روز وهمن از ماه آبان/ وه اردشیر؛ پایه‌گذاری بردسیر

امروز وَهمَن روز از ماه آبان 3762 زرتشتی، نَبُر روز پرهیز از خوردن گوشت، پنجشنبه 26 مهرماه 1403 خورشیدی، هفدهم اکتبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

ای وهومن، نیک منشی و ای اشا، هنجار راستی
سرودهایی در ستایش شما خواهم گفت.
که تاکنون کسی بر زبان نیاورده است.
ای اهورامزدا، خشَترا و آرمئیتی را نیز نیایش می‌کنم
که نیروی کاستی‌ناپذیر را گسترش خواهند داد.
درخواست ما را پذیرا باش وبه سوی ما روی آور
تا خوشبختی همگانی فراهم گردد.

یسنا. هات ۲۸ بند ۳

—————————- * —————————

وَهمَن:

– دومین روز از هر ماه سی‌روزه در گاه شماری زرتشتیان، «وهمن» نام دارد.

– در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) روز آغاز می‌شود.

– وهمن یا وهومن دو بخشی است. «وُهو» به چم (معنی) نیک و خوب و «مَنَه» از بُن «من» به چمار اندیشیدن، شناختن و فهمیدن است.

– روز وهمن، نخستین روز «نبُر» در هر ماه، در گاه شمار ویژه زرتشتیان است. در چنین روزی از کشتار جانوران و خوردن خوراک گوشت‌دار پرهیز می‌کنند.

– وهمن امشاسپند در جایگاه مادی خود، از چارپایان سودمند نگهداری می‌کند.

استاد فرزانه فردوسی بزرگ می‌سراید:

سرش سبز بادا ، منش ارجمند

منش بر گذشته ز چرخ بلند

– نخستین آفریده‌ی اهورامزد هست و یکی از مهین ایزدان مزدیسنای هست .

– در جهان مینویی نماد پاکى اندیشه و خرد و دانایی خداوندگار هست.

– آدمی را به خرد و اندیشه کردن و دانایی بهره مى‌بخشد و آدمی را به پروردگار هستی نزدیک مى‌سازد.

– وهمن همان بزرگ امشاسپند و ایزد بزرگ هست که در خواب روان اشو زرتشت سپنتمان را به پیشگاه اهورامزدا رهنمون کرد.

– ایزد وهومنه به آدمی سخن نیک و گفتار برتر آموزش مى‌دهد و آدمی را از ژاژگویی و هرزه‌گویی باز مى‌دارد.

– اندیشه‌ی نیک و منش نیک اهورایی و نخستین امشاسپند و پرستار جانوران هست. نخستین روز نبر در ماه زرتشتی هست و در این روز خوردن گوشت پرهیز مى‌دارند. با ایزد ماه ، گوش، و رام روز هم کار هستند.

– اندیشه‌ی نیک، اندیشه‌ای است که مردمان سراسر جهان را به‌سوی اشا سو می‌دهد و اندیشه بد اندیشه‌ای است که مردمان را به فریب و کژ راهی انداخته و آنها را از اشا دور می‌سازد. در گات‌ها سناریوی آزاد اندیشی و دموکراسی اجتماعی به‌روشنی به‌چشم می‌خورد. وهومن به اندازه‌ای در آیین مزدیسنی مهم است که گفته می‌شود آن زندگی بهترین زندگی به‌شمار می‌آید و تنها از راه اشا می‌توان به آن رسید. واژه‌ی وهومن در گات‌ها ۱۲۷ بار آمده است.

– اَشو زرتشت با نیروی خرد و به‌کارگیری اندیشه‌ی نیک به شناخت خداوند دست یافت‌. اندیشه نیک یا خرد مقدس یا بهمن نمادی از گوهر خرد اهورا مزدا است که خود سرچشمه خرد است.

