شهرداری نوشهر، شب چهارم فروردین 1403 و در میانه‌ی تعطیلات نوروزی، بدون گرفتن پروانه و با زیر پا گذاشتن پیمان‌نامه‌ای که سال گذشته میان موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و شهرداری نوشهر به امضا رسیده بود، بیش از ۲۰۰ متر از دیوار شمالی باغ گیاهشناسی این شهر را ویران و هزار و ۵۰۰ مترمربع از عرصه آن را نیز با لودر و بولدوزر هموار (:تسطیح) کرد.
به گزارش ایسنا، باغ گیاهشناسی نوشهر، یکی از کهن‌ترین باغ‌های گیاه شناسی ایران نامور به باغ اکولوژی، بیش از ۹۰ سال پیش در زمینی به گستردگی (:مساحت) بیش از ۳۵ هکتار بنیادگذاری شد. این گنجینه که در سال ۱۳۸۵ به‌عنوان اثر طبیعی در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده، دومین و دیرین‌ترین باغ اکولوژی ایران و خاورمیانه و یکی از مهم‌ترین انباشت‌گاه‌های ژنتیکی درختان و گونه‌های گیاهی کمیاب است.
موضوع عقب‌نشینی این باغ از سال‌های گذشته و با آرمان توسعه شهری از سوی شهرداران مختلف در دست پیگیری بود تا اینکه سال گذشته و پس از انتصاب شهردار جدید نوشهر از سوی استاندار مازندران، پیگیری‌ها رنگ و بویی جدی‌تر به خود گرفت.
سرانجام توافق‌نامه‌ای میان موسسه‌ی تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و شهرداری نوشهر با چندین بند بسته می‌شود که برپایه‌ی آن، شهرداری نوشهر موظف بوده تا در برابر و معادل زمین دریافتی، تاسیسات و برخی فعالیت‌های عمرانی مانند آسفالت بخشی از خیابان‌ها، ساخت ساختمان‌های هرباریوم و اطلاع‌رسانی و نگهبانی، ساخت پیاده‌روهای پیرامون برکه، بازسازی برخی معابر و برخی موارد دیگر را بسازد و اجرا کند.
ویران کردن بخشی از دیوار باغ گیاهشناسی نوشهر در شرایطی رخ داد که برپایه‌ی توافقنامه، شهرداری تنها در برابر انجام کامل فعالیت‌های عمرانی معین در این باغ، مجاز به ویرانی و اقدام برای عقب‌نشینی از سمت دیوار شمالی باغ بود. در حالی که تنها درصد اندکی از این تعهدات به‌صورت ناقص و غیرشفاف اجرا شد و شهرداری نتوانست به بیش از ۷۰ درصد تعهدات خود جامه عمل بپوشاند.
به‌گفته یکی از هموندان هیات علمی باغ که در محل رخداد حضور داشت، شهردار نوشهر در آغاز شخصا برای ویران‌کردن دیوار اقدام می‌کند اما در ادامه کار به نیروهای حاضر در محل واگذار می‌شود.
به‌گفته‌ی این فرد حاضر و آگاه، هماهنگی لازم با نیروی انتظامی از پیش انجام شده بود و در روند تخریب، تماس‌های تلفنی مکرر با دادستان و برخی نمایندگان شهرستان برای پیگیری موضوع بی‌نتیجه ماند.
از سوی دیگر نیز اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان نیز که به دلایل گوناگون با هرگونه تخریب و حتی فعالیت‌های عمرانی در باغ گیاهشناسی نوشهر مخالفت مکتوب داشت و پیشاپیش بدون حتی یک دلیل متقن از رییس باغ گیاهشناسی نوشهر شکایت کرده بود، طی این ماجرا سکوت اختیار کرده است.
پرسش این است که شهرداری نوشهر به پشتوانه کدام مصونیت شبانه و در تعطیلات نوروز، بدون گرفتن پروانه و خلاف توافقنامه مکتوب، دست به اقدامی غیرقانونی در یک اثر ثبت ملی زده‌است؟
شهردار نوشهر اعلام کرد تخریب بخشی از دیوار ضلع شمالی باغ گیاهشناسی برای رفاه حال شهروندان و بازگشایی گره کور مسیر منتهی به یک پل بوده و این اقدام قانونی و با نظر مساعد دادستان و فرماندار نوشهر انجام شده است.
در همین راستا فرنشین (:رییس) موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور ضمن اشاره به تخریب باغ گیاهشناسی نوشهر گفت: «قرار بود در ازای امتیازات و اقدامات شهرداری برای باغ گیاهشناسی نوشهر عقب‌نشینی در این باغ صورت گیرد اما شهرداری به توافقات خود عمل نکرد و شبانه بدون هماهنگی بخشی از این باغ را تخریب کرد».
علی علیزاد علی‌آبادی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه باغ اکولوژی نوشهر یا باغ گیاهشناسی نوشهر یکی از ۷ باغ اقماری موسسه تحقیقات جنگل و مرتع است، گفت: «موسسه تحقیقات یک باغ گیاهشناسی ملی ایران واقع در تهران دارد و ۶ باغ اقماری نیز در شهرهای مختلف وجود دارد. باغ گیاهشناسی نوشهر قدیمی ترین باغ گیاهشناسی ایران است و قدمت آن حتی از باغ گیاهشناسی ملی ایران نیز بیش‌تر است».
