امروز رام ایزد و دیماه به سال 3757 زرتشتی، نَبُر روز پرهیز از خوردن گوشت، برابر با 15 دیماه 1398 خورشیدی پنجم ژانویه 2020 میلادی
نخستین اسکناس امروزی در ۵ ژانویه سال ۱۶۹۱ میلادی در بانک استکهلم چاپ شد که هماکنون هم در موزهٔ این بانک موجود است.
نخستین اسکناس اروپا در پنجم ژانویه ۱۶۹۱ میلادی توسط مردی به نام یوهان پالِمتروک برای بانک استکهلم در سوئد چاپ شده و به انتشار گذاشته شد. تا پیش از این که اسکناس در سوئد و سپس در سراسر اروپا چاپ و منتشر شود، مبادلات نقدی به وسیلهی سکههای چهارگوش و بزرگ انجام میشد. در حال حاضر پول کاغذی یا اسکناس در عرصه مبادلات بینالمللی و اقتصاد جهانی و سیستم پولی دنیا نقش اساسی ایفا میکند و به اعتبار مؤسسه انتشار دهنده که بیشتر دولت یا بانک مرکزی یک کشور است، گردش میکند و به همین جهت دارای ماهیت اعتباری است. واژهِی اسکناس در اصل از زبان لاتین گرفته شده است. شکل اولیهی آن، اسیگنو به معنای حواله امضا است. خاستگاه پیدایش اسکناس را کشور چین میدانند. البته شکل اسکناس در روزگاران قدیم با آنچه امروز میشناسیم تفاوت اساسی بسیاری داشته است. شکل و طرح و اندازه آن بسیار ساده و ابتدایى بوده است. پژوهشهای تاریخی نشان میدهد که دیگر کشورهای جهان در انتشار اسکناس از چینیها پیروی کرده و اسکناس را جانشین پولهای مسکوک نمودهاند. در پایان قرن هفتم هجری (قرن ۱۳ میلادی) و در دوره سلطنت گیخاتوخان (سال ۶۹۳ ه. ق) پنجمین پادشاه سلسله ایلخانیان، که از خالی شدن خزانه و کسری بودجه نگران بود، دستور داد مردم زر و سیم خود را به چاوخانه تحویل دهند و به جای آن پول کاغذی (چاوه) بگیرند. این پیشنهاد را عزالدین مظفر -از نزدیکان صدر جهان (وزیر گیخاتو)- با الهام از پول کاغذی چین ارائه داده بود. بدین ترتیب برای نخستین بار پول کاغذی به نام چاو (موسوم به چاو مبارک) در تبریز منتشر شد اما بیدرنگ بر اثر مقاومت شدید مردم مجبور شدند این فرمان را لغو کنند.
نخستین بانکی که به چاپ اسکناس برای ایران پرداخت، بانک جدید شرق بود که مرکزش در لندن قرار داشت و اسکناسهای چاپشده توسط این بانک در بانک بازرگانی ایران انتشار مییافت. اسکناسهای منتشرشده توسط این بانک از پنج قران به بالا بود. در سال ۱۲۶۷ هجری قمری، امتیاز چاپ اسکناس از بانک جدید شرق به بانک شاهی واگذار شد.
در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی، نمایندگان نخستین مجلس شورای ملی خواستار تأسیس بانک ملی شدند اما تا سال ۱۳۰۶ بانک کلی به تصویب نرسید تا سرانجام در ۱۷ شهریور ۱۳۰۷ آغاز به کار کرد. بانک شاهنشاهی تا سال ۱۳۰۹ شمسی به فعالیت خود ادامه میداد و در این سال ایران حق انحصاری نشر اسکناس را به مبلغ ۲۰۰ هزار لیرهٔ انگلیس خریداری کرد و مسوولیت چاپ اسکناس به بانک ملی ایران واگذار شد.
دسته ای از منتقدان معتقدند که پول کاغذی وسیلهی مناسبی برای سنجش قیمت نیست، چون ارزش ذاتی ندارد و معمولاً ارزش آن با چاپ بیشتر آن از بین میرود، این افراد طلا و نقره یا دستکم اسکناسی با پشتوانه را به عنوان پول دارای ارزش ثابت قبول دارند.
دست به دست شدن اسکناسها، این برگهها را به محیطی مملو از «باکتریهای زنده» تبدیل میکند که میتوانند در انتشار بسیاری از بیماریها در جامعه نقش مؤثری داشته باشند. برگههای اسکانس میتوانند مانند نوعی محیط انتقالدهنده باکتری در جامعه عمل کنند. این مورد بهداشتی نیز از ایرادهای چاپ اسکناس به شمار میرود.
ترا روز رام از جهان رام باد
همان باد را با تو آرام باد
واژهی رام به معنای آرام، خوشحال، مطیع آمدهاست و هنوز هم این واژه به همین صورت یا به صورت رامش در معنی صلح و شادی و سازش به کار میرود. ایزد رام در آیین مزدیسنی، پاسدار و موکّل روز بیست و یکم هر ماه خورشیدی است و در اوستا با صفت «بخشندهٔ چراگاه و اغذیهی خوب» از وی یاد شدهاست. همچنین در این آیین گل خیری زردرنگ به این ایزد ویژه شده است.
رام یا ایزد رام، که در اوستا به صورت رامه یا رامن آمده و در زبان پهلوی به صورت رامشن یا همان رام خوانده شدهاست، در آیین زرتشت یکی از ایزدان یا فروزهی در خور نیایش است. این ایزد که آن را وای وه نیز گفتهاند، بر روز بیست و یکم هر ماه که آن را رام روز مینامند، موکّل است. چهارمین روز نَبُر یا پرهیز از خوردن گوشت است.
در کنار بهمن (وهمن یا وهومانا از امشاسپندان) سه دستیار او قرار میگیرند که نخستین آنها ماه، دومین گؤشورون و سومین رام است که قرینهٔ وای محسوب میشود و در زندگی بعد از مرگ نقش خاصی را ایفا مینماید. در واقع در زندگی پس از مرگ، رام به ارواح نیکوکار و عادل مدد میرساند تا مشکلات و موانع را پشت سر بگذارند. رام یکی از جنبههای زمان نیز به شمار میرود او نخستین پزشک مینوی است که چاره و درمان دردها به دست او سپرده شده است.
فردوسی میسراید:
ترا روز رام از جهان رام باد
همان باد را با تو آرام باد