گفت‌وگوی روزنامه‌ی ایران با موبد سروش‌پور

موبد پدرام سروش‌پور، دبیر انجمن موبدان ایران در گفت‌گویی با روزنامه‌ی ایران که دوشنبه، 11 اردیبهشت‌ماه 1396 چاپ شده است، از خواسته‌های اقوام و پیروان ادیان توحیدی سخن گفته است. در زیر متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید:

«ما دوست نداریم تماشاگر باشیم و هر زمان که حقوق ما زیر سؤال رفت، یک نماینده در مجلس از ما دفاع کند، بلکه می‌خواهیم در سازندگی کشور و در تمام رده‌ها حضور داشته باشیم و این تحولی بود که در دولت یازدهم رخ داد.» این، توصیف موبد «پدرام سروش پور»، دبیر انجمن موبدان تهران، از عملکرد دولت یازدهم در تأمین مطالبات اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی است.

فارغ از نگاه پیروان ادیان توحیدی و اقوام ایرانی، مروری بر کارنامه دولت یازدهم نیز نشان می‌دهد که این دولت توانسته است بخش زیادی از وعده‌های خود در این زمینه را محقق کند. نامزد مورد حمایت اصلاح‌طلبان و اعتدالی‌ها در بیانیه‌ای که 13 خرداد 1392، دوهفته قبل از انتخابات منتشر کرد، وعده داده بود در دولت او، مشارکت عمومی فارغ از زبان و مذهب در مدیریت‌های کلان کشور اجرا شود، از نیروهای شایسته محلی در پست‌های مدیریتی مناطق مختلف کشور استفاده شود، زبان مادری ایرانیان در سطوح مدارس و دانشگاه‌ها تدریس شده، تبعیضات ناروا در همه ابعاد و اشکال آن رفع شود و در نهایت نگاه امنیتی نسبت به اقوام و فرهنگ‌های ایرانی تغییر کند. امروز نه هواداران دولت، بلکه مخاطبان این بیانیه، یعنی اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی اذعان دارند که برخی از این وعده‌ها، حتی اگر در حد گام‌های نخست باشد عملی شده است،هرچند هنوز همه خواست‌ها و مطالبات اقوام و اقلیت‌ها در حد مطلوب برآورده نشده اما راهی باز شده تا در مسیر رسیدن به آن گام بردارند.

وعده‌های محقق‌شده

در دولت اعتدال، شخصیت‌های بسیاری از اقوام و مذاهب دیگر را می‌توان نام برد که در سطوح مختلف عهده دار مسئولیت‌های اجرایی شدند، به‌عنوان مثال، اکنون بسیاری از مدیران استانداری کردستان، از اهل سنت و از شخصیت‌های محلی هستند، یا فرمانداران و بخشداران برخی از شهرهای مرزی ایران، از میان زنان یا مردان همان منطقه انتخاب شده‌اند. اما فراتر از این انتصاب‌ها، آنچه می‌تواند به‌عنوان یک تحول اساسی در توجه به اقلیت‌های قومی و مذهبی تلقی شود انتصاب یک شهروند ایرانی اهل سنت و کرد به‌عنوان سفیر ایران در ویتنام است. این حسن انتخاب که برای نخستین بار در ایران انجام شد، بازتاب‌های مثبت داخلی و خارجی بسیاری داشت،همچنانکه تدریس زبان کردی در دانشگاه‌ها به‌عنوان یکی از دستاوردهای دولت یازدهم با استقبال زیادی روبه رو شد. مجموعه این تحولات، نشان دهنده اهتمام دولت در تأمین حقوق و مطالبات طیف گسترده‌ای از ایرانیان است که هرچند از حمایت‌های قانون برخوردارند، اما رویکردهای سلیقه‌ای، مسیر آنان برای ارتقای اجتماعی و سیاسی را با موانعی روبه رو کرده بود. این نکته‌ای است که موبد سروش‌پور هم بر آن تأکید دارد. به باور دبیر انجمن موبدان تهران، در بسیاری از موارد، این تبعیض‌های ناروا و برخوردهای سلیقه‌ای با اقوام و اقلیت‌های ایرانی است که با دورزدن قانون، آنان را از دستیابی به حقوق خود محروم می‌کند.

