نمایشگاهی از طرحهای فاطمه رضایی با عنوان «جشنهای ایرانی» از 28 اردیبهشتماه 1403 در گالری تابستانِ خانهی هنرمندان ایران برپا شد. این نمایشگاه دربرگیرندهی طرحهایی از جشنهای ایرانیست که در میان مردمان این کهن سرزمین در درازای هزارهها برپا داشته شدهاند.
فاطمهی رضایی دانشآموختهی گرافیک در دورهی کارشناسی و پژوهش هنر در دورهی کارشناسی ارشد است که به تاریخ، فرهنگ و جشنهای ایرانی دلبستگی فراوانی دارد.
وی در گفتوگو با امرداد گفت: سالها پیش در یک شرکت دارویی کار میکردم که از من خواسته شد یک تقویم اختصاصی با 365 طرح برای 365 روز سال طراحی کنم. از آنجا که شرکت دارویی بود، باید در هر صفحه یک گیاه دارویی طراحی میشد. من در طرحهایم از گیاهانی بهره بردم که با جشنهای ایرانی در پیوند بود. برای نمونه خورداد با گیاه سنبل یا پیوند لوتوس با برخی جشنها. به هر روی تقویم با نمادها بهویژه نماد جشنهای ایرانی طراحی شد و با وجود برخی مخالفتها با پشتیبانی مدیر شرکت، چندسالی به چاپ رسید.
وی افزود: پس از آن از خودم پرسیدم با اینکه این جشنها بخشی از هویت و فرهنگ کشورمان است چرا کارت پستال یا پوستری برای معرفی آنها نداریم؟! جشنهایی که با ناخودآگاه جمعی ما گره خوردهاند. از این رو از سال 1396 جشنها را بهگونهی کارتپستال کار کردم و در شبکههای مجازی به نمایش گذاشتم. آن زمان این طرحها برای بسیاری پرسشبرانگیز بود و آگاهیای از آن نداشتند. من کمکم با نشر دادکین و فاطمه علیاصغر همکاریام را آغاز کردم . این نشر که در حوزهی میراث فرهنگی کار میکند طرحهای مرا در شبکههای مجازیاش به نمایش میگذاشت که خوشبختانه با استقبال هم روبهرو شد. پس از آن به صورت داوطلبانه به مجموعه ایکوم به مدیریت احمد محیط طباطبایی پیوستم. استاد محیط طباطبایی که دورادور کارهای مرا میدیدند به من پیشنهاد دادند که به مناسبت روزجهانی موزهها و هفتهی میراث فرهنگی مجموعهای از طراحیهایم از جشنهای ایرانی را در یک نمایشگاه ارائه کنم. آثار در یونیفرمی با استفاده از زمینهی سفید، بهرهگیری از نقاشیهای ایرانی، نماد های طبیعت و ایران باستان کار شده است. طراحی را با جشن آبانگان آغاز کردم و به مرور به دیگر جشنها پرداختم.
این هنرمند دربارهی انگیزهاش در پرداختن به جشنهای ایرانی گفت: انگیزهی من کاملا دلی و درونی است و برای انگیزههای مالی و مادی این کارها را انجام ندادهام. من به استورهها و تاریخ و فرهنگ ایران دلبستگی دارم و دریافتم که در این زمینه جای کار زیاد داریم، ما نیاز داریم مانند ققنوس دوباره از خاکستر خویش زاده شویم.
فاطمه رضایی با اشاره به اینکه سالهاست در زمینهی استورههای ایرانی و استورههای جهان مطالعه و پژوهش میکند، استورههای ایرانی را دارای بعد انتزاعی و فرازمینی دانست و گفت: استورههای یونان در سنجش با استورههای ایرانی زمینی و ملموس هستند. خدایان و الهههای یونانی دارای ویژگیهای انسانی هستند در حالیکه استورههای ایران از بُعد زمینی فراتر رفتهاند و نمادین و مفهومیتر هستند و همچنین پیوندی شگفت با طبیعت دارند.
