امروز خور ایزد و دی‌ماه به سال 3757 زرتشتی، برابر با پنجم دی‌ماه 1398 خورشیدی 26 دسامبر 2019 میلادی
روز خور (خیر) ایزد از ماه دی در گاهشمار زرتشتی، برابر با پنجم دی ماه خورشیدی، سالروز جاودانگی یگانه وخشور ایران زمین، اشوزرتشت مهراسپنتمان به یاد باد.
پیرو نوشته ِ مورخان و محققان تاریخ دوران باستان و باور زرتشتیان، اشوزرتشت روز خور ایزد در گاهشمار زرتشتی برابر با پنجم ماه دی در 77 سالگی درگذشت. Spitama نام پدر او بود. زرتشت که ششم فروردین به دنیا آمده بود، تنها پیامبری است که از میان آریایی‌ها برخاست و «کردار نیک، پندار نیک، و گفتار نیک» را ندا داد و گسترده کرد تا پیروان آموزش‌های او به‌ویژه ایرانیان با این منش پرورش یابند و بارآیند. اشوزرتشت می‌گفت كه گریز از بدی‌ها و پلیدی‌هاست كه در بشر احساس شادی و نیكبختی پدیدار می‌كند و این احساس تا ابدیت در او باقی می‌ماند.
تا پیش از اشوزرتشت، بیشتر ایرانیان میترائیست بودند که به مَکتَب او گرویدند. آیین زرتشت در زمان ساسانیان، دین رسمی ایران شناخته شد و روحانیون زرتشتی در دستگاه حکومتی دارای جایگاه ویژه شدند. آریایی‌ها و از جمله ایرانیان تنها مردم جهان باستان بودند که بُت پرست نبودند.
نخستین کسی که به زرتشت ایمان آورد، میدیوماه بود که فروردین‌یشت از او نام می‌برد. وی در گفته‌های آیینی، پسرعموی زرتشت به‌شمار آمده است. اشوزرتشت به زندگانی دنیوی بی‌اعتنا نیست. اشوزرتشت رسالت خود را فقط مذهبی و معنوی نمی‌داند و در پیشرفت امور اقتصادی و بهبود زندگانی مادی نیز کوشاست. به‌ویژه به آباد کردن زمین و کشاورزی اهمیت زیادی داده است. اشوزرتشت در سخنان خویش به کشاورزان می‌گوید که کشور خداپرست گشتاسپ باید از نیروی آنان به برتری رسد و سرمشق دیگران گردد.
درگذشت اشوزرتشت بزرگ به تاریخ پنجم دی ماه برابر با روز خور از ماه دی است. تاریخ نگاران نوشته‌اند اشوزرتشت پس از هفتاد و هفت سال از عمر خویش که بیشتر آن را برای هدایت و دادن خرد و آگاهی به مردمان گذرانده بود. تاریخ‌نگاران چنین می‌گویند که اشوزرتشت روزی در آتشکده شهر بلخ مشغول نیایش بوده است. گشتاسب شاه کیانی و پسرش اسفندیار از حامیان بزرگ وی نیز برای رسیدگی به شهرهای دیگر از بلخ خارج می‌شوند. ارجاسب که دشمن دیرینه زرتشت و ایرانیان بود از این هنگام بهره برد و توربراتور فرمانده سپاه خود را با لشگری بسیار راهی بلخ که بخشی از ایران بود، کرد. دروازه‌های شهر بلخ را با تمام دلاوری‌ها مردم در هم شکستند و هنگامی که زرتشت با لهراسب و گروهی دیگر از یارانش مشغول نیایش به درگاه اهورامزدا بودند از سوی سپاه تورانی کشته می‌شوند.
اَوِستا کتاب زرتشت، از کهن‌ترین نوشته‌های جهان و سند تمدنِ پیشرفته‌ی ایرانیان دوران باستان است. شرح تاریخچه اوستا در کتاب «دین کرد» آورده شده است. زرتشت در عین حال یک شاعر و فیلسوف بزرگ بود.
اشوزرتشت آموزگار و پایه‌گذار اندیشه و منش نیک و راستی در گیتی بود که به سه وَچَک (جمله) کوتاه او (پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک) شناخته شده است، و از دیدگاه پژوهشگران، تنها همین سه وَچَک (جمله) پایه‌ی بنیادین مردم سالاری (دمکراسی) و شیوه‌ی سازماندهی اندیشه‌ها و احساسات و در پی آن پیشرفت در جهان امروز شناخته شده است. بسیاری از اندیشمندان و شرق شناسان معاصر، آموزش‌های اخلاقی زرتشت را راهکار برای مشکل‌های بشر امروز دانسته‌اند. زیرا که همه این مشکل‌ها به شوند (:علت) سستی و پستی در اخلاق به وجود آمده است. آموزش‌های زرتشت از قرن هفدهم میلادی مورد توجه خاص و تفسیر تاریخ‌نویسان، فلاسفه و جامعه‌شناسان به‌ویژه اندیشمندان آلمانی بوده است که با افتخار از او یاد کرده‌اند.
روز خور است ای به دو رخ همچو خور
تافت خور از چرخ فلک باده خور
خور یا هْوَر به چم (:معنی) خورشید، نام یازدهمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است. آفتاب‌خوانٓ خور، خوانًخور در گات‌ها به چـم خورشيد آمده و اوستا هْوٓر آمده در پارسی خُور و هور يا خورشيد مى‌گويند. هَورَخْشَئِتَو در پهلوى خْوَرَشتٓ در گات‌ها بدون شئت آمده است.
خراسان نيز از واژه‌های كهن و سرزمين‌های خاوری بوده و به خورآسان مى‌خواندند به چم بر آينده و بالا رونده همان خورشيد را گويند.
«ويس و رامين نو شته‌ی فخرالدين گرگانی»
بر آمدن گاه خورشيد هركس سر آيد
خراسان آن بود كز وی خور آيد
خراسان پهلوي باشد خور آيد
عراق و پارس را زو خور بر آيد
خراسان هست معنی خور آبان
كجا زو خور بر آيد سوي ايران
«سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش»
روز خور است ای به دو رخ همچو خور
تافت خور از چرخ فلک باده خور
باده خور و نيز مرا باده ده
افسوس احوال زمانه مخور
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
کودک به دبیرستان کن تا دبیر فرزانه بود
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (خور) روز، کودک به استاد ده / که گردد دبیری خردمند و به
