روز مهر از ماه آبان/ تاجگذاری شاه سلیمان صفوی

امروز روز مهر از ماه آبان 3762 زرتشتی، پنجشنبه دهم آبان‌ماه 1403 خورشیدی، سی‌‌ویکم اکتبر 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:

ای مزدا (دانایی و آگاهی بیکران)
در آغاز با دست‌های برافراشته
و در راستای فروتنی
بر نیایش پای بندم.
خواستارم تا از فروزه منش نیک یاری جویم.
به پشتیبانی از گوهر پاک و سازنده (سپنتامینو)
رفتار و کردارم را
با هنجار راستی (اشا) هماهنگ سازم.
تا سهمی‌ در خشنودی روان آفرینش (جهانیان)
داشته باشم.

یسنا.هات ۲۸ بند۱

——————— * ———————-

مهر:
– شانزدهمین روز هرماه سی روزه در گاه‌شماری ترادادی زرتشتیان، روز «مهر» نام دارد.

– در آیین زرتشتی، با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) روز آغاز می‌شود.

– مهر در اوستا « میثرَه» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت بوده که ایزد فروغ و روشنایی نام داشته است.

– ایزد مهر، نگهبان پیمانداری، مهربانی و خردمندی برای رسیدن به خواسته‌ ودارایی نیز بوده است.

نقش ونماد میترا‌ ومهر؛ گردونه آفتاب یا چلیپا است.

– آیین مهرپرستی یکی از دیرینه‌ترین آیین‌ها در ایران باستان بوده که زمانی به شیوه میترائیسم در اروپا گسترش یافته است.

—————————— * —————————-

آغاز پادشاهی “شاه سلیمان صفوی” و تاجگذاری وی در اصفهان. (۱۰۴۵ خورشیدی)
شاه سلیمان صفوی، یکی از شاهان برجسته دوره صفویه، در سال 1666 میلادی تاج‌گذاری کرد. او با نام اصلی صفی میرزا زاده شد و پس از تاج‌گذاری به نام شاه سلیمان شناخته شد. وی پسر شاه عباس دوم و نوه شاه عباس بزرگ بود. شاه سلیمان به عنوان هشتمین شاه صفویان حکومت را در دست گرفت و به مدت 29 سال تا سال 1694 میلادی فرمانروایی کرد.

شاه سلیمان در کودکی و جوانی تحت آموزش‌های دقیق قرار گرفت و به علوم و هنرهای مختلف تسلط یافت. او در دربار صفوی آموزش دید و با فرهنگ و تمدن ایران به خوبی آشنا شد. شاه عباس دوم پدرش همواره توجه ویژه‌ای به تربیت و آموزش شاهزاده‌ها داشت و از معلمان و دانشمندان برجسته برای تعلیم آن‌ها استفاده می‌کرد.

در سال 1666 میلادی، پس از مرگ شاه عباس دوم، شاه سلیمان به تخت پادشاهی نشست. او در مراسم تاج‌گذاری باشکوهی که در اصفهان برگزار شد، به عنوان شاه جدید ایران معرفی شد. در دوران حکومت شاه سلیمان، ایران به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه شناخته می‌شد و روابط دیپلماتیک و تجاری گسترده‌ای با دیگر کشورها داشت.
شاه سلیمان در دوران فرمانروایی خود به انجام اصلاحات مختلفی در زمینه‌های اداری، نظامی و اقتصادی پرداخت. او تلاش کرد تا نظام مالیاتی را بهبود بخشد و به تقویت نیروی نظامی کشور بپردازد. همچنین، شاه سلیمان از هنر و معماری حمایت کرد و یادمان‌های بسیاری در دوره فرمانروایی او ساخته شد.

آثار و یادمان‌های دوره شاه سلیمان: یکی از یادمان‌های ارزشمند دوره شاه سلیمان، کاخ هشت‌بهشت است که در سال 1679 در باغ بلبل بنا شد. این کاخ از سوی شاردن، سیاح نامی، به عنوان یکی از شاهکارهای زمان خود توصیف شده است. کاخ دارای دو طبقه است و گفته می‌شود نشیمن هشت سوگلی حرم شاه سلیمان بوده است. تزئینات زیبا و مجلل این کاخ آن را از کاخ‌های اروپایی متمایز می‌کند.

شاه سلیمان همچنین در سال 1680 ساخت مسجد لنبان را دستور داد که روی خرابه‌های مسجد قدیمی محله لنبان اصفهان ساخته شد. او پس از مرگ میرزا رفیعا نائینی در سال 1681، برای وی آرامگاهی ساخت و آرامگاه زیبایی نیز برای آقا حسین خوانساری پس از مرگش ایجاد کرد.

