روز تیر از ماه آبان/ سرکوب بپاخیزی هواداران کلنل پسیان

امروز روز تیر از ماه آبان 3762 زرتشتی، دوشنبه هفتم آبان‌ماه 1403 خورشیدی، بیست‌وهشتم اکتبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

برای شما هوشمندان و جویندگان دانش،
آموزش و سخنان ناشنیده را آشکار می‌کنیم.
برای آنانکه با آموزش‌های دروغ و نادرست،
گیتی را به تباهی می‌کشند، نیست
بلکه برای رهروان‌ راستی و پیروان مزدا
بهترین پیام است.

یسنا.هات ۳۱ بند

——————————– * ——————————-

تیر:

– سیزدهمین روز هرماه سی‌روزه در گاهشمار زرتشتیان “تیر” نام دارد.

– در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) روز آغاز می‌شود.

– در استوره‌های کهن ایرانی «تیر» یا «تیشتَر» ایزد باران بوده است که به یاری آن کشتزارها از باران سیراب می‌شده‌اند.

– «تیریشت» در گنجینه اوستایی برای نیایش ایزد باران سروده شده است.

– ایرانیان باستان به هنگام خشک‌سالی، در این روز آیین ویژه‌ای برگزار می‌کردند و برای باریدن باران و پیروزی تشتر ایزد بر دیو خشکسالی (اَپوش) به دشت و کنار جویبارها رفته و اوستای تیریشت می‌خوانده اند.

—————————– * ——————————-

سرکوب هواداران کلنل محمدتقی خان پسیان

در دومین هفته ماه آبان سال 1300 خورشیدی (اکتبر 1921)، حسین آقا میرپنج (سرلشکر حسین خزاعی)، فرمانده نیروهای قزاق اعزامی از تهران به مشهد، یک ماه پس از مرگ کلنل محمد تقی خان پسیان، هواداران قیام او را در خراسان به‌شدت سرکوب کرد. گروهی از هواداران اعدام و ده‌ها تن دیگر زندانی شدند. حسین آقا میرپنج تهدید کرده بود که اگر هواداران کلنل از ادامه انقلاب دست برندارند و سلاح‌های خود را تحویل ندهند، بی‌رحمانه قلع و قمع خواهند شد.

کلنل محمدتقی خان که از مداخلات بیگانگان در امور وطن و خیانت یا سکوت رجال وقت به ستوه آمده بود، در خراسان دست به یک قیام ملی زد. او موفقیت‌هایی نیز به دست آورد، اما قربانی دسیسه شد. پیش از این قیام، کلنل با ژاندارم‌های خود نیروهای به مراتب بیشتر و مجهزتر روس را از همدان مجبور به عقب‌نشینی کرده و شهر را آزاد ساخته بود. کلنل از مداخله قدرت‌های اروپایی در امور وطن، سخت خشمگین بود و بسیاری از رجال وقت را خودخواه و خائن می‌دانست، چه این خیانت دانسته (عمدی) و چه ندانسته باشد.

سرکوب بپاخیزی کلنل محمدتقی خان پسیان از سوی حسین آقا میرپنج، نشان‌دهنده تلاشی بود برای حفظ قدرت مرکزی و جلوگیری از تفرقه و انقلاب‌های محلی. با این اقدام، خراسان تحت کنترل دوباره دولت مرکزی درآمد، اما نارضایتی‌ها و مقاومت‌های محلی همچنان ادامه یافت.

کلنل محمدتقی خان پسیان به عنوان یکی از شخصیت‌های برجسته و ملی‌گرای تاریخ ایران شناخته می‌شود. او نمونه‌ای از مقاومت در برابر مداخلات خارجی و خیانت داخلی بود. هرچند قیام او سرکوب شد، اما نام و یادش در تاریخ مبارزات ملی ایران جاودانه باقی ماند. (روزنامک/ کیهانی‌زاده)

در بخش شمالی آرامگاه نادرشاه، سنگ مزاری دیگری دیده می‌شود. این بنای کوچک آرامگاه «کلنل محمدتقی خان پسیان»، افسر جوان پُرشور ایرانی است. او نخستین خلبان ایرانی نیز هست. کلنل پسیان در آلمان آموزش خلبانی دید و 33 بار به هوانوردی پرداخت. در بازگشت به ایران فرمانده ژاندارمری خراسان شد. پس از کودتای سوم اسفند 1299 خورشیدی، بر ضد دولت مرکزی ایران خیزش کرد و سرانجام به تحریک قوام‌السلطنه، در قوچان کشته شد و سپس‌ها پیکر او را در کنار آرامگاه نادر به خاک سپردند. شگفت است که دستور کشتن پسیان را قوام‌السلطنه‌ای داد که آرامگاه پیشین نادرشاه را ساخته بود؛ یعنی همان جایی که پیکر کلنل پسیان آرمیده است! (تارنما امرداد)

محمد تقی خان پسیان، به سال 1270 خورشیدی در محله سرخاب تبریز و در یک خانواده‌ی نظامی زاده شد. در سن 15 سالگی به مدرسه نظام رفت و با توجه به هوش سرشاری که داشت به سرعت به درجه‌ی «یاوری» (سرگردی امروز) رسید. در جنگ جهانی اول و قبل از اعلام بی‌طرفی ایران به عنوان فرمانده کل قوای کشور انجام وظیفه کرد. او توانست با تاکتیکی سیاسی- نظامی، همدان را که در تسخیر قوای مهاجم روسی بود، با یک سوم نیرو و امکانات روس‌ها از چنگ آنها خارج سازد.

