پایان زمین؛ پایان ماست

روز 22 آوریل، از سوی سازمان ملل متحد به نام «روز جهانی زمین پاک» نام‌گذاری شده است. این روز جهانی با آرمان افزایش آگاهی و پاسداشت زیست‌بوم کره زمین، شناخته می‌شود. شعار امسال روز جهانی زمین پاک «اقدام برای تغییرات اقلیمی یا سازگاری با تغییرات آب‌وهوایی » است.

آن‌هایی که نگران زیست‌بوم جهان بودند از دهه‌ها پیش هشدار می‌دادند که زمانی خواهد رسید که ویرانگری‌های انسان و هدر دادن منابع طبیعی، گریبان ما را خواهد گرفت و زیان‌های جبران ناپذیر و هراس‌آوری خواهد داشت. اما آن هشدارها گوش شنوایی نمی‌یافت و نابخردی انسان هر روز فزونی می‌گرفت. اکنون پشت گوش انداختن‌ها و نادیده گرفتن‌ها، همه‌ی جهان را با بحرانی روبه‌رو کرده است که پیدا نیست تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد و سرنوشت انسان و کره‌ی خاکی ما را به کجا خواهد کشاند. بی‌گمان فراگیری ویروس کرونا، یکی از پیامدهای رفتار انسان با کره‌ی زمین است؛ ویروس ناپیدایی که نظم و آهنگ زندگی را بر هم زده است.

انباشت زباله و پسماندها، هدر دادن بی‌رویه‌ی آب‌ها، بریدن درختان و توسعه‌ی ناموزون شهرها، بی‌توجهی به جنگل‌ها و از میان رفتن بخش‌های گسترده‌ای از فضای سبز در سراسر جهان، گرمایش زمین که نتیجه‌ی تولید گازهای گلخانه‌ای است، برداشت بی‌اندازه از منابع زیست‌بومی، تنها برخی از رفتارهای نکوهیده‌ی انسان است. پس شگفت نیست که اکنون با مسایلی رودر رو شده‌ایم که دانش انسان برای حل آن‌ها توانایی بسیاری ندارد.

پیشنهاد ثبت جهانی روزی برای پاسداشت زمین

در سال 1969 میلادی یکی از کسانی که دریافته بود رفتار انسان دیر یا زود پیامدهای هولناکی برای زمین خواهد داشت و باید چاره‌ای برای آن اندیشید، «جان مک مونل» بود. او در همان سال در همایش سالانه‌ی یونسکو پیشنهاد کرد که در سالنامه‌ی جهانی روزی به نام «زمین پاک»، با آرمان افزایش آگاهی‌ها و نگاهبانی آگاهانه از زیست بوم جهانی، ثبت شود. پیشنهاد او از سوی سازمان ملل متحد پذیرفته شد و روز 22 آوریل به نام روز جهانی زمین پاک شناخته شد. مونل در همان زمان پرچم زمین پاک را طراحی کرد و زمینه‌ی طرح‌ریزی برنامه‌هایی را برای پاسداشت زمین فراهم ساخت.

از آن زمان به این سو، هر سال در این روز، در سراسر جهان برنامه‌هایی برگزار می‌شود تا به مردم جهان یادآوری کند که به تنها سیاره‌ی خود ژرف‌تر و آگاهانه‌تر بیندیشند و از آسیب زدن به آن و ویران کردن منابع زندگی، خودداری کنند.

روز جهانی زمین پاک، نمادی برای گسترش فرهنگ نگاهبانی از زیست‌بوم است. همچنین توجه به این نکته است که باید سیاره ی خاکی خود را پاک نگه داریم تا امکان زیست ما و آیندگان از میان نرود. این کار، تنها زمانی شدنی است که زمین را از هر گونه آلودگی‌های محیطی و شیمیایی دور نگه داریم و از خودخواهی و سرکشی در برخورد با زمین، دست برداریم.

ثبت روز جهانی زمین پاک در سالنامه‌ی جهانی، یادآور این نکته هم هست که شیوه‌ی زندگی خود در برخورد با طبیعت را باید دگرگون سازیم. هدر دادن آب، قطع درختان، افزایش زباله‌ها و نمونه‌های دیگری از این دست، سرانجامی هولناک‌تر از آنچه اکنون با گسترش ویروس کرونا تجربه می‌کنیم، در پی خواهد داشت.

دانشمندان هشدار می‌دهند که تا سال 2050 شمار پلاستیک‌های رها شده در دریاها و اقیانوس‌ها از شمار ماهی‌ها فزونی خواهد گرفت؛ افزایش گرمای زمین سیل و توفان و آتش‌سوزی جنگل‌ها را در پی خواهد داشت و سالانه شمار بسیاری از مردم به سبب نوشیدن آب‌های آلوده جان خود را از دست خواهند داد.

شگفت‌آور است که هشدار دانشمندان و آگاهان زیست‌بوم شناس، تاثیری در رفتار جهانیان با زمین نداشته است. اکنون که زندگی ما دستخوش بحران کرونا شده است، بی‌گمان زمان آن رسیده است که در رفتارهای نابهنجار خود بازنگری کنیم و با زمین و زیست‌بوم خود مهربان‌تر باشیم. شاید آنچه امروز دانشمندان زیست‌بوم شناس از ما در بایستگی پاسداشت زمین و زدودن آن از آلودگی‌ها می‌خواهند، واپسین فرصت باشد. اگر بخواهیم همان رفتاری را که تاکنون با زمین داشته‌ایم ادامه بدهیم، گمانی نیست که با پایان زندگی در کره‌ی زمین فاصله‌ی چندانی نخواهیم داشت!

چشم زمین به اندیشه‌ها و و کردارهای ما دوخته شده است.

شما برای نجات زمین چه می‌کنید؟