امروز فرخ روز تیر از ماه خورداد به سالمهی 3762 زرتشتی، آدینه یازدهم خوردادماه 1403 خورشیدی، 31 می 2024 میلادی
سیزدهمین روز از هر ماه سیروزه در گاهشمار زرتشتی و چهارمین ماه از سال «تیر» نام گرفته است «تیر» یا «تیشتر» ایزد باران است و به یاری او کشتزارها سیراب از باران میشوند. این ایزد نگهبان ستوران است. در اوستا، «تیریشت» در نیایش ایزد باران است.
ستاره «عطارد» تیر نامیده میشود و همچنین تیری که در کمان میگذارند و پرتاب میکنند. ایرانیان باستان هنگام خشکسالی در این روز آیین ویژهای برگزار می کردند و برای باریدن باران و پیروزی تیرایزد بر دیو خشکسالی (اپوش) به دشت میرفتند و اوستای تیریشت میخواندند.
بخشی از یشتهای اوستا دربارهی این ایزد است. تیر نام ستارهای است كه امروزه آن را «شعرای یمانی» یا به لاتین «سیریوس» (Silius) مینامیم.
نماد گل تیر ایزد، گل بنفشه است.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای نگار تیر بالا روز تیر
خیز و جام باده ده بر لحن زیر
عاشقی در پردهی عشاق گوی
راههای طبع خواه دلپذیر
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
کودک به تیراندازی و نبرد و سواری آموختن فرست.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
بفرمای بر کودکان روز (تیر) /نبرد و سواری و پرتاب
میراث خانوادگی یگانگی در پیشرفت علمی ایران
کامبیز یگانگی زاده 11 خوردادماه 1327: کارآفرین، مربی علوم شناختی، و پدر مربیگری در زمینه فنون مهارتی علم شناختی. او در خانوادهای کارآفرین زاده شد و پدرش ارباب اردشیر، بنیادگذار نخستین کارخانه مدرن چرمسازی در ایران بود. مادرش، فرنگیس یگانگی، بنیاندگذار سازمان صنایع دستی ایران بود. عمویش، اسفندیار یگانگی، به عنوان بنیادگذار آبیاری نوین در ایران شناخته میشود. پدربزرگش، کیخسرو شاهرخ، نماینده زرتشتیان در مجلس شورای ملی بود. کامبیز یگانگی در سال ۱۳۵۲ از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لسآنجلس در رشته کارشناسیارشد مدیریت فارغالتحصیل شد. وی یکی از بنیادگذاران شرکت دشت مرغاب بود که در زمینه مواد غذایی و صنایع تبدیلی کشاورزی در استان فارس فعالیت میکرد. همچنین به مدیرعاملی شرکت سهامی صنایع گوشت کادور در کرج برگزیده شد. در سال ۱۳۵۶، با همکاری تعدادی از بانکها و گروهی از سرمایهداران بخش خصوص، شرکت پخش سراسری ایران را طراحی و بنیاد کرد. این شرکت یکی از بزرگترین واحدهای پخش کالای مصرفی در ایران بود و هماکنون یکی از زیرمجموعههای گروه صنعتی شیرین عسل است. پس از انقلاب، به آمریکا رفت و در سال ۱۹۹۸ موسسهای به نام Impact Coaching & Consulting در شهر سانفرانسیسکوی آمریکا بنیاد گذاشت. این موسسه به صورت تخصصی به ارایه خدمات مشاوره در زمینه مدیریت میپرداخت. از سال ۱۳۵۹، به مطالعه و پژوهش در زمینه علوم شناختی پرداخت و در این زمینه نخستین کلاسهای ابداعی را در سال ۱۳۷۴ در ایران و آمریکا برگزار کرد. در این همایشها، برای نخستین بار در ایران، علوم شناختی به صورت تعاملی و با روشهای نوین با مربیگری او ارایه شد. سپستر، او موسسه فنون کاربردی بسوی تعادل (یگانگی) را بنیاد گذاشت که در آن دورههای بیشماری در زمینه علوم شناختی برگزار میشوند و تا سال ۱۳۹۷ بیش از ۳۰ هزار نفر در این دورهها شرکت کردهاند.
کتابخانه یگانگی از کتابخانههای قدیمی و تخصصی شهر تهران در زمینه فرهنگ ایران باستان است که در سال ۱۳۳۲ توسط فرنگیس یگانگی بنیادگذاری شد. این کتابخانه در سال ۱۳۸۶ پس از دو سالی که بسته بود، با همیاری کامبیز یگانگی و انجمن زرتشتیان تهران بازسازی و بازگشایی شد. در آیین بازگشایی این کتابخانه که دو تن از نمایندگان مجلس نیز در آن حضور داشتند، وی به بیان اهداف و باورهای مادرش از برپایی چنین مکانی پرداخت. این کتابخانه پنجمین مرکز ترمیم کتابهای قدیمی در ایران است.