شهرتش از مرزهای ایران هم فراتر رفت تا آنجا که مارشال هیندنبرگ (فرمانده وقت قوای آلمان) او را به سمت فرمانده نیروهای آلمانی در جبهه لهستان گمارد و در این مسوولیت نیز «کلنل» لیاقت و شایستگی بی نظیری را از خود به نمایش گذاشت. همزمان، فن خلبانی را که کم کم در کشورهای اروپایی جان می گرفت فراگرفت و عنوان «نخستین خلبان ایرانی» را از آنِ خود کرد.

براساس اين گزارش؛ آشنایی با زبان‌های آلمانی، فرانسوی و روسی از دیگر توانمندی‌های او بود. کلنل، اولین ایرانی بود که یک اُپرای موسیقی را به زبان ایرانی تنظیم کرده و آن را به نت درآورد. کتاب‌ها و روزنامه های وقت آلمان، اغلب از او به عنوان «نجیب‌ترین ایرانی» یاد کرده‌اند. (ایسنا)

——————————- * —————————-

از طرف “احمد شاه” لقب “سردار اسعد” به جعفر قلی خان سردار بهادر، فرزند ارشد سردار اسعد مرحوم، تفویض شد. (۱۲۹۶ خورشیدی)

 

“احمدشاه قاجار” با جهاز مخصوص سلطنتی وارد انگلستان شد. (۱۲۹۸ خورشیدی)

 

به مناسبت ورود “احمدشاه” به لندن، از طرف پادشاه انگلستان میهمانی مجلل و بزرگی داده شد. (۱۲۹۸ خورشیدی)

 

قلع و قمع و سرکوب هواداران “كلنل پسيان” در خراسان توسط “سرلشكر حسين خزاعی” فرمانده نيروهای قزاق اعزامی از تهران يك ماه پس از مرگ كلنل. (۱۳۰۰ خورشیدی)

 

“قوام السلطنه” ریيس الوزرا، لايحه قانونی محاكمه وزرا را در ۱۳۱ ماده برای تصويب تقديم مجلس نمود. (۱۳۰۱ خورشیدی)

 

“واعظ قزوينی” روحانی چپگرا و ضدسرمايه‌داری و ناشر روزنامه “نصيحت”، در ساختمان مجلس در بهارستان به قتل رسید. (۱۳۰۴ خورشیدی)

 

“آیت‌الله سيدحسن مدرس” نماينده مجلس در تهران مورد سوقصد قرار گرفت، و نجات يافت. (۱۳۰۵ خورشیدی)

 

تصويب قانون مبارزه با كشت خشخاش در مجلس شورای ملی. (۱۳۳۴ خورشیدی)

 

صادرات کالاهای صنعتی ایران به لهستان طبق پروتکل جدید به چهار برابر افزایش یافت. (۱۳۴۹ خورشیدی)

 

کارخانه عظیم سیمان آبیک قزوین آماده بهره برداری شد. (۱۳۵۳ خورشیدی)

 

درگذشت “حسينعلی راشد” دانشمند و سخنور معاصر. ( ۱۳۵۹ خورشیدی)

 

روز جهانی “اینترنت”.

 

روز جهانی “پسوزیاریس”.

“پسوریازیس”، یک بیماری پوستی مزمن خودایمنی است. این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن سیگنال‌های اشتباهی می‌فرستد. این سیگنال‌ها باعث افزایش سرعت چرخهٔ رشد سلول‌های پوست می‌شود.

 

مرگ “ژان دالامبِر” نابغه رياضی فرانسوی. (1783 م)

 

کميسيون بين‌المللی صليب سرخ آغاز بکار کرد. (1863 م)

 

نخستين خودكار ساچمه‌ای ساخته شد. (1888 م)

 

درگذشت “جوزف پولیتزر”، روزنامه نگار معروف آمریکایی، بنیادگذار جایزه‌ی ادبی پولیتزر (1911 م)

 

ورود امپراتوری عثمانی به جنگ جهانی اول پس از حمله به ناوگان روسيه (1914 م)

 

مرگ “ارنست ماخ” فيزيک‏دان و فيلسوف اتريشی (1916 م)

 

آغاز نخست وزيری “بنيتو موسولينی” ديكتاتور فاشيست ايتاليا(1922 م)

 

فرمانروایی عثمانی منقرض و سیستم “جمهوری” جایگزین آن شد. “مصطفی کمال پاشا” از افسران ترک، “سلطان محمد پنجم” آخرین امپراتور عثمانی را به تبعید فرستاد و خود زمام امور ترکیه را در دست گرفت (1923 م)

 

روز ملی و اعلام جمهوری تركيه با روی كار آمدن “آتاتورک” در اين كشور (1923 م)

 

جايگزينی “آنكارا” به عنوان پايتخت تركيه به جای “استانبول”(1923 م)

 

یورش اسراییل به شبه جزيره سينا و آغاز جنگ دوم اعراب و اسرایيل (1956 م)

 

“رابرت تیلور” اولین شبکه انتقال اطلاعات کامپیوترها، به نام “آرپانت” را راه‌اندازی نمود (1969 م)

 

نمایندگان اعضای اتحادیه‌ی اروپا پیمان‌نامه‌ی ایجاد اولین قانون اساسی اتحادیه اروپا را در رم امضا کردند (2004 م)