خبرهایی که چندی پیش از کج شدن برج طغرل، در شهر ری، به گوش میرسید، نگرانیهایی را دربارهی این سازهی تاریخی کم مانند، دامن زد. ساختوسازهای فرهنگسرای رازی در پیرامون برج، انفجارهایی که حفاریهای شرکت مترو در گسترهی برج پدید میآورد، خالی شدن آبهای زیرزمینی منطقه و نمناک شدن خاک و پایههای برج طغرل، تهدیدی ویران کننده برای این سازه بود.
از سوی دیگر گزارشها و فرتورهایی (:عکسهایی) که از برج طغرل انتشار یافت، دامنهی نگرانیها را افزونتر کرد. آنهایی که نگاهبانی از میراث فرهنگی را خویشکاری (:وظیفه) نهادهای مسوول میدانند، چشم به راهکاری از سوی میراث فرهنگی کشور بودند تا چنان اثر تاریخی آسیب نبیند.
آنچه تاکنون از میراث فرهنگی شنیده شده است، وعدهی انجام بررسی و پایش و چگونگی نگهبانی از برج طغرل بوده است؛ و اینکه آیا این اثر تاریخی، آنگونه که آگاهان هشدار میدهند، کج شده است؟ تاکنون نشنیدهایم که میراث فرهنگی گزارش روشن کنندهای که نگرانیها را دور کند، دربارهی برج طغرل انتشار داده باشد.
اینبار سید احمد محیط طباطبایی، فرنشین (رییس) ایکوم ایران، در گفتوگو با ایسنا، نهتنها دربارهی ساخت پُست گاز در عرصهی برج طغرل هشدار داده است بلکه ساختوسازهای فرهنگسرای رازی را، دستدرازی (:تعرض) به حریم این سازه دانسته است.
به سخن محیط طباطبایی: «چیزی که اکنون وجود دارد، خارج از بحث کج بودن یا نبودن برج، نصب پست گاز و تاسیسات چسبیده به دیوار عرصه برج و در چند قدمی خود اثر است، که از نظر امنیتی میتواند وضعیت برج را در حالت هشدار قرار دهد. هر چند خوشبختانه هنوز هیچ اتفاقی رخ نداده است، اما اگر یک بار برای این پست گاز اتفاقی رخ دهد، همه دنبال چرایی آن میگردند».
وی در ادامه گفته است: «برج طغرل در گذشته درگیر مترو بود که خوشبختانه به حق و به موقع مسیر تغییر کرد. هر چند خطر در آن زمان از برج طغرل و ابن بابویه دور شد، اما متاسفانه هشدارها را به سمت چشمه علی برد که از آن زمان به صورت یک بحران در آمده و هنوز هم ادامه دارد».
طباطبایی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی باید به مرمت بخشهای پایینی برج طغرل نیز اهمیت دهد، گفت: «چند سال است که این درخواست مطرح میشود، اما هنوز کاری انجام نشده، در حالیکه با توجه به وضعیت کنونی آن، به نظر میرسد این اقدام نیز باید در اولویت کارها قرار بگیرد».
بهرهگیری از لودرهای مکانیکی در حریم برج طغرل
رییس ایکوم ایران، دربارهی تاسیسات گاز در عرصهی این اثرافزود: «احتمالا در زمان خاکبرداری برای ساخت مجتمع در حال ساخت، از لودرهای میکانیکی استفاده کردهاند که این اتفاق خود نیز به مرور میتواند به این اثر تاریخی آسیب وارد کند».
او با پافشاری بر اینکه انجام هر نوع کارهای عمرانی در کنار برج سلجوقی طغرل باید با فاصلهی ۴۰ متری از دیوار برج انجام شود، میگوید: «در واقع حریم از دیوار باید مدنظر باشد. هر چند از سوی دیگر یک پل هوایی نیز در حریم درجه یک اثر ساخته شده بود که با وجود صحبتهای مطرح شده برای حذف یا کاهش ارتفاع پل، هنوز هیچ کاری برای آن نیز انجام نشده است چون نمای برج را از یک سمت به طور کامل از بین برده بود».
محیط طباطبایی در پایان گفته است: «در شرایط کنونی بهترین کاری که میتوان برای محوطه اطراف برج طغرل انجام داد حذف پست گاز از محدودهی امروزی آن، حفظ حریم محوطه و ایجاد آن منطقه به عنوان سایت موزه و در نهایت مرمت سریعتر بخش پاینی سازهی برج است تا در این شرایط حتا بهتر بتوان وضعیت نشست برج را بررسی کرد».
به هرروی، امید میرود که میراث فرهنگی کشور کار بایستهای برای نگهبانی از برج طغرل انجام دهد و وضعیت بحرانی این برج تاریخی، در میان خبرهای دیگری که این روزها جامعه را درگیر کرده است فراموش نشود.