امروز روز اَمُرداد از ماه آذر 3762 زرتشتی، پنجشنبه یکم آذرماه 1403 خورشیدی، بیست‌ویکم نوامبر 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
بتوانیم با سخن پاک و زبان خوش، مردم نادان و گمراه را به راه راست برگردانیم.(هات ۲۸ بند ۵)
————————— * —————————
اَمُرداد:
– هفتمین روزِ هر ماه سی‌روزه در گاه‌شمار زرتشتیان «اَمُرداد» نام دارد.
– واژه اَمُرداد که در اوستا به ریخت «اَمِرَه تات» آمده، به چمار(معنی) جاودانگی و بی‌مرگی است.
– در گاه‌شمار خورشیدی ایران، پنجمین ماه سال به اشتباه مُرداد نامیده شده است که به چم مرگ و نیستی است بنابراین پسندیده خواهد بود که این واژه را “امُرداد” بنویسیم و در گویش بیان کنیم تا بیان آن درست شود.
– امُرداد یکی از امشاسپندان و نماد بی‌مرگی و جاودانگی است.
– خویشکاری امشاسپند امُرداد در جهان استومند (مادی)، نگهبانی از گیاهان روی زمین، سرسبز و بارور نگاه داشتن خاک است.
—————————– * ———————————
آغاز فرمانروایی احمد شاه با سوگند عضدالملک
پایان محمدعلی شاه قاجار
يكم آذر ماه سال 1288، پس از برکناری “محمدعلی شاه قاجار” از سلطنت و انتخاب “احمد میرزا قاجار” ۱۳ ساله به پادشاهی ایران و در پی فروکش کردن توفان سیاسی پنج‌ماهه، “عضدالملک” بزرگ وقت ایل مغول‌تبار قاجار به عنوان نایب‌السلطنه ایران در مجلس سوگند وفاداری به قانون اساسی یاد کرد. وی از ۲۶ تیرماه به تصمیم شورای عالی مشروطیت ایران نایب‌السلطنه شاه خردسال شده بود. این شورا همان روز “محمدعلی شاه” را به اتهام نقض سوگند وفاداری به قانون اساسی، بی‌اعتنایی به مشروطیت و نیز پناهنده شدن به سفارتخانه بیگانه در خاک میهن خود، از پادشاهی برکنار و پسر ۱۳ ساله‌اش را به عنوان “سلطان احمدشاه” به جای او انتخاب و برادر ۹ ساله وی را هم ولیعهد قرارداده بود.
این شورای ۲۸ نفری که پس از پناهنده شدن محمدعلی شاه به محل تابستانی سفارت روسیه در زرگنده قلهک، زمام امور کشور را به دست گرفته بود، تصمیمات مهمی را در جهت استقرار حکومت مشروطه و تقویت نهادهای قانونی اتخاذ کرد. این شورا یپرم خان از فرماندهان مجاهدین مشروطه را رییس کل پلیس کرده و یک دادگاه انقلاب برای محاکمه مخالفان مشروطه تشکیل داده بود.
فاتحان تهران از جمله سردار اسعد بختیاری نیز به انتخاب همین شورای عالی مامور تشکیل کابینه و برگزاری انتخابات شده بودند. دادگاه انقلاب در مدتی کوتاه عده‌ای از رجال و نیز شیخ فضل‌الله نوری را اعدام و گروهی دیگر را محکوم به پرداخت جرایم سنگین نقدی کرده بود.
پس از برهم زدن مشروطیت و به توپ بسته شدن مجلس، هواداران مشروطیت که از هر گوشه کشور به ویژه از اصفهان (بختیاری‌ها) و گیلان و تنکابن به سوی تهران به حرکت درآمده بودند، در ۲۲ تیرماه به هدایت سردار اسعد، سپهدار و یپرم خان از ناحیه بهجت‌آباد وارد شهر شدند و نیروهای دولتی به فرماندهی سرهنگ لیاخف روسی را ظرف ۳۶ ساعت در خیابان‌های تهران شکست دادند. محمدعلی شاه از ترس جان با درباریان خود به باغ تابستانی سفارت روسیه پناهنده شد.
آن دسته از رجال هوادار محمدعلی شاه که موفق به تحصن در سفارتخانه‌ها نشده بودند، پرچم روسیه و یا انگلستان را بر سر در خانه خود زده بودند تا هواداران گستاخی ورود به آنجا را نداشته باشند. رقابت و گاهی همکاری روسیه و انگلستان در تمامی این جریانات نقش داشت.
