امروز روز خور از ماه اَمُرداد 3762 زرتشتی، یکشنبه هفتم اَمُردادماه 1403 خورشیدی، بیست‌وهشتم جولای 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
ای مزدا، ای که این زمین و آب و گیاه را آفریدی، با پاک‌ترین خرد خود، رسایی و جاودانگی را به من ببخشای و در پرتو اندیشه‌ی نیک توش و توان، تنی و روانی و پایداری و زندگی تازه را به من ارزانی دار و از آموزش‌های خود برخوردار کن.
گاتها: یسنای51، بند7
—- —– —– —– —-
خور ایزد:
خور یا هْوَر به چم (: معنی) خورشید، نام یازدهمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است. آفتاب‌خوان خور، خوان خور در گاتها به چـم خورشید آمده و اوستا هْوٓر آمده در پارسی خُور و هور یا خورشید مى‌گویند. هَورَخْشَئِتَو در پهلوى خْوَرَشتٓ در گاتها بدون شئت آمده است.
خراسان نیز از واژه‌های كهن و سرزمین های خاوری بوده و به خورآسان مى‌خواندند به چم بر آینده و بالا رونده همان خورشید را گویند.
«ویس و رامین نوشته‌ی فخرالدین گرگانی»
بر آمدن گاه خورشید هركس سر آید،
خراسان آن بود كز وی خور آید.
خراسان پهلوی باشد خور آید،
عراق و پارس را زو خور بر آید.
خراسان هست معنی خور آبان،
كجا زو خور بر آید سوی ایران.
«سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش»
روز خور است ای به دو رخ هم چو خور،
تافت خور از چرخ فلک باده خور.
باده خور و نیز مرا باده ده،
افسوس احوال زمانه مخور.
اندرزنامه‌ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم):
کودک به دبیرستان کن تا دبیر فرزانه بود.
اندرزنامه‌ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (خور) روز، کودک به استاد ده،
که گردد دبیری خردمند و به.
گل مرو سپید نماد خور ایزد است.
—- —– —– —– —–
لغو كاپيتولاسيون، به فرمان “صمصام السَلطنه” صدراعظم “احمد شاه قاجار”. (۱۲۹۷ خورشیدی)
صمصام‌السلطنه، نجف‌قُلی‌خان بختیاری مشهور، از بزرگان دوره قاجار و از سران ایل بختیاری بود. پس از انقلاب مشروطه، او دو دوره رییس‌الوزرای ایران بود.
صمصام السلطنه در اردیبهشت ۱۲۹۷ برای بار دوم به نخست‌وزیری احمدشاه قاجار رسید و 15 امردادماه به کار خود پایان داد. در همین دوره بود که پس از پیروزی انقلاب کمونیستی در شوروی، لنین برای اثبات حسن‌نیت خود نسبت به ملل ضعیف جهان، الغای تمام امتیازات استعماری دولت تزاری پیشین را اعلام کرد. دولت صمصام‌السلطنه نیز از این فرصت استفاده نمود و در چهارم امرداد ۱۲۹۷ با صدور بیانیه‌ای، عهدنامه ترکمانچای و دیگر امتیازات واگذار شده به دولت روسیه تزاری را ملغی اعلام کرد. این اقدام جسورانه، در پی انقلاب کبیر روسیه و خلاص شدن ایران از دولت تزاری روس انجام گرفت.
کابینه صمصام در تاریخ ۸ امرداد ۱۲۹۷ تصویب‌نامه‌ای در هیات وزیران برای لغو کاپیتولاسیون گذراند اما سه روز بعد احمدشاه او را به کاخ گلستان فرا خواند و به شدت بازخواست کرد، که این‌کارها کشورها را به ویرانی می‌کشاند. سپس به صمصام‌السلطنه دستور کناره‌گیری داد که وی نپذیرفت و با حالت قهر و خشم کاخ را ترک کرد. احمدشاه نیز همان روز وثوق‌الدوله را مامور تشکیل کابینه کرد.
صمصام السلطنه در انتخابات دوره چهارم مجلس شورای ملی به نمایندگی تهران انتخاب شد، اما در این دوره، تشکیل مجلس مدت‌ها به تاخیر افتاد. در سال ۱۳۰۰ هنگامی که کلنل پسیان در خراسان قیام کرده بود، حکومت خراسان به صمصام پیشنهاد شد، ولی او به خراسان نرفت. در همان سال، مجلس شورای ملی کار خود را آغاز کرد و صمصام‌السلطنه به مجلس رفت. او در زمان رضا شاه در سال ۱۳۰۸ به حکمرانی منطقه بختیاری گمارده شد و یک سال بعد، در ۱۳۰۹ در شهر اصفهان درگذشت و در تخت فولاد به خاک سپرده شد.