وی افزود: به دلیل دیرینگی زمان ساخت این باغ، دیوارها و محدوده باغ وسیع بود ولی در حال حاضر که شهر گسترش پیدا کرده، بلوارهایی احداث و خیابان‌ها پهناور شده‌اند محدوده باغ محدودیت‌هایی در خیابان ایجاد کرده که سرانجام باید عقب نشینی صورت بگیرد.
فرنشین موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در ادامه گفت: سال گذشته شهرداری نوشهر به ما مراجعه و اعلام کرد که باید تغییراتی صورت گیرد. ما نیز بعد از چند نشست با آنها سرانجام به یک تفاهم رسیدیم که در ازای عقب‌نشینی، شهرداری نیز اقداماتی در داخل باغ انجام دهد که باغ رونق گذشته خود را داشته باشد و فعالیت‌هایش ادامه پیدا کند. پس از آن تفاهم‌نامه‌ای امضا و قرار شد برپایه‌ی آن عمل شود.
به گفته‌ی وی قرار بود در آغاز فعالیت‌های عمرانی و امتیازات شهرداری به باغ تعلق گیرد و سپس عقب‌نشینی انجام شود.
وی افزود: متاسفانه بدون تحقق وعده‌های شهرداری و بدون عملیاتی شدن کامل مفاد توافقنامه میان، شهرداری بدون هماهنگی با ما در نیمه‌های شب در تعطیلات نوروز با لودر و بلدوزر دیوار را ویران کرد و آسیب‌هایی به نرده‌ها زد. نرده‌هایی که قرار بود سالم باشد و در جای دیگری استفاده شود.
این مقام مسوول ادامه داد: متاسفانه چنین کاری برای ما نیز شگفت بود که چطور شهردار این عمل بسیار خام و ابهام‌زا برای مردم را انجام داده است و در روز تعطیل و نیمه‌های شب این کار را انجام داد؟ ما با عقب‌نشینی مخالف نیستیم اما شرط‌هایی داشت که در توافقنامه روشن شده بود و نخست باید آنها را اجرایی می‌کرد و سپس ویران کردن دیوار رخ می‌داد.
علیزاده علی‌آبادی با بیان اینکه این اقدام شائبه‌هایی ایجاد کرده که شهرداری به گمانی به این دلیل که قصد ندارد توافق‌نامه‌ای که امضا کرده را اجرایی کند دست به چنین کاری زده است، گفت: نگرانی ما این است که شاید بخواهند از اجرای توافقنامه طفره بروند زیرا در غیر این صورت هیچ توجیه دیگری وجود نداشت که بدون هماهنگی چنین کاری کنند.
وی همچنین افزود: چنین اتفاقاتی باید با استاندار استان هماهنگ شود. پرسشی که برای ما پیش آمده این است که استاندار در جریان چنین حرکتی بوده است؟ آیا با این اقدام موافق بود؟
فرنشین موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه بهتر بود این عقب‌نشینی با هماهنگی موسسه تحقیقات جنگل و مرتع انجام می‌شد که مدیریت باغ زیر سوال نرود،گفت: ما یک نهاد دولتی هستیم و شهرداری هم نهاد دولتی است. وقتی استان سرپرست (:متولی) ارشد دارد و همه نهادهای زیر مجموعه استان می‌توانند با درایت و مدیریت استاندار مباحث ساده این‌چنینی را در نشستی کوتاه و ساده حل و فصل کنند چرا باید این اتفاق بیفتد؟
به‌گفته‌ی وی این باغ آرمان‌های پرشماری دارد که از آنها می‌توان به کارهای پژوهشی و تحقیقاتی، آموزشی، فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد. در حوزه فرهنگی و اجتماعی یکی از کارها، گردشگری، تفریح و بازدید از باغ است. در این باغ بایسته است راهسازی خاصی انجام شود، بعضی از راه‌ها آسفالت و بعضی از ساختمان‌ها نوسازی شود. مرکز اطلاع‌رسانی برای بازدیدکنندگان ایجاد شود. اتاق نگهبانی شکل گیرد. ساختمان اداری بازسازی شود. شهرداری همه را پذیرفته و قول داده بود انجام دهد ولی متاسفانه یکباره دست به چنین کار نپذیرفتنی‌ای دست زد.
علیزاده علی‌آبادی با بیان اینکه باغ ثبت میراث فرهنگی هم شده و از سوی میراث فرهنگی استان مورد حفاظت قرار می‌گیرد، افزود: حتی آنها بر این باورند که نباید دیوار ویران شود حتی اگر شهرداری الزام کند، زیرا این مکان میراث فرهنگی است.
وی در ادامه گفت: ای کاش مسوولین شهری با تدبیر بهتری وارد این قضیه می‌شدند. راه حل قضیه ساده است تفاهم! ما هیچ اختلافی با شهرداری نداشتیم ولی تصمیم آنها آنی و یکباره بود.
فرنشین موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در پایان گفت: راه حل پایانی این بود که با مداخله استاندار نشستی با مدیران ارشد باغ گیاهشناسی و شهرداری برگزار می‌شد و استاندار تصمیم‌گیری می‌کرد و همه ما پیرو (:تابع) نظر عالی‌ترین مقام استان بودیم، اما اکنون به این اقدام غیرقانونی شهرداری اعتراض و آن را پیگیری خواهیم کرد.