“عضدالملک” پس از بر تخت نشستن سلطان احمدشاه ۱۳ ساله در چهارم امردادماه همان سال، به عنوان نایب‌السلطنه، نقش مهمی در هدایت کشور در این دوران حساس ایفا کرد. پدر او محمدعلی شاه، با مقرری سالانه یکصد هزار تومان به خارج از ایران تبعید شد. نیروهای انگلستان و روسیه که پیرو قرارداد سال ۱۹۰۷ میلادی در ایران مستقر شده بودند، شاه مخلوع را تا انزلی بدرقه کردند و پس از به کشتی نشستن، باز گشتند.
با برکناری محمدعلی شاه و تبعید او، کشور ایران وارد دوره‌ای جدید از تحولات سیاسی و اجتماعی شد. نقش “عضدالملک” به عنوان نایب‌السلطنه در حفظ نظم و تقویت قانون اساسی بسیار مهم بود. این دوره تاریخی با تحکیم نهادهای قانونی و تلاش برای اجرای عدالت اجتماعی همراه بود.
این رویدادها نشان‌دهنده تحولاتی است که در مسیر تحقق اهداف مشروطیت و تقویت نهادهای قانونی در ایران انجام گرفت. تلاش‌های نایب‌السلطنه و شورای عالی مشروطیت، الگویی از تعهد به قانون و تلاش برای اصلاحات اجتماعی و سیاسی را به نمایش گذاشتند.
(روزنامک/ کیهانی‌زاده)
——————————– * —————————
یادروز یکم آذرماه:
آغاز هفته “روشن دلان”.
روز شهر تاریخی “اصفهان”.
زلزله شهر تاریخی نیشابور را ویران کرد و هزاران تن را مقتول و مجروح ساخت. این شهر سه سال بعد به هزینه دولت وقت تجدید بنا شد. (۶۴۶ خورشیدی)
برکناری محمدعلی شاه قاجار از سلطنت و انتخاب احمد میرزا قاجار ۱۳ ساله به عنوان پادشاه ایران. (۱۲۸۸ خورشیدی)
انحلال پلیس جنوب که برای تأمین منافع انگلیس با پول ملت ایران اداره می‌شد، از سوی رضاخان. (۱۳۰۰ خورشیدی)
قرارداد بازرگانی بین ایران و فرانسه امضاء و مبادله گردید. این قرارداد به صورت پایاپای تنظیم شده بود. طرفین در هر سال هشتصد و سی میلیون فرانک کالا به آن کشور صادر خواهند کرد. (۱۳۳۴ خورشیدی)
زادروز “ایرج بسطامی”، خواننده‌ی معاصر موسیقی سنتی ایرانی. (۱۳۳۶ خورشیدی)
صدور نفت ایران روزانه پانصد و پنجاه هزار بشکه افزایش یافت. (۱۳۵۴ خورشیدی)
قتل “داریوش فروهر”، دبیر کل حزب ملت ایران و وزیر کار دولت بازرگان. (۱۳۷۷ خورشیدی)
زادروز خانم “جورج الیوت” نویسنده معروف انگلیسی. (1819 میلادی)
زادروز “آندره ژید” نویسنده و شخصیت ادبی بزرگ فرانسه. (1869 میلادی)
زادروز “شارل دوگل” رئیس جمهور پیشین فرانسه. (1890 میلادی)
“شورای جهانی ارتباطات رادیویی” مخابره مکرر سه حرف “اس او اس (SOS)” را به عنوان علامت استمداد تعیین کرد که هنوز به قوت خود باقی است. (1906 میلادی)
مرگ “جک لندن” داستان‌سرا و نویسنده بزرگ آمریکایی. (1916 میلادی)
روز ملی و استقلال “لبنان” از استعمار فرانسه. (1943 میلادی)
جمهوری لبنان با ۱۰,۴۰۰ کیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی آسیا، در کنار دریای مدیترانه و در همسایگی سوریه و فلسطین واقع شده است. جمعیت این کشور در حدود ۷ میلیون نفر است که بیشتر عرب و مسلمان و ۳۵ درصد مسیحی می‌باشند. پایتخت لبنان شهر “بیروت” و واحد پول آن، “لیره لبنان” است.
مرگ “آرتور ادینگتون” منجم و فیزیکدان برجسته انگلیسی. (1944 میلادی)
ترور “جان اف. کندی” سی و پنجمین رئیس جمهور آمریکا. (1963 میلادی)
خروج نیروهای انگلیسی از خلیج فارس پس از سال‌ها استعمار در خاورمیانه. (1970 میلادی)