مدرسه میرزا حسین، کاروانسرای شیخ علی خان زنگنه، و بازسازی حرم امام رضا از دیگر آثار مهم دوران سلطنت شاه سلیمان هستند. همچنین، آرامگاه‌هایی برای اشخاص مهم همچون صائب تبریزی در تخت فولاد ساخته شد.

شاه سلیمان پس از 29 سال حکومت در سال 1694 میلادی درگذشت و در حرم حضرت معصومه در قم، در کنار پدرش شاه عباس دوم، به خاک سپرده شد. پس از مرگ او، شاه سلطان حسین به عنوان شاه جدید صفوی بر تخت نشست و به فرمانروایی پرداخت.
آرامگاه شاه سلیمان
مزار شاه سلیمان در میان ساختمان مقبره‌ای در حرم حضرت معصومه در قم قرار داشت. ازاره‌های آرامگاه و کتیبه کمربندی آن امروزه در موزه حرم نگهداری می‌شوند. شاه سلطان حسین نیز پس از اینکه به دستور اشرف افغان به قتل رسید، در شاه‌نشین شرقی بنا به خاک سپرده شد. روی قبر هر دو پادشاه صندوقی حاوی صفحات مسی و مزین به کتیبه قرار داشت که هر دو صندوق امروزه مفقود شده‌اند. امروزه این آرامگاه در مسجد طباطبایی قرار گرفته و قبر دو پادشاه با سطح مسجد مساوی است.

———————- * ————————–

یادروز 10 آبان‌ماه:

تصويب قانون نظارت بر مطبوعات. (۱۳۰۱ خورشیدی)

زادروز “مرتضی احمدی”، بازیگر سینما و تلویزیون، صداپیشه و خواننده. (۱۳۰۳ خورشیدی)

مرگ “سلطان عبدالمجيد ميرزا عين الدوله” صدر اعظم مستبد قاجار. (۱۳۰۶ خورشیدی)

از طرف وزارت امور خارجه درباره برقراری روابط سياسی بين دولتين ايران و ژاپن و رفع حالت جنگ بين دو کشور اعلاميه رسمی صادر شد و پس از نه سال روابط دو کشور عادی شد. (۱۳۳۲ خورشیدی)

شرکت سهامی گوشت با سرمايه شصت ميليون ريال آغاز بکار نمود. (۱۳۳۴ خورشیدی)

خط هوایی منظم ایران و شوروی آغاز بکار کرد که هنوز ادامه دارد. (۱۳۴۳ خورشیدی)

اراضی اطراف پارک وی (بزرگراه چمران) ملی اعلام شد و خرید و فروش آنها توسط افراد ممنوع گردید. (۱۳۴۸ خورشیدی)

لغو پروانه کار ۲۹ موسسه آموزش عالی خصوصی در پی اعلام رایگان شدن تحصیلات عالیه در ایران. (۱۳۵۴ خورشیدی)

ترور آيت ‏اللَّه “سيدمحمدعلی قاضی طباطبايی” اولين شهيد محراب به دست گروه فرقان. (۱۳۵۸ خورشیدی)

اعتراف ايتاليا به متجاوز بودن عراق در جنگ با ایران. (۱۳۶۶ خورشیدی)

روز جهانی “نویسنده”

روز جهانی “وگن”
یک رویداد سالانه‌ است که از سوی گیاهخواران سراسر جهان گرامی داشته می‌شود. پایه‌گذار این روز “لوئیس والیس” ریاست مجمع وگن انگلستان به تاریخ ۱۹۹۴ است.

باز پس گرفتن شهر “ديار بکر”، پیروزی ایرانیان بر روم شرقی در آمِد (578 م)
در تاریخ یکم نوامبر سال 578 میلادی، دو ژنرال ایرانی به نام‌های تهم خسرو و آذرمان توانستند سپاهیان روم شرقی را شکست دهند و سرزمین‌های آمِد (دیاربکر) و ارمنستان ایران را پس بگیرند. پس از این پیروزی، این دو ژنرال به سمت قسطنطنیه (استانبول) پیشروی کردند. آمد (یا آمِد) نام قدیمی شهر دیاربکر در ترکیه امروزی است. در دوره ساسانی و حتا پیش‌تر، این شهر با نام آمِد شناخته می‌شد و یکی از مراکز مهم منطقه بود. دیاربکر امروزی به لحاظ تاریخی و فرهنگی اهمیت زیادی دارد
تیبريوس دوم کُنستانین، که به تازگی امپراتور روم شرقی شده بود، به دلیل فشارهای ناشی از پیروزی‌های ایرانیان، درخواست ترک مخاصمه کرد و حاضر به پرداخت غرامت به دولت ایران شد. دولت ایران تنها با یک ترک مخاصمه سه ساله در ازای دریافت هر سال 30 هزار نومیسما (سکه طلا) موافقت کرد.

