امروز روز آبان از ماه شهریور 3762 زرتشتی، دوشنبه پنجم شهریورماه 1403 خورشیدی، بیست‌وششم آگوست 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
“ای اهورامزدا تویی آفریننده جهان مادی و خرد مینوی و تویی که به مردمان جهان اختیار انتخاب را نیک و بد دادی تا به اراده خود یا به سوی رستگاری شتابند یا به گمراهی گرایند.” یسنا هات 31 – بند 9
———— ————— —————-
آبان:
– دهمین روز هرماه سی روزه در گاهشمار ترادادی زرتشتی، آبان نام دارد.
– آبان به چم آب هاست، آب در اوستا به ریخت “آپ” آمده، در پارسی باستان آپی و در فارسی آب گفته می‌شود. در سرود اوستایی آبان یشت، “آپ” ایزد نگهبان آب های پاک و بالنده است.
– نماد آبان در اوستا، به ریخت (اردی‌ویسور آناهیتا) آمده که به چمار(معنی) آب پاک و بالنده است.
– آخشیج آب به مانند آخشیج‌های آتش و خاک و هوا، نزد ایرانیان سپندینه بوده و آلوده کردن آن از کارهای ناشایست است.
” بخش هایى از اردویسور نیایش یا آبزور”
و توانایى و زور و آفرین باد به اهورامزداى فروغمند ،
با شکوه و به امشاسپندان ، به آب‌‌هاى خوب مزدا داده ،
به آب اردویسور آناهیتاى پاک ، به همه‌ی آب هاى مزدا داده ،
به همه ی گیاهان مزدا داده ، به همه ی ستودگان مادى و مینوى ،
و به فروهرهاى پاکان و راستان که پیروز و پرتوان هستند.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
آبان‌روز است روز آبان
خرم گردان به آب رز جان
بنشین به نشاط و دوستان را
ای دوست به عز و ناز بنشان
تا باده خوریم و شاد باشیم
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
از آب پرهیز کن و آب را میازار
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (آبان) بپرهیز از آب و ای جوان/میالای و میازار آب روان
————- ————- ———–
پنجم شهریور روز داروساز، یادآور دستاوردهای زکریای رازی
در روز داروساز، از خدمات محمد بن زکریای رازی، دانشمند بزرگ ایرانی، در زمینه‌های پزشکی و شیمی تقدیر می‌شود. رازی با کشف الکل و اسید سولفوریک و تالیف بیش از ۱۸۰ کتاب علمی، تاثیر عمیقی بر علم و دانش بشری گذاشت. به پاس خدمات ارزنده رازی در زمینه داروسازی، روز پنجم شهریور در تقویم ایران به عنوان روز بزرگداشت رازی و روز داروساز نامگذاری شده است. این روز فرصتی است برای تقدیر از تلاش‌های بی‌وقفه داروسازان و یادآوری نقش مهم آنها در بهبود سلامت جامعه. این نامگذاری نخستین بار در سال ۱۳۵۵ توسط جامعه داروسازان ایران انجام شد و در سال ۱۳۷۸ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و در سالنمای رسمی کشور افزوده شد.
محمد بن زکریای رازی، یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی، در سال ۲۴۳ خورشیدی (۸۶۵ میلادی) در شهر ری به دنیا آمد. او در زمینه‌های پزشکی، شیمی، فلسفه و ریاضیات دستاوردهای بسیاری داشت و به عنوان یکی از پیشگامان علم شیمی شناخته می‌شود. رازی به دلیل کشف الکل و اسید سولفوریک آوازه‌ی جهانی دارد.
رازی در دوران جوانی به موسیقی علاقه‌مند بود و عود می‌نواخت. او بعدها به کیمیاگری روی آورد و در این راه به دلیل کار با مواد شیمیایی، بینایی خود را از دست داد. این حادثه او را به سمت علم پزشکی سوق داد و او سرانجام به یکی از بزرگ‌ترین پزشکان زمان خود تبدیل شد.
رازی در بیمارستان بغداد به تدریس و طبابت پرداخت و پس از بازگشت به ری، ریاست بیمارستان این شهر را بر عهده گرفت. او در مدت زندگی خود بیش از ۱۸۰ کتاب در زمینه‌های مختلف علمی نوشت که از مهم‌ترین آنها می‌توان به “الحاوی” و “البرهان” اشاره کرد.
