امروز دی بهآذر ایزد از ماه بهمن به سالمهی 3757 زرتشتی، دوم بهمنماه 1398 خورشیدی، 22 ژانویه 2020 میلادی
عارف قزويني (ابوالقاسم) شاعر، روشنفكر و مبارز میهندوست ایران دوم بهمنماه 1312 (22 ژانویه 1934) درگذشت.
از آنجا که درگذشت وی در شب دوشنبه دوم بهمن روی داده بود برخی از مورخان سالروز وفات وی را یکم بهمنماه (21 ژانویه 1934) را نوشتهاند. عارف [زادهی 1882 میلادی] كه هنگام مرگ 52 سال داشت در همدان و در جوار گورگاه ابوعلی سینا دانشمند بنام ایران به خاک سپرده شده است. عارف که اشعار و تصنیفهای او شعار مبارزان راه دمکراسی و مشروطیت ایران قرارگرفته بود ازجمله شعر «از خون جوانان وطن لاله دمیده …» خود نیز در تهران به این مبارزان پیوسته بود. وی که مردی احساساتی و عاطفی بود در پی یک رنجش، برای مدتی جلای وطن کرده و به استانبول رفته بود. عارف سالهای واپسین زندگانی را در همدان و در گوشهگیری بهسربرده بود. بر بسیاری از اشعار او آهنگ موسیقی ساخته شده است.
دی یکی از نامهای اهورامزداست و در اوستا، دَثوش یا دَدوش یا دَذوه فرنامی و به چم آفریننده، جهاندار زیباییهاست. دی اوستایی دَثوش به چم : پروردگار و دادار هست. روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن، آسایش و دست از کار کشیدن زرتشتیان است.
روز دی است خیز و بیار ای نگار می
ای ترک، می بیار که ترکی گرفت دی
دیبآذر، روز هشتم از هر ماه در گاهشماری زرتشتیان است. دی یکی از نامهای اهورامزداست.
«دی» (اوستایی:«دَثوش») به چم (:معنی) پروردگار، دادار، آفریننده و جهاندار زیباییها است. در گاه شماری زرتشتی، روز نخست هر ماه اورمزد روز نامیده میشود، سه روز دیگر به نام اهورامزدای بیهمتاست که به واژهی دی آمده و از آن سخن گفته شده است.
در هر ماه سه روز با نام «دی» شناخته میشود. روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه زرتشتی به نام «دی» است مانند دی به آذر، روز هشتم هر ماه، دی به مهر، روز پانزدهم از هرماه، دی به دین، روز بیست و سوم از هر ماه. برای باز شناختن هر یک از این سه روز ، نام روز پس از آن به واژهی دی پیوند داده شده است برای نمونه فردای روز دی بآذر روز آذر است.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
روز دی است خیز و بیار ای نگار می
ای ترک، می بیار که ترکی گرفت دی
می ده برطل و جام که در بزم خسروی
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به می
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
سر شوی و موی و ناخن پیرای
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (دیبآذر) اندر سر و تن بشوی/ بپیرای ناخن، بیارای موی
یاد روز دوم بهمنماه:
– ایجاد سازمان تأمین اجتماعی در ایران در بهمن ماه 1331
– دوم بهمنماه 1001 خورشیدی، پيام پاپ وقت به شاه عباس و گزارش ديدار فرستاده او با شاه وقت ايران