جنگ‌های دهه‌های 570 و 580 میلادی، این دور از جنگ‌های ایران و روم شرقی در طول دهه‌های 570 و 580 میلادی ادامه داشت و ایران، طرف پیروز این جنگ‌ها بود. جنگ‌های این دوره بیشتر به دلیل تلاش دولت قسطنطنیه برای تسلط بر ارمنستان وابسته به ایران و مناطق شمالی رود فرات از جمله کاسیتوس (توتوسِ روزگار باستان و شهر الرقه امروز) رخ داد.

محل نبرد سال 580 میلادی ایران و روم شرقی حاشیه شهر الرقه بود که در این نبرد هم سپاهیان ایران به فرماندهی تهم خسرو و آذرمان بر ارتش روم شرقی به فرماندهی موریس پیروز شدند. رومیان در دهه 530 میلادی در الرقه یک دژ نظامی ساخته بودند که در سال 542 میلادی به دستور خسرو انوشیروان ویران شد.
ژنرال‌های رومی در این دوره شامل ژوستینیَن و موریس بودند که موریس سپس‌تر امپراتور شد. تیبریوس در 14 آگوست 582 درگذشت و برخی مورخان مرگ او را ناشی از مسمومیت می‌دانند. او و ژوستینیَن دوم برای جنگ با ایران، حتا واحدهای نظامی از بالکان و ایلیریکوم احضار کرده بودند. ژوستین دوم، امپراتور قبلی روم شرقی، پس از شکست سنگین از ارتش ایران در سال 574 میلادی که خسرو انوشیروان خودش نیروها را هدایت می‌کرد، دچار افسردگی مزمن شد و کنار رفت. بانوی او و تیبریوس (جانشین وی) یک سال ترک مخاصمه با ایران را به بهای 45 هزار سکه طلا خریداری کردند.

تراژدی “اُتِلو” كار شكسپير برای نخستين بار در كاخ “وايت هال” روی صحنه آمد. (1604 م)

زمین‌لرزه بسیار شدید و متعاقب آن سونامی و حریق شهر ساحلی لیسبون پایتخت پرتغال را ویران ساخت. جمع کشته شدگان تا ۱۰۰ هزار تن برآورد شده است. (1755 م)

اعلان جنگ انگليس به ايران در پی تصرف هرات توسط شاه قاجار. (1856 م)

در پاريس اعلام شد که “دكتر روكس” فرانسوی پس از تجربه بسيار، واكسن “ديفتری” را در آزمايشگاه ساخته است. (1894 م)

اعلان جنگ روسيه به امپراتوری عثمانی در آغاز جنگ جهانی اول. (1914 م)

انقراض امپراتوری اتريش – مجارستان و اعلام نظام جمهوری در اتريش. (1918 م)

لغو نظام پادشاهی در تركيه از سوی “آتاتورک” پس از فروپاشی دولت عثمانی. (1922 م)

دولت جمهوری تركيه الفبای اين كشور را كه تا آن زمان همانند ساير ممالک اسلامی الفبای عربی بود به لاتين تغيير داد. (1928 م)

برای نخستين بار برای اصلاح نژاد حيوانات، تلقيح مصنوعی انجام گرفت. تلقيح مصنوعی نخست روی خرگوش آزمايش شده بود. (1939 م)

اعلام موجوديت سازمان آزادی‌‏بخش الجزاير در قاهره. (1954 م)

پايان كامل جنگ انقلابيون ويتنامی عليه استعمارگران فرانسوی. (1954 م)

روز ملی “الجزاير”. (1954 م)
“الجزاير” با مساحت ۲/۳۸۱/۷۴۱ كيلومتر مربع و بيش از ۳۲ ميليون نفر جمعيت در شمال آفريقا واقع شده است. پايتخت “الجزيره” و واحد پول آن “دينار” و زبان رسمی آن “عربی” است.

مرگ “نگودين ديم” ریيس جمهور ويتنام جنوبی در كودتای نظامی. (1963 م)

پيمان ايجاد “اتحاديه اروپا” كه در هفتم فوريه ۱۹۹۲ به امضا رسيده بود به اجرا گذارده شد و اتحادیه اروپا تشکیل گردید. (1993 م)

دولت فرانسه برای تعمير كاخ تاريخی ورسای ۱۵۸ ميليون دلار بودجه اختصاص داد. لويی چهاردهم، ورسای را كه در آن قراردادهای پايان جنگ جهانی اول امضا شد، شاه‌نشين فرانسه كرده بود. (2003 م)