———————— * ——————————–

ساختن “بردسير” كرمان به دستور “اردشير ساسانی”. (222 م)
1802 سال پیش، «اردشير ساسانی» پسر پاپک و فرمانروای پارس دستور داده بود كه در ساتراپی (استان) كرمان، شهر «وه اردشير» را بسازند كه از زمان افتادن ايران به دست تازیان، “بردسير” گفته می‌شود. در سال 222 میلادی، اردشیر بابکان دستور به ساخت شهر «وه اردشیر» داد. این تصمیم بخشی از استراتژی کلی او برای تقویت قدرت نظامی و اداری ساسانیان بود. این شهر با مهرازی (معماری) و ساختاری ویژه دوره ساسانی ساخته شد و به‌زودی به یکی از مراکز مهم بازرگانی و نظامی شد. اردشیر بابکان با اطمینان از حمایت «شهرات»، حکمران منطقه کردستان امروز (آدیابن)، و تهدید حکمران اصفهان (سپاهان)، به ساختن این شهر اقدام کرد.

وی پس از شکست واپسین شاهنشاه اشکانی، اردوان چهارم، در سال ۲۲۴ میلادی در نبردی در دشت هرمزدگان، دودمان اشکانی را برانداخت و پادشاهی ساسانی را بنیان گذاشت. اردشیر از آن پس خود را «شاهنشاه» نامید و تسخیر سرزمینی را که «ایران‌شهر» یا «ایران» می‌خواندش، آغازید. در سال 226 میلادی در معبد آناهید پارس در شهر استخر، تاج‌گذاری کرد. او در ابتدا قصد داشت که شهر کرمان را به عنوان پایتخت ایران انتخاب کند، اما پس از ورود به تیسفون از این تصمیم منصرف شد. او استدلال اندیشمندان ایران را پذیرفت که پایتخت باید به قلمرو روم نزدیک باشد تا بتواند کارآمدتر از کشور دفاع کند.

شهر بردسیر، که در دوران ساسانی به نام «وه اردشیر» یا «وه ارتخشیر» شناخته می‌شد، یکی از شهرهای تاریخی استان کرمان است. این شهر در فاصله ۶۰ کیلومتری شهر کرمان است و در دوران اردشیر بابکان، بنیان‌گذار پادشاهی ساسانی، اهمیت فراوانی یافت.

شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که مردمانی در این منطقه زندگی می‌کردند که به صنعت ذوب مس دست یافته بودند. این کشفیات نشان‌دهنده این است که بردسیر یکی از مراکز اولیه متالورژی در ایران بوده است و از همین رو اهمیت اقتصادی و فرهنگی بالایی داشته است. در داستان هفتواد شاهنامه فردوسی به قلعه اردشیر اشاره شده و گفته شده است: یکی دژ بکرد از بر تیغ کوه/شد آن شهر با او همه همگروه. نهاد اندران دژ دری آهنین/ هم آرامگه بود هم جای کین

پادشاهی ساسانی که بیش از چهارصد سال بر فلات ایران فرمانرایی می‌کرد و سده‌ها در برابر دیگر دولت نیرومند جهان یعنی روم ایستاده بود، در سده یکم مهی (قمری) ( هفتم میلادی ) شکست‌خورده‌ی دولت نوبنیاد اسلامی مدینه شد. با ورود اسلام به ایران، نام وه اردشیر، بردسیر گفته شد و همچنان به عنوان یکی از شهرهای مهم کرمان باقی ماند. بردسیر با گذشت زمان، بردسیر به عنوان یکی از مراکز مهم فرهنگی و اقتصادی ایران شناخته شد. این شهر نقش مهمی در تحولات تاریخی ایران داشت و همچنان به عنوان یکی از شهرهای مهم استان کرمان باقی ماند.

بردسیر یکی از شهرهای تاریخی ایران از دوران پیش از اسلام تا دوره ساسانی و پس از آن، این شهر همواره نقش مهمی در تحولات اقتصادی، نظامی و فرهنگی ایران داشته است. ساخت بردسیر به دست اردشیر بابکان، پیروزی بر اشکانیان، و تاج‌گذاری او در معبد آناهید پارس، نقاط عطفی در تاریخ ایران به شمار می‌آید.

قلعه اردشیر کرمان اکنون افزون بر دکل مخابراتی که روی آن نصب شده، هیچ حصار و محافظی دور آن وجود ندارد و به حال خود رها شده است.