احمدشاه قاجار (۱۲ بهمن ۱۲۷۵ – ۹ اسفند ۱۳۰۸) هفتمین و آخرین شاه ایران از دودمان قاجار و پسر و جانشین محمدعلی‌شاه بود که از ۲۵ تیر ۱۲۸۸ تا ۹ آبان ۱۳۰۴ خورشیدی به عنوان شاه ایران فرمانروایی کرد. (ویکی‌پدیا)
—- —– —– —– ——-
یادروز هفتم امردادماه:
عمومی شدن عزاداری محرم(۳۴۳ خورشیدی)
طبق اسناد موجود، “احمد بويه ديلمی” معزالدوله، كه از زمان تصرف بغداد و تعويض خليفه عباسی، اختيارات حكومتی را به عناصر ايرانی بازگردانده بود دستور داد كه از آن پس هر سال در ده روز اول ماه قمری محرم مراسم عزاداری امام حسين (ع) برگزار شود. اين دستور در زمانی صادر شد كه شيعيان در قلمرو ديليميان كه از شمال ايران بپا خاسته بودند تا حاكميت را به ايرانيان بازگردانند در اقليت بودند. به نوشته مورخان، از همان زمان عزاداری ماه محرم در جهان شيعه عموميت و رسميت يافته است.
۱۰۰ هزار تومان جايزه برای آوردن سر “محمد علی شاه قاجار” تعیین شد. (۱۲۹۰ خورشیدی)
مجلس شورای ملی برای افرادی كه “محمدعلی شاه” مخلوع را دستگير و يا سرش را بیاورند یک‌صد هزار تومان جايزه نقدی تعيين كرد. “محمد علی شاه قاجار” که برکنار و تبعید شده بود برای پس گرفتن سلطنت با هزاران مرد مسلح از راه ترکستان روسيه و با كمک اين دولت به ايران بازگشته بود. وی ۵۳ سال عمر کرد و ۱۶ فروردین ۱۳۰۴ در تبعيد درگذشت. سلطنت او که پس از مرگ پدرش، “مظفرالدين شاه” در سال ۱۲۸۵ آغاز شده بود در سال ۱۲۸۸ و پس از تصرف تهران به دست مشروطه طلبان پايان يافت.
طرح استيضاح دولت “رضا خان” از سوی نمايندگان اقليت مجلس به رهبری “مدرس”. (۱۳۰۳ خورشیدی)
پستخانه ايران به نام “پستخانه جليله” در ساختمان تازه خود که پنجم امرداد گشایش یافته بود به کار روزمره پرداخت. (۱۳۱۳ خورشیدی)
زادروز “مسعود کیمیایی”، فیلمنامه نویس و کارگردان سینمای ایران. ( ۱۳۲۰ خورشیدی)
اولین موافقتنامه بازرگانی ایران و سوریه امضا شد. (۱۳۵۳ خورشیدی)
فرار “بنی صدر” رييس جمهور مخلوع ايران و “رجوی” سردسته منافقان به فرانسه. (۱۳۶۰ خورشیدی)
آغاز عمليات متوسط “والفجر ۳” در مهران توسط دلاورمردان وطن (۱۳۶۲ خورشیدی)
تیم فوتبال استقلال تهران برای دومین بار قهرمان جام باشگاه‌های آسیا شد (۱۳۷۰ خورشیدی)
درگذشت “بهروز ثروتیان”، استاد دانشگاه، نظامی‌شناس و پژوهشگر ادبی. (۱۳۹۱ خورشیدی)
روز جهانی “ببر”.
“سولون” خطيب آتنی، كه به خواست مردم اين شهر مأمور تغيير نظام حكومتی شده بود منشور خود را كه نخستين سنگ زيربنای دموكراسی در جهان شناخته شده است را در برابر اجتماعی از مردم اين شهر اعلام كرد. (594 پ.م)
“پتر اول” تزار روسيه، “آزوف” را از دست عثمانی ها خارج ساخت. (1696 م)
پيروزی قيام ضد سلطنتی ملت فرانسه برضد “شارْلْ دهم” پادشاه فرانسه. (1830 م)
زادروز “بنيتو موسولينی” موسس حزب “فاشيست” که ۲۱ سال بر ايتاليا حكومت كرد. (1883 م)
خودکشی و مرگ “وينسنت وان گو”، نقاش هنرمند شهیر هلندی (1890 م)
زادروز “ايويند يانسون”، داستان نگار سوئدی و برنده جائزه نوبل ادبيات در سال ۱۹۷۴. (1900 م)
آغاز كنفرانس صلح پاريس بعد از جنگ جهانی دوم، برای بررسی نحوه تقسيم غنائم و نيز تعيين تكليف كشورهای اشغال شده توسط کشورهای پیروز. (1946 م)
اولين حضور ورزشكاران ايران در المپيک جهانی در لندن. (1948 م)
تشكيل آژانس بين‌المللی انرژی هسته‌ای در سازمان ملل متحد. (1957 م)
پاپ وقت وسایل جلوگيری از حامله شدن را برای كاتوليک‌‌ها غير شرعی اعلام كرد. (1968 م)
روز استقلال كشور “ليتوانی” از اتحاد جماهير شوروی. (1991 م)
