رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با پافشاری بر اینکه اثرات فعالیت‌های انسانی در ویرانی زیست‌بوم خلیج‌فارس وزن بیشتری دارد، گفت: «مرجان‌های خلیج فارس در برخی نواحی سال‌ها است که به دلیل فعالیت‌های انسانی و تغییرات اقلیمی تحت فشار هستند. افزون بر این که مطالعات نشان می‌دهد که کرم‌های ضد آفتابی که غواصان استفاده می‌کنند نیز در سفیدشدگی مرجان‌های این حوضه آبریز تاثیرگذار است».
به گزارش خبرگزاری ایسنا، دکتر بهروز ابطحی، رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، با اشاره به ویژگی‌های خلیج‌فارس گفت: «این حوضه‌ی آبریز از لحاظ جغرافیایی در یکی از مهمترین مراکز تمدنی جهان قرار دارد، ضمن آنکه چون قدیمی‌ترین تمدن‌ها در اطراف این حوضه مستقر شدند، از این جهت از اهمیت خاصی برخوردار است».
آلودگی‌هایی که به خلیج‌فارس تحمیل شده است
ابطحی با پافشاری بر اینکه خلیج فارس از دید آلودگی‌ها، در شمار محیط‌های دریایی تحت فشار است، افزود: «علت بروز این آلودگی‌ها استقرار صنایع استخراج و صادرات نفت در دریا است که این استقرار هم شامل سواحل ایران و هم کشورهای حاشیه آن می‌شود. ورود مواد آلاینده به این خلیج زیاد است و این آلاینده‌ها از آلودگی‌های شیمیایی، نفتی، کشاورزی تا آلاینده‌های شهری را شامل می‌شود؛ چرا که شهرهای حاشیه خلیج فارس، شهرهای نسبتا پر جمعیتی هستند».
وی با گفتن اینکه پساب‌ها (:فاضلاب‌های) شهری برخی از شهرهای حاشیه خلیج‌فارس بدون پالایش وارد آن می‌شوند، افزود: «علاوه‌بر آلاینده‌های شیمیایی، آب شیرین‌کن‌ها نیز برای این محیط آلایندگی‌هایی را در پی دارند».
ابطحی با اشاره به اینکه کارخانه‌های آب شیرین‌کن زیادی در حاشیه‌ی خلیج‌فارس ساخته شده است، یادآور شد: «دلیل این امر آن است که کشورهای مستقر در حاشیه خلیج فارس با محدودیت‌هایی برای دسترسی به آب شیرین مواجه هستند؛ از این رو بخش اعظمی از آب شرب مورد نیاز خود را از طریق شیرین سازی آب خلیج‌فارس تامین می‌کنند و این در حالی است که سیستم‌های آب شیرین‌کن تاثیرات زیادی بر این محیط دریایی دارد».
وی با اشاره به جزییات آلایندگی‌های آب شیرین‌کن‌ها، افزود: «درجه شوری و دمای آب خروجی کارخانه‌های آب شیرین کن بالا است، ضمن آنکه ممکن است در فرآیند شیرین‌سازی آب به آن مواد شیمیایی اضافه شود و افزایش شوری و دما بر محیط آبی اثرات نامطلوبی را در پی دارد».
به شماره افتادن نفس مرجان‌های خلیج‌فارس
ابطحی به بیان وضعیت مرجان‌های خلیج‌فارس اشاره کرد و یادآور شد: «مرجان‌های خلیج‌فارس در برخی نواحی سال‌ها است که به دلیل فعالیت‌های انسانی و تغییرات اقلیمی تحت فشار هستند».
وی، فشارهای ناشی از فعالیت‌های انسانی در خلیج‌فارس را مربوط به رهاسازی مواد آلاینده در این حوضه‌ی آبی دانست و افزود: «این مواد آلاینده متنوع است. یکی از مواردی که هرگز مشهود نیست، کرم‌های ضد آفتابی است که شناگران از آن استفاده می‌کنند. هر چند که میزان استفاده از این کرم‌ها کم به نظر می‌رسد، ولی نتایج مطالعات نشان می‌دهد که حتی این نوع کرم‌ها می‌توانند در سفیدشدگی مرجان‌ها نقش داشته باشند».
این پژوهشگر بخش اقیانوس‌شناسی بالا رفتن دمای آب، باشندگی گردشگران، آلاینده‌های زیست‌محیطی و لنگر انداختن شناورها را از جمله دلایل سفیدشدگی مرجان‌ها نام برد.
رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی درپاسخ به این پرسش که نقش کدام عامل در سفیدشدگی مرجان‌ها بیشتر است، گفت: «به نظر من اثرات فعالیت‌های انسانی درسفیدشدگی مرجان‌ها بیشتر از تغییرات اقلیم است».
مهمان ناخوانده جلبکی در حوضه خلیج‌فارس
ابطحی، شکوفایی آسیب‌رسان جلبکی را از پدیده‌های موجود در خلیج فارس دانست و گفت: «این شکوفایی، پدیده‌ای است که در آب‌های ساحلی رخ می‌دهد و در همه نواحی آبی دنیا به‌ویژه در خلیج‌ها که عمق آب کمتر است و درمحیط‌های آبی شیرین دنیا رخ می‌دهد و در خلیج فارس نیز به طور مداوم شاهد بروز این پدیده هستیم».
به گفته وی، زمانی که این شکوفایی در سطح کم باشد به سرعت از آب پاک می‌شوند؛ ولی هنگامی در سطح گسترده‌ای کشیده می‌شوند، ماندگاری آن در آب زیاد است و اثرهای منفی بر روی آبزیان دارد.
وی با پافشاری بر اینکه پدیده شکوفایی مضر جلبکی پدیده‌ای است که با تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی و ورود مواد مغذی کشاورزی افزون می‌شود، افزود: «در این پدیده نیز رد پای تاثیرات انسانی به وفور دیده می‌شود و هر زمانی که کودهای کشاورزی و فاضلاب‌های شهری بیشتر وارد این محیط آبی شود، تناوب و زمان ماندگاری این جلبک‌ها در خلیج فارس نیز بیشتر خواهد شد».
ابطحی با بیان اینکه پایش این پدیده در شمار مطالعات پژوهشگاه است، ادامه داد: «در این مطالعات، پایش میزان ورود مواد مغذی وارد شده به دریا صورت می‌گیرد که می‌توان بر اساس آن پیش‌بینی کرد که احتمال رخداد شکوفایی جلبکی وجود دارد یا خیر و یا از طریق روش‌های سنجش از دور می توان شکوفایی جلبکی را رصد کرد».
وی پژوهش بر روی این پدیده را هزینه‌بر دانست و یادآور شد: «مطالعات جامع بر روی این موضوع نیازمند امکانات و تامین اعتبارات بیشتری است».
