شش و نیم تن طلا تاوان جنگی رومیان به ایران

امروز مانتره‌سپند ایزد و دی‌ماه به سال 3757 زرتشتی، برابر با 23 دی‌ماه 1398 خورشیدی 13 ژانویه 2020 میلادی

رومیان مالیات‌ها را افزایش داده بود تا بتواند به ایران شش هزار و پانصد کیلوگرم طلا تاوان جنگ دهد.

در جریان رایزنی دو امپراتوری ایران و روم شرقی برای بستن یک قرارداد صلح پایدار، مخالفان ژوستی نی یَن (ژاستینیان) و معروف به «ژوستی نی یَن بزرگ» و ناراضیان از افزایش مالیات‌ها، از فرصت مسابقه ارّابه سواری Chariot Race که در میدانی در جوار کاخ سلطنتی در شهر قسطنطنیه (استانبول) برگزار شده بود استفاده کرده و دست به شورش زدند. شورش میدان مسابقه با همین اعتراض آغاز شده بود که هفت روز طول کشید و ضمن آن حدود 30 هزار نفر کشته شدند و نیمی از شهر ویران گردید.

ژوستی نی یَن مالیات‌ها را افزایش داده بود تا بتواند به ایران شش هزار و پانصد کیلوگرم طلا غرامت جنگ دهد و به علاوه، هزینه لشکرکشی به اروپای غربی با هدف احیا امپراتوری واحد رومیان را تامین کند. خزانه او پیش از این بر اثر هزینه جنگ‌های شمال آفریقا تقریبا خالی از سکه شده بود.

ارتش روم شرقی در قفقاز (گرجستان) و روسیه جنوبی امروز (داغستان) از ایران شکست خورده بود و همچنین در نبرد نوزدهم اپریل 531 در کنار شهر رقه در منطقه فرات شمالی که در آن زمان، این شهرِ وابسته به امپراتوری ایران؛ Collinicum نام داشت. ایران در این نبرد، سه لشکر پیاده، 15 هزار اَسوار (سرباز سوار) معمولی و 5 هزار سوار زرهپوش بکار برده بوده بود. در این نبرد فرماندهی نیروهای ایران را اسپهبد آذَربُد برعهده داشت که در تاریخ های تألیف اروپاییان، Azarettes  نوشته شده است. فرمانده نیروهای رومی در این نبرد، ژنرال Belisarius بود.

در پی این شکست، امپراتور روم پیشنهاد عقد یک پیمان صلح همیشگی به ایران داد و گفت که متعهد می‌شود در سوریه، ارمنستان و تمامی قفقاز مداخله نکند. قباد، شاه ساسانی ایران پنج ماه پس از پیروزی در نبرد Collinicum (رقه ـ الرقهِ سوریه)، در 13 سپتامبر 531 و در 58 سالگی درگذشت و پسرش خسروانوشیروان بر جای او نشست و مذاکرات صلح را ادامه داد که در جریان آن شورش قسطنطنیه معروف به Nika Riots روی داد (واژه نیکا به معنای؛ برنده ـ پیروز) است.
یک اشتباه دیگر ژوستی نی یَن یکم انحلال دانشگاه و کانون علوم فلسفی یونان بود که استادان آن پراکنده شدند و بیشتر به ایران آمدند و سرگرم تحقیق و تدریس شدند.

ای دلارام روز مار‌اسپند

دست بی‌جام لعل مِی، مپسند

بيست و نهمين روز ماه، مانتره‌سپند دو بخش دارد؛ نخست مانتره يا منتره به معناي سخن انديشه برانگيز و دوم سپند يعنی مقدس. در اوستا «مانترَسپِنتَ»، فارسی میانه «اَمَهرَسپنت» و فارسی امروز «ماراسپند» و «مانترسپند» آمده است. وی ایزد و نگاهبان آب است. ایزد ماراسپند نگهبان گاه و روز و خرد و گوش‌ها و چشم‌هاست. مانتره‌سپند به چم گفتار نیک، پاک و سپندینه و سخن فزونی بخش است.

 اشوزرتشت سرودهای خود گات‌ها را مانتره که همان سخن اندیشه‌برانگیز است نامید. مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری ست و به چم آرام بخش روان‌ها هم آماده است و شفا می‌بخشد قلب‌های خسته انسان در رنج را.

مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری است و به چَم آرام‌بخش روان‌ها هم آمده است و قلب‌های خسته‌ی انسان‌ها را در رنج و سختی شفا می‌بخشد.

 «مانتره» یکی از واژه‌های بنیادین گاهانست. این کلمه از ریشه من به چم اندیشیدن و در کل به چم وسیله اندیشه کردن و یا موجب اندیشه برانگیزی آمده است. اما روان‌ترین ترجمه کلام اندیشه برانگیز است. اشوزرتشت در گات‌ها، سرودهای خود (گاهان) را مانتره می‌نامد. همچنین در اوستا ، او ِستاهای «اَشِم وُهو» و «یَـتااَهو = اهونـَوَر» به نام مانتره شناخته می‌شوند. سراینده مانتره نیز «مانترن» نامیده می‌شود.

 ویژگی‌های مانتره :

درمان بخشی

در گاهان در هات ۴۴ بند ۱۶ ،

از درمان بخشی و به عبارتی همان جنبه روان شناسی مانتره اشاره شده است.

الهام گونه بودن:

اشوزرتشت فردی است که با الهام از جهان ِ پیرامون خویش (چه درون و چه محیط) به تعالی رسید ، وی مانتره را هم نوعی الهام (چه درونی و چه از محیط) می‌داند.

موسیقیایی بودن:

یکی از شروط مانتره بودن ِ یک سخن ، موسیقایی بودن آن است.

توانایی اهورایی مانتره:

در گاهان برای تاثیر کلام مانتره بر اقشار مردم و سعادت آن‌ها بسیار گفته شده است.

از آن چه که در متون اصلی دین ِ ما گات‌ها و قسمت‌های اصلی اوستا بر می‌آید، مانتره جزئی از نوای خداوندی است که به مانند «فرَوَهَر» در وجود هر آدمی قرار داده شده است و در اصل توانایی اندیشه برانگیزی است و از آن جایی که خداوند «مبدا خرد» است، پس مانتره هم توانایی اندیشمندی و اندیشه برانگیزی است، که یک انسان از آن بهره‌مند می‌شود و نیز مانتره کلامی است از همین نوع که از مانتره ِ وجودی انسان به صدا در می‌آید و به مانتره وجودی انسان دیگری می‌رسد و آن را بر می‌انگیزد.

چه نیکو و زیباست در این روز خواندن گاتها. پیدایی و روایی دین نیک اندر جهان به دست مانترسپند است و می‌توان نیکی دین را به وسیله مانترسپند از آن خویش کرد. گویند هر کس در این روز زاده شود دلیر باشد.

نماد این روز «کرکم» یا همان گل زعفران است

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

ای دلارام روز مار‌اسپند

دست بی‌جام لعل مِی، مپسند

خرمی در جهانِ خرم بين

شادمانی كن و به ناز بخند

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

جامه افزای و دوز و پوش و زن به زنی کن که فرزند تیز ویر ( باهوش) و نیک زاید.

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

زن تازه در (ماراسفند) گیر / که فرزند نیک آید و تیز ویر