محمد بن زکریای رازی، یکی از پیشگامان علم پزشکی بود و کتاب‌های بسیاری در این زمینه نوشت. از جمله مهم‌ترین آثار او می‌توان به “الحاوی” اشاره کرد که به عنوان یک دایرة‌المعارف پزشکی شناخته می‌شود. او همچنین نخستین کسی بود که به شیوه علمی به تشخیص و درمان بیماری‌های آبله و سرخک پرداخت.
رازی به عنوان کاشف الکل و اسید سولفوریک شناخته می‌شود. او همچنین موفق به تهیه اسید کلریدریک، استات مس (زنگار)، اکسید آرسنیک (مرگ موش) و اسید سیتریک شد. این کشفیات، پایه‌گذار بسیاری از فرآیندهای شیمیایی مدرن بودند.
او در زمینه فلسفه نیز آثار مهمی دارد. او به عنوان یک فیلسوف آزاداندیش شناخته می‌شود و کتاب‌هایی مانند “طب روحانی” و “البرهان” را نوشته است. او در این آثار به اهمیت عقل و دانش در زندگی انسان‌ها پرداخته است.
رازی در زمینه‌های کیهان‌شناسی و منطق نیز آثار مهمی دارد. او به بررسی ساختار جهان و اصول منطقی پرداخته و تلاش کرده است تا با استفاده از عقل و دانش، به درک بهتری از جهان برسد.
رازی در بیمارستان بغداد به تدریس و طبابت پرداخت و پس از بازگشت به ری، ریاست بیمارستان این شهر را بر عهده گرفت. او با تدریس و آموزش دانشجویان بسیاری را در رشته‌های پزشکی و شیمی پرورش داد. او در سال‌های پایانی عمر خود بینایی‌اش را به طور کامل از دست داد و در سال ۳۰۴ خورشیدی (۹۲۵ میلادی) درگذشت. او با دستاوردهای علمی و پزشکی خود، تاثیر ژرفی بر علم و دانش بشری گذاشت و نامش برای همیشه در تاریخ علم جاودان خواهد ماند.
بسياری از واژگانی كه او در علم شيمی بكار برده است جهانی شده‌اند از جمله واژه شيمی كه از «كيميا» و الكل كه از «الكحل» گرفته شده‌اند، رازی در كتاب‌های خود به‌كار گرفته است.
در دانش شيمی، رازی نخستين دانشمندی بود كه شيمی آلی (ارگانيک) را از شيمی معدنی (غيرارگانيک) جدا ساخت و درباره شيمی و واكنش‌های شيميايی چند اثر به زبانی بسيار ساده نوشت كه مهمترين آنها «اسرار» است. او كاشف چند اسيد از جمله اسيد سولفوريك است. دويست كار علمی به‌نام وی ثبت است و در مقايسه با ساير دانشمندان ايرانی، او را می‌توان همتراز پورسينا خواند.
بسياری از پژوهشگران تاريخ علوم، زادروز رازی را ۲۷ دسامبر اعلام داشته‌اند. در اين روز “ششم دی‌ماه” در سال ۱۳۴۳ به مناسبت يازدهمين سده زادروز رازی، مراسمی باشكوه در ايران برگزار شد و با اين كه پیشتر بسياری از مدارس، بيمارستان‌ها و خيابان‌ها در ايران به‌نام رازی نامگذاری شده بود، شمار اين مکان‌ها به‌نام او دو برابر شد.
———— ————– ———-
یادروز پنجم شهریورماه:
روز بزرگداشت “زكريای رازی”.
روز ملی “داروسازی” .
روز ملی “ورزش کشتی” .
زادروز “غلامرضا تختی” نامور به “جهان پهلوان”، کشتی‌گیر و نماد پهلوانی در ایران زمین. وی در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن مدال طلای المپیک را کسب نمود. او فعال سیاسی و عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران بود. (۱۳۰۹خورشیدی)
تصرف اصفهان به دست “تيمور لنگ” و کشتار اصفهانی‌ها. (۷۶۶ خورشیدی)
اصفهان پس از يک ایستادگی چشمگير به دست تيموريان افتاد. به دستور “امیر تیمور” مردم را قتل عام نمودند و از سرهای آنان مخروطه‌ای ده متری ساختند. مورخان کشتار اصفهانی‌ها به تصميم امير تيمور را متفاوت از کشتار و كور كردن كرمانی‌ها به دستور آغا محمدخان قاجار كه هر دو از نژاد مغول بودند، دانسته‌اند. تيمور يك مهاجم خارجی بود ولی آغا محمدخان ادعای ايرانی بودن و حكمرانی بر ايران را داشت.
