکه این شهر روزبه‌روز به دلیل خانه‌سازی‌ها و تونلِ مترو تخریب می‌شود و باید هرچه زودتر به این موضوع توجه شده و اصفهان، از دید تاریخِ کهن خود شناخته شود، نه اینکه فکر کنیم آثار اصفهان فقط میدان نقش‌جهان است.
او با اشاره به اینکه در شهری که کاوش باستان‌شناسی انجام نمی‌شود دانشجویان رشته باستان‌شناسی نیز قربانی این وضعیت خواهند شد، افزود: نه‌تنها در اصفهان، بلکه در دیگر شهرهای ایران نیز از رشته‌ی باستان‌شناسی غافل شده‌ایم و دانشجویان به این رشته می‌آیند و مدرک می‌گیرند، اما تجربه‌های بایسته‌ی را ندارند و این موضوع ویژه‌ی اصفهان و دانشگاه هنر این شهر نیست و باید گفت که در اکنون توجه به باستان‌شناسی در ایران، صفر است.
این باستان‌شناس افزود: شوربختانه در ایران کاوش‌های باستان‌شناسی به‌صورت مقطعی است، برای نمونه یک‌فصل کاوش انجام می‌شود و تا چند سال باز می‌ایستد (:متوقف می‌شود)، یعنی هنگامی‌که کاوش می‌خواهد به پاسخ برسد رها می‌شود؛ بنابراین دانشجویان باستان‌شناسی نیز قربانی‌های این وضعیت هستند و وقتی سایت‌های فعال نداشته باشیم طبیعی است که دانشجو هم بیکار خواهد بود.
یک پاسخ
اصفهان شهر فرهنگ و هنر و تاریخ
زاینده رود هویت اصفهان و ایران و کلید بقای فلات مرکزی ایران
محیط زیست و میراث فرهنگی راز بقای یک تمدن است پس باید پاس داشته شود
ایران عزیز سرشار از زیبایی و عشق است