«پیروان ادیان دینی» به جای «اقلیت‌های دینی و مذهبی»

دبیر انجمن موبدان تهران، در ارزیابی خود از کارنامه دولت یازدهم در تأمین حقوق و مطالبات اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی ایران، یکی از مهم‌ترین تحولات صورت گرفته را در حوزه فرهنگی دانست و گفت: در دولت یازدهم، به جای گفتن «اقلیت‌های دینی و مذهبی» از تعبیر «پیروان ادیان توحیدی» استفاده می‌شود که هرچند شاید در نگاه برخی اتفاق ساده‌ای محسوب شود، اما برای ما که مخاطبان این تعیبر هستیم، دیدن اینکه دولتمردان چنین نگاهی به ما دارند، بسیار نویدبخش است.

موبد پدرام سروش‌پور در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه راه آغاز شده در دولت یازدهم، بسیار نو و بدیع بود، بر تکمیل آن در گام‌های بعدی تأکید کرد و افزود: هرچند پیروان ادیان توحیدی در مجلس نماینده دارند و می‌توانند از حقوق خود دفاع کنند، اما مسأله مهم‌تر برای ما، استفاده واقعی از ظرفیت‌های پیروان ادیان توحیدی در اداره کشور بود و اینکه چه تعداد از آنان می‌توانند براساس شایستگی‌های خود سمت‌های اجرایی را کسب کنند.

وی با بیان اینکه ما دوست نداریم تماشاگر باشیم و هر زمان که حقوق ما زیر سؤال رفت، یک نماینده از ما دفاع کند، اضافه کرد: ما می‌خواهیم در سازندگی کشور و در تمام رده‌ها حضور داشته باشیم و این تحولی بود که در دولت اعتدال رخ داد.موبد سروش‌پور با برجسته توصیف کردن عملکرد دستیار ویژه رئیس جمهوری در امور اقوام و اقلیت های دینی، مشکلات و ساختارهای غیررسمی برجای مانده از 8 سال دولت‌های نهم و دهم را مانع اصلی تحقق  نیافتن تمام و کمال وعده‌های دولت یازدهم دانست و تصریح کرد: شخص رئیس جمهوری و دستیار ویژه ایشان به تأمین مطالبات ما اهتمام داشتند، ایشان اما بدنه اجرایی کشور به مثابه مانعی برای تحقق همه مطالبات تبدیل شده بود، هرچند ما نیز معتقدیم که رفع همه تبعیض‌ها، نیازمند زمان است و ما به صبر کردن عادت داریم.

ضرورت اصلاح برخی قوانین

وی با اشاره به تصدی برخی مسئولیت‌های اجرایی از سوی زرتشتی‌ها، همچون تصدی یکی از مدیریت‌های عالی در یک شرکت خودروساز داخلی، خاطرنشان کرد: رفع کامل مشکلات نیازمند اصلاح قوانین است که این امر به تنهایی از عهده دولت خارج است و نیازمند یاری سایر قواست، به‌عنوان مثال اعتقاد به دین اسلام به‌عنوان ملاک عضویت در ارتش تعیین شده است، درحالی که زرتشتی‌ها در دفاع مقدس وفادارانه برای کشور و انقلاب جنگیدند، اما این قانون سبب می‌شود ما ناتوان از حضور در ارتش باشیم.دبیر انجمن موبدان تهران، بازشدن فضای گفت‌ و‌گو با مقام‌های ارشد قوه مجریه را از دیگر تحولات مهم و مثبت روی داده در دولت یازدهم دانست و گفت: واقعیت این است که در دولت‌های نهم و دهم، اساساً امکان گفت‌ و‌گو میان پیروان ادیان توحیدی با قوه مجریه از میان رفته بود، اما در این دولت نه تنها سخنان و دغدغه‌های ما به گوش عالی‌ترین مقام قوه مجریه می‌رسد، بلکه ما نتیجه بیان این مشکلات را می‌بینیم و این طور نیست که دولتمردان فقط شنونده باشند.موبد سروش‌پور با بیان اینکه فقدان گفت‌ و‌گو و تعامل میان پیروان ادیان توحیدی در دولت‌های نهم و دهم، باعث ایجاد فقر فرهنگی در کشور شده است خواستار تقویت و گسترش گفت‌ و‌گوی پیروان ادیان توحیدی و صاحبان اندیشه شد و تصریح کرد:یکی از اقدامات بسیار مثبت دولت اعتدال این بود که اشخاص با ارزش و دارای فکر و سلیقه برجسته را برای جایگاه‌هایی چون وزارت ارشاد و دستیاری ویژه انتخاب کرد. دو وزیر ارشاد دولت یازدهم و آقای یونسی به‌عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهوری، دارای فکر باز و دیدگاه بالنده‌ای در ارزشگذاری به ادیان و قومیت‌ها هستند که باعث تقویت رابطه میان پیروان ادیان توحیدی و افزایش اعتماد میان آنان و دولت شده است.

