با گسترش ویروس کرونا، روزی نیست که با پدیدهی تازهای روبه رو نشویم که پیشتر حتا از ذهنمان هم نمیرسید. این پدیدهها، بر زندگی و گذران همه اثرهای ناخوشایندی گذاشته است. یک نمونهی آن به کار و هنر برخی از نوازندگان محلی بازمیگردد. گویا به کار بردن سازهای بادی، میتواند خطر گرفتار شدن به بیماری کرونا را افزایش دهد. از اینرو، این نوازندگان ناگزیرند تا زمانی ناپیدا، دست از هنر خود بکشند و با بیکاری و پیامدهای آن کنار بیایند.
علی مغازهای، کارشناس موسیقی نواحی، در گفتوگو با خبرگزاری ایسنا، به نکتهای اشاره میکند که گویای حال و روز نگران کنندهی برخی از نوازندگان بومی در استانهای شمالی کشور است. او در اینباره گفت: «در حال حاضر مدام هموطنانمان را مانند برگهای خزان از دست میدهیم. وای به روزی که کرونا هم بگذرد و ببینیم که تعداد زیادی از هنرمندان را در سکوت و انزوا از دست دادهایم. من شنیدهام در شهرهای مختلف ایران، بهخصوص گیلان و مازندران، هنرمندانی که سازهای بادی از جمله «لَلِوا»* مینوازند، به دلیل اینکه ساز مستقیم با نقاط آسیبپذیر دهان و ریه در ارتباط است، ممکن است به کرونا مبتلا شوند. حتی ممکن است برخی از آنها بدون این که تشخیص داده شود به این بیماری مبتلا هستند، از بین بروند».
مغازهای به روزهای تنشزایی که همه گیری ویروس کرونا پدید آورده است، اشاره کرد و افزود: «این شرایط واقعا شرایط خاص و فوقالعادهای است و هیچ شرایط بشری تا به حال به این میزان سخت و تلخ و جانگداز نبوده است. دست دست کردن، شرایط سنگینی را برای فرهنگ و هنر ما به بار خواهد آورد. این روزها هنرمندان را بیشتر دریابیم».
بیماری کرونا، نوازندگان بومی ایران را از هر گونه فعالیتی باز داشته است. در گذشته نیز که بیماری کرونایی نبود، گذران زندگی آنها همراه با سختیهای بسیار بود. ناگفته پیداست که اکنون روزهای آنها سختتر و توانفرساتر میگذرد.
* «لَلِوا» نام سازی بادی از جنس نی در فرهنگ موسیقی تبرستان است. در فارسی از آن با عنوان «نی چوپان» هم نام بردهاند. لَـلِوا برگرفته از دو واژۀ «لَـله» و «وا» میباشد، که لَـله به معنی نی و وا به معنی باد است.
این ساز با زندگی دامپروری و با آرمانها و ارزشهای چوپانان در پیوند است. کهنترین نغمههای این ساز به چرا و وصف دام ارتباط دارند. برخی نغمهها و قطعهها مربوط به رپرتوار سرنا و قطعهی موسیقی آیینهایی مانند «رقص مقوم» یا برخی نغمههای آوازی مانند «کتولی» و «کلحال» نیز با این ساز خوانده میشوند.