برگزارکنندهی نمایشگاه «جشنهای ایرانی»، توجه مخاطبان و بازدیدکنندگان، پرسشگری و کنجکاوی آنها به ویژه نسل جوان را گونهای اشتیاق به بازگشت به ریشههای فرهنگی عنوان کرد و گفت: برخی از جشنها و آیینها هنوز هم ناشناخته یا کمتر شناختهشده هستند. حتی برخی از بازدیدکنندگان زرتشتی از این نمایشگاه با برخی گهنبارها آشنا نبودند. یا آیین پنجه را کمتر ایرانیای میشناسد و گمان میکنم با آنکه استقبال و آگاهی مردم از فرهنگ و تاریخشان نسبت به چند سال پیش بیشتر شده اما هنوز هم بایسته است که در این زمینه کار بیشتری انجام شود. ما یک ناخودآگاه جمعی داریم و نمیتوانیم آنچه با زندگی نیاکانمان در 3000 سال پیش عجین بوده است را کنار بگذاریم. ما اگرچه در برهههایی از تاریخ دچار بیرحمی و بداقبالی شدیم اما فرهنگ این مرز و بوم در درازای تاریخ در زندگی ما ریشه دوانده و ماندگار شده است.
وی در پایان افزود: جشنها از دیرباز نماد شادی مردم این سرزمین بودهاند، شادی قدرتبخش است و امیدوارم نماد جشنهای ایرانی نهتنها بر روی پوسترها و کارتپستالها بلکه در معماری و طرح کاشیها و بر روی پوشاک خودنمایی و جلوهگری کند.
فاطمه رضایی، طراح جشنهای ایرانی
آیین گهنبار چهرهی ایاسرم گاه (پیدایش گیاهان)
آیین شهریورگان (چهارم شهریور زرتشتی، 30 امرداد خورشیدی)
آیین سده ( 10 بهمنماه خورشیدی)
آیین آذرگان (نهم آذر زرتشتی، سوم آذر خورشیدی)
آیین فروردگان یا فرودوگ (19 فروردین خورشیدی)
آیین مهرگان بزرگ (بیست و یکم مهر)
آیین بهمنگان (دوم بهمن زرتشتی، 26 دی خورشیدی)
آیین آب پاشونک (اول تیر)
آیین پنجه دزدیده (پنج روز پایان سال در گاهشمار زرتشتی)
آیین آبانگاه
جشن مهرگان کوچک ( 16 مهر زرتشتی، 10 مهر خورشیدی)
آیین سیزده بدر (سیزده فروردین)
آیین نوروز بزرگ (ششم فروردین)
آیین سروشگان ( 17 فروردین)
آیین چلمو ( دهم اردیبهشت)
آیین گهنبار چهرهی پیته شهیمگاه
آیین سپندارمزگان (پنجم اسفند زرتشتی، 29 بهمن خورشیدی)
آیین چارچار (از 6-14 بهمن)
آیین خرمروز (یکم دی)
آیین گهنبار چهرهی میدیوزرم گاه (گاه پیدایش آسمان)
آیین نوروز (یکم فروردین)
آیین گهنبار چهرهی همس پت میدیم گاه (گاه آفرینش انسان)
آیین آذرگان (نهم آذر)
آیین گهنبار میدیوشیم ( 15 تیر)
آیین چهارشنبه سوری (آخرین شب چهارشنبه سال)
آیین تیرگان کوچک (13 تیر)
آیین تیرگان بزرگ (14 تیر)
آیین خزان دوم (اول مهر)
فرتور از همایون مهرزاد است.
2393
2 پاسخ
چه کار گرافیکی ارزنده ای ارائه شده است. امیدوارم در این هنر و هنرهای دیگر فرهنگی تابان و درخشان شادیها را به عرصه ی نمایش بگذارید. انگار سبک مینیاتور گرافیک یا گرافیک مینیاتوری میباشد. ای کاش کمی بیشتر این نوع سبک گرافیکی را باز می نمودید.شاد و موفق باشید.
بسیار عالی. واقعا لذت بردم. امیدوارم زمینه های اجتماعی استمرار جشن های ایرانی را فراهم آورد.