پیروان ادیان بدنه‌ای از کشور ایران هستند

وی، با بیان اینکه پیروان سایر ادیان از دولت توقع دارند که به آنان به‌عنوان پیرو دین دیگر نگاه نشود، اضافه کرد: واقعیت این است که پیروان ادیان دیگر، جزئی از بدنه کشور ایران هستند و این نگاهی است که ما نیازمند آن هستیم، البته این روند اکنون در دولت یازدهم و رده‌های مختلف آن شکل گرفته است و ما شاهد تسری این نگاه از دولت به سایر بخش‌های کشور هستیم.

دبیر انجمن موبدان تهران با بیان اینکه در دولت یازدهم، برای نخستین بار در ایران به ادیان گوناگون و پیروان آنان به‌عنوان یک فرصت و ارزش نگاه شده است، اظهارکرد: این امر سبب می‌شود که هم جهان ایران را بدرستی بشناسد و هم انسجام ملی ایرانیان افزایش می‌یابد.موبد سروش‌پور، با اشاره به توجهی که در ایران به آیین‌های مذهبی می‌شود خواستار توجه به آیین‌ها و سنت‌های فرهنگی نیز شد و تصریح کرد: آیین‌ها و سنت‌ها به اندازه سنت‌های دینی ارزشمند هستند، سنت‌ها و آیین‌هایی چون جشن نوروز، مهرگان و سده که هم فلسفه‌های عمیق دارند و هم در طول تاریخ، سبب انسجام ملی ایرانیان شده‌اند.وی با بیان اینکه بتازگی برگزاری این جشن‌ها در کرمان و یزد با دشواری‌هایی رو به رو شده است، اظهار کرد: سابقه نداشته که برگزاری این جشن‌ها با مشکل مواجه شود و فقط زرتشتی‌ها در آنها حضور داشته و مانع حضور دیگر ایرانیان در این جشن‌ها شوند. ما از دولت می‌خواهیم با تعامل و گفت‌ و‌گو با رده‌های مختلف روحانیت، این مشکل را حل کند تا بار دیگر شاهد باشیم که انسجام ملی ایران با این جشن‌ها، جلوه و بروز بیشتری یابد.

دبیر انجمن موبدان تهران با بیان اینکه امسال، بعداز سال‌ها جشن سده به عجیب‌ترین شکل برگزار شد، گفت: برای نخستین بار در صد سال گذشته جشن سده در کرمان فقط از سوی زرتشتی‌ها برگزار شد و این اصلاً سابقه نداشته است. دولت برای رسیدن به اهداف خود در این زمینه نیاز به فرهنگسازی بیشتری دارد یعنی باید گفت‌ و‌گو و تعامل میان رده‌های مختلف روحانیون شکل بگیرد و دولت می‌تواند این‌ها را شکل بدهد.

نوید آینده

 روحانی  اول آذرماه 1395 در دیدار با اهل سنت ایران، تأکید کرد که «همیشه در میان کشورهایی که تنوع قومی یا مذهبی داشته‌اند دو دیدگاه حاکم بوده، دیدگاه اول تفکر اقتدارگرایانه مرکزیت است که مبنایش این است که اقلیت‌ها را همواره به‌عنوان یک مشکل و تهدید تلقی کند و مسأله تنوع اقوام و مذاهب را امنیتی ببیند. مبنای دیگر این است که اقوام و مذاهب مختلف به‌عنوان فرصت و مزیت یک کشور هستند و باید تحت عنوان همزیستی مسالمت‌آمیز از این ظرفیت استفاده کرد و همه اقلیت‌ها از حقوق شهروندی برابر استفاده کنند.» مروری بر دستاوردهای دولت در این زمینه، نشان می‌دهد که تلاش‌های دولت در زمینه برآورده کردن مطالبات پیروان ادیان دینی اگر چه به صورت کامل محقق نشده است، اما نوید بخش راه روشنی است که گام نهادن در آن به تحقق بیشتر خواسته‌های آنها رهنمون می‌شود.