—————————– * ————————–

یادروز 26 مهرماه:

آغاز هفته “تربيت بدنی و ورزش”.

 

زادروز “سید ابراهیم گلستان”، کارگردان، داستان‌نویس، مترجم، روزنامه‌نگار و عکاس، اولین کارگردان ایرانی‌ که برنده ی یک جایزه ی بین‌المللی شده است. وی در سال ۱۳۴۰ برای فیلم “یک آتش” موفق به دریافت مدال برنز از جشنواره ونیز شده است. (۱۳۰۱ خورشیدی)

 

“دكتر مصدق” قطع رابطه با انگلستان را از راديو برای مردم توجيه کرد. (۱۳۳۱ خورشیدی)

 

تصویب لایحه الحاق ایران به پیمان دفاعی بغداد در مجلس سنا. (۱۳۳۴ خورشیدی)

 

زادروز “مازیار فلاحی”، خواننده، آهنگساز، نوازنده و ترانه سرا ایرانی. (۱۳۵۳ خورشیدی)

 

ایران مبلغ ۱۲۰۰ میلیون دلار به ترکیه اعتبار داد. (۱۳۵۴ خورشیدی)

 

سخنرانی شهيد رجايی در شورای امنيت سازمان ملل متحد. (۱۳۵۹ خورشیدی)

 

گشايش موزه محمود فرشچيان، نگارگر معاصر، در مجموعه فرهنگی تاريخی سعدآباد تهران. (۱۳۸۰ خورشیدی)

 

اعطای جایزه علمی یونسکو به “حسیما رفعتی سیدی یزدی”، استاد ایمونولوژی موسسه پاستور ایران. (۱۳۸۰ خورشیدی)

 

گشايش موزه ملی قرآن كريم در تهران. (۱۳۸۴ خورشیدی)

 

 

روز پرهیز خوردن گوشت در آیین زرتشتیان (نبر).

 

دومين تلاش بنی‌اميه برای تصرف قسطنطنيه نيز با عدم موفقيت رو به رو شد. (678 م)

 

تصرف مجمع الجزاير فيليپين به دست استعمارگران اسپانيايی. (1565 م)

 

“لویی چهاردهم” پادشاه فرانسه “فرمان نانت” را لغو كرد. اين فرمان که در اپريل ۱۵۹۸ میلادی صادر شده بود به پروتستان‌های فرانسه آزادی مذهبب داده بود. (1685 م)

 

زاددروز “ويلهِلم كِلايست” شاعر و نويسنده‌ی نامی آلمانی. (1777 م)

 

“آلاسكا” رسما به مالكيت دولت آمریکا درآمد. به اين مناسبت ۱۸ اكتبر، “روز آلاسكا” اعلام شده است. دولت واشنگتن آلاسکا را به مبلغ ۷ ميليون و ۲۰۰ هزار دلار از روسيه خريداری کرده بود. (1867 م)

 

درگذشت “چارلز بِبيج” دانشمند انگليسی و مخترع ماشين حساب. (1871 م)

 

نخستين سرويس تلفنی بازرگانی راه دور ميان نيويورک و واشنگتن آغاز به‌كار كرد. (1892 م)

 

امضای قرارداد صلح بين ايتاليا و امپراتوری عثمانی. (1912 م)

 

بنیادگذاری “بريتيش برادكستينکكورپوريشن” به اختصار “بی بی سی” بازوی روابط عمومی دولت انگلستان. (1922 م)

 

زادروز شاعر نام‌آور ترکمن “کریم قربان نفس” شاعرنو، مترجم و روزنامه نگار معاصر. (1929 م)

 

درگذشت “توماس آلوا اديسون” مخترع معروف آمريكايی. (1931 م)

 

“ونرا ـ ۴” سفينه شوروی، به “ونوس” رسيد و نخستين دستگاه ساخت بشر شد كه از نزديك از اين ستاره مظهر زيبايی اطلاعات به زمين مخابره كرد. (1967 م)

 

فضاپیمایی بدون سرنشین گالیله با هدف مطالعه‌ی مشتری و قمرهایش به فضا پرتاب شد. (1989 م)