یادروز 11 خوردادماه:
– كاشتن نخستین بذر توتون سيگار به دست “حكيم فانوس” در رشت. (۱۲۶۶ خورشیدی)
– پایان تحصن روحانیون مشروطهخواه در حرم حضرت عبدالعظیم و مردم در سفارت عثمانی گرد آمده بودند از تحصن خارج شدند. (۱۲۸۸ خورشیدی)
– دولت قرارداد شیلات با لیانازف ها را به علت عدم اجرای قرارداد باطل کرد. (۱۲۹۷ خورشیدی)
– از طرف ميرزا كوچکخان اعلاميهای در رشت منتشر شد كه دوباره اعلام جمهوريت كرده خود را به رياست و زمامداری معرفی کرد. (۱۳۰۰خورشیدی)
– طبق حكم عمومی قشون “سرهنگ احمد نخجوان” كه مشغول تمرين فن خلبانی در اروپا بود مأمور تشكيل اداره كل هواپيمائی گرديد. (۱۳۰۳ ه.ش)
– مهدیقلی هدايت وزيران خود را به رضاشاه معرفی كرد. (۱۳۰۶ خورشیدی)
– تصويب اساسنامه فرهنگستان ايران در هيات وزيران. (۱۳۱۴ خورشیدی)
– درگذشت استاد “سيدحسين ميرخانی” خوشنويس برجستهی معاصر. (۱۳۶۱ خورشیدی)
– برچیدن حزب جمهوری اسلامی به پيشنهاد اعضای آن. (۱۳۶۶ خورشیدی)
– درگذشت استاد، “دكتر مهدی روشن ضمير” اديب و زبانشناس معاصر. (۱۳۷۸ خورشیدی)
– سنگنوشتهای به زبان پارسی باستان در خارک که به عنوان سندی دیگر درباره ی نام “شاخاب پارس” بود از سوی افرادی مخفیانه به عمدتخریب شد. (۱۳۸۷ خورشیدی)
– درگذشت “پروین سلیمانی” بازیگر سینما و تلویزیون. (۱۳۸۸ خورشیدی)
– درگذشت آندره آرزومانیان، نوازنده پیانو و آهنگساز فیلم، (زاده ۱۵ آبان ۱۳۳۳ تهران — درگذشته ۱۱ خورداد ۱۳۸۹ تهران)
– درگذشت حسن توفیق، کاریکاتوریست و از مدیران مسوول نشریه طنز توفیق، (زاده ۱۰ اسفند ۱۳۰۵ تهران – درگذشته ۱۱ خورداد ۱۳۹۹ تهران)
– زادروز حریر شریعتزاده، نوازنده پیانو و دف، (زاده ۱۱ خورداد ۱۳۵۶ تهران)
زادروز حسن گلمحمدى، نویسنده، شاعر، روزنامهنگار و پژوهشگر، (زاده ۱۱ خورداد ۱۳۲۹ دماوند)
– امپراتور چین، ایران را به اتحاد دعوت کرد. (198 پ.م)
“ليو بانگ” كه به نام “گائو زو” امپراتور چين شده بود ايران را به اتحاد با چين دعوت كرد. “گائو زو” در نامه خود كه به “اردوان سوم” چهارمين شاه ايران از دودمان اشكانی تسليم شد، پيشبينی كرده بود كه اگر هم دولت آنتيوكوس سوم در انتاكيه (از جانشينان اسكندر) از ميان برود جايش را دولت ديگری از غرب (روميان) خواهند گرفت و شرق را آسوده نخواهند گذارد مگر اين كه در برابر خطر مشترک متحد شود. اردوان كه سخت درگير جنگ با “آنتوكوس سوم” بود به واقعيتی كه “گائو زو” در نامهاش نوشته بود توجه نكرد و مناسبات ايران و چين در همان سطح پیشین به جا ماند.
– باروی اول بيت المقدس (اورشليم) به دست رومیها افتاد و هشتم سپتامبر تمامی شهر تسخير و كاملا ويران شد و باقيمانده يهوديان آن به اكناف جهان پراكنده شدند. يهوديان از چهار سال پيش از آن برضد سلطه روميان دست به شورش زده بودند. (70 م)
– رسميت يافتن دين مسيح(ع) در روم به فرمان امپراتوری روم. (529 م)
– مرگ “ژوزف هايدن” استاد موسيقی و آهنگساز بزرگ اتريشی. (1809 م)
– درگذشت “اواریست گالوا”، ریاضیدان فرانسوی، واضع نظریه گروه در علم جبر. (1832 م)
– زادروز “ژول شره”، طراح فرانسوی و پدر پوستر مدرن. (1836 م)
– كشف عامل بيماری سياه زخم توسط “لويی پاستور” پزشک فرانسوی. (1881 م)
– مرگ “ارنست دوسارزک” باستانشناس معروف فرانسوی. (1901 م)
– روز استقلال كامل جمهوری “آفريقای جنوبی”. (1910 م)
– استقلال افغانستان از استعمار انگلستان. (1919 م)
افغانستان در سال ۱۷۴۷ میلادی برای نخستین بار از سوی احمد شاه ابدالی مستقل اعلام شد.
– یورش “سلطان محمود غزنوی” به سيستان و فروپاشی دودمان صفاريان. (۳۸۹ ه.ق)
“آلپتکین”، یکی از سپهسالاران سامانیان، در روزهای پایانی زندگی خود، از دولت سامانی ناراضی شد و به شهر غزنین رفت و با جانشینانش در این شهر حکومتی را تشکیل داد که این حکومت غزنویان نامیده شد. آنها از غزنین به جنگ با بتپرستان میرفتند. سلطان محمود غزنوی، بزرگترین فرمانرواهای غزنویان، گستره خود را از غزنین فرا تر برد. او به سیستان لشکر کشید و بقایای صفاریان را بر انداخت.
– زادروز “خواجه نظام الملک” وزير دانشمند سلجوقی. (۴۰۸ ه.ق)
– پايان تاليف تفسير “مجمع البيان” توسط علامه “طبرسی”. (۵۳۶ ه.ق)
– درگذشت “مجذوبعلی شاه همدانی” شاعر و عارفِ مكتب تصوّف. (۱۲۳۸ ه.ق)