“محمدعلی فروغی” به كاخ سعدآباد احضار و مقام رياست دولت به او پيشنهاد شد. (۱۳۲۰خورشیدی)
در اجرای گام به گام طرح (از پيش تهيه شده) دسیسه، محمدعلی فروغی كه قريب شش سال با رضا شاه اختلاف نظر داشت و دور از كارهای سياسی به سر می‌برد و مورد بی‌مهری کامل دربار بود، كابينه خود را تشكيل داد كه در آن سرلشكر احمد نخجوان كه از پيش در نظر گرفته شده بود و بايد بدون اطلاع و تصويب رضا شاه، دستور ترک مقاومت و مرخص كردن سربازان را می‌داد، كفيل وزارت جنگ شد. از همين روز، فروغی مذاكرات خود را با نمايندگان انگلستان و شوروی آغاز كرد. فروغی با اين كه سمت نظامی و فرماندهی نيروها را نداشت در همان نخستين جلسه کابينه اشاره کرده بود که ترک مخاصمه را بر مقاومت و جنگ ترجيح می‌دهد.
دولت “جمشید آموزگار” دبیرکل حزب واحد رستاخیز سقوط کرد و شاه استعفای او و وزیرانش را پذیرفت. (۱۳۵۷خورشیدی)
شریف امامی تشکیل دولت داد و از شاه اختیارات کامل گرفت و قرار شد شاه در امور کشور مداخله نکند. (۱۳۵۷خورشیدی )
به دستور نخست‌وزیر تاریخ بادیگر از شاهنشاهی به هجری شمسی تبدیل شد. (۱۳۵۷خورشیدی)
اعلام ملی شدن كليه معادن كشور. (۱۳۵۹خورشیدی)
درگذشت “استاد علی‌اکبر كاوه”، خوشنويس برجسته معاصر. (۱۳۶۹خورشیدی)
درگذشت “داوود رشیدی”، هنرمند پیشکسوت تیاتر و سینما، وی دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر بود. (۱۳۹۵خورشیدی)
زادروز “كنفوسيوس” آموزگار، فيلسوف و متفكر بزرگ. (551 پ.م)
نبرد “پلاتائه”، ميان نيروهای ايران به فرماندهی “ژنرال مردونيوس” (داماد داريوش بزرگ) و افراد اعزامی يونانی روی داد. (479 پ.م)
انتخابِ شهر “قُسطنطنيّه” به عنوان پايتخت قلمرو شرقی امپراتوری روم. (326 م)
زادروز “گئورگ ويلهلم فردريک هگل”، تاريخدان آلمانی، صاحب فرضيه ديالکتيک و معتقد به فلسفه تاريخ. (1770 م)
حفر اولين چاه نفت دنيا در آمريكا و آغاز عصر نفت. (1859 م)
“پتر نستروف” ستوان ارتش روسيه برای نخستین بار در جهان با هواپيما در آسمان غوطه زد و به صورت دايره عمودی پرواز كرد. (1913 م)
اعلان جنگ دولت ايتاليا به آلمان در جريان جنگ جهانی اول. (1916 م)
درگذشت “رِينولد نيكِلسون” مستشرق انگليسی و مترجم مثنوی مولوی. (1945 م)
پرتاب اولين سفينه فضايی برای تحقيق درباره سياره زهره توسط شوروی. (1962 م)
مرگ “لوكور بوزيه” بزرگ ترين معمار قرن بيستم. (1965 م)
روز ملی و استقلال “مولداوی” از اتحاد جماهير شوروی سابق. (1991 م)
“مولداوی” با ۳۳/۷۰۰ كيلومتر مربع مساحت، با جمعيت بيش از ۴ ميليون نفر که زبان رسمی آنها “رمانيايی” و خط “لاتين” است. پايتختش “كيشی نف” و واحد پول آن “لئو” می‌باشد. نظام سياسی آن، جمهوری چند حزبی با يک مجلس قانونگذاری است.
