جشن ملی تیرگان در پی فراگیری کرونا برگزار نمی‌شود

پیدایش جشن تیرگان نیز مانند بسیاری از آیین‌های دیگر در فرهنگ ایرانی با رویدادی سرنوشت‌ساز از تاریخ زندگی ایرانیان باستان هماهنگی یا پیوند یافته است. امسال با پایداری ویروس کرونا و همه‌گیری بیماری، در این شرایط حساس برپایه‌ی سفارش‌های بهداشتی و پیرو دیگاه دینی انجمن موبدان جشن تیرگان این کهن آیین نیاکانی برگزار نمی‌شود.

گفت‌وگوی داریوش کاموسی، فرنشین انجمن زرتشتیان شریف‌آباد یزد با خبرگزاری ایرنا-یزد، پیرامون برگزار نشدن آیین ملی جشن تیرگان، را در ادامه می‌خوانید. گفت‌وگو با عنوان «کرونا جشن تیرگان زرتشتیان اردکان را لغو کرد»، سه‌شنبه سوم تیرماه 1399 خورشیدی انجام شده است.

یزد- ایرنا- رییس انجمن زرتشتیان شریف‌‎آباد اردکان یزد گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا و توصیه مسوولان بهداشتی به رعایت بهداشت فردی و همگانی و پرهیز از برگزاری مراسم‌های جمعی، جشن «تیرگان» که قرار بود دهم تیرماه از سوی پیروان این آیین باستانی ایران برگزار ‌شود، لغو شد.
“داریوش کاموسی” روز سه‌شنبه در گفت‌و‌گو با ایرنا افزود:‌ هدف انجمن، کمک به حفظ سلامتی شهروندان و رعایت پروتکل های بهداشتی است ، لذا تصمیم به لغو مراسم گرفته شد.

ایرنا در ادامه می‌نویسد:

تیرگان یکی از آیین‌های کهن ایران باستان و سالروز جانفشانی آرش کمانگیر در راه میهن و روز پاسداشت «تشتر» یکی از برترین فرشتگان در آیین زرتشتی است که از سوی پیروان این کیش در مناطق زرتشتی‌نشین استان یزد گرامی داشته می‌شود.
در تقویم ایران باستان هر ماه ۳۰ روز بود، زرتشتیان همچنان آیین‌های خود را براساس آن برگزار می‌کنند، هر یک از روزهای ماه با عنوان مشخصی نامگذاری شده که نام ۱۲ روز از ماه با نام ماه‌های سال مشابه است.
آیین‌های ماهانه در تقویم کهن زرتشتی زمانی برگزار می‌شود که نام روز و ماه با یکدیگر مطابق باشد؛ برای مثال روز سیزدهم هر ماه به عنوان تیر نامگذاری شده است و آیین تیرگان در روز تیر (سیزدهم) از ماه تیر برابر با تقویم زرتشتی برگزار می‌‎شود.
روز سیزدهم تیر در تقویم کهن زرتشتی برابر با دهم تیر ماه در تقویم کنونی است.
جشن تیرگان پاسداشت فداکاری‌های آرش کمانگیر است. آرش (در اوستا اِرِخْشَه) نام کماندارِ سپاه ایران در زمان منوچهر شاه بود.
واژه انگلیسی Archer به معنی «کماندار» از نام آرش گرفته شده و اوستا او را با لقب « شیوا تیر» نام می‌برد.
در خصوص داستان آرش نقل شده است: در زمان پادشاهی منوچهر پیشدادی، در جنگی با توران، افراسیاب سپاهیان ایران را در مازندران محاصره می‌‌کند.
سرانجام منوچهر پیشنهاد صلح می‌‌دهد و تورانیان پیشنهاد آشتی را می‌ پذیرند و قرار بر این می‌ گذارند که کماندار ایرانی برفراز البرزکوه تیری بیاندازد که تیر به هر کجا نشست آنجا مرز ایران و توران باشد، آرش از پهلوانان ایران داوطلب این کار می‌شود.
به فراز دماوند می‌‌رود و تیر را پرتاب می ‌کند؛ تیر از صبح تا غروب حرکت کرده و در کنار رود جیحون یا آمودریا بر درخت گردویی فرود می‌‌آید و آنجا مرز ایران و توران می‌ شود. پس از این تیراندازی آرش از خستگی می‌‌میرد، آرش هستی‌ خود را بر پای تیر می‌‌ریزد؛ پیکرش پاره پاره شده و در خاک ایران پخش می‌‌شود و جانش در تیر دمیده می‌‌شود. مطابق با برخی روایت ‌ها اسفندارمذ تیر و کمانی را به آرش داده بود و گفته بود که این تیر خیلی دور می‌‌رود ولی هر کسی که از آن استفاده کند، خواهد مرد. با این وجود آرش برای فداکاری حاضر شد که از آن تیر و کمان استفاده کند. بسیاری آرش را از نمونه‌‌های بی‌‌همتا در اسطوره‌های جهان دانسته‌اند؛ وی نماد جانفشانی در راه میهن است.
«تیر» یا «تیشتر» ستاره باران‌زا است و «اپوش» دیو خشکسالی ؛ جشن «تیرگان» روز پیروزی تیشتر بر اپوش است و جاری شدن آب‌های مزدا داده بر روی زمین، تیرگان را جشن «آبریزان» هم می‌گویند.
در اسطوره‌های کهن آریایی تیر یا «تیشتر»، ایزد باران‌زاست و نماد آن ابر سپید است. تشتر در باور نیاکانمان پیوسته با دیو خشکسالی که «اپوش» نام دارد و نماد آن ابر سیاه است، در نبرد است. در «تیر یشت» اوستا آمده که تیشتر با اپوش سه بار می‌جنگد و ۲ بار نخست شکست می خورد و زمین را خشکسالی فرا می گیرد. سپس تیشتر به نزد اهورامزدا گله می کند که چرا مردمان مرا یاری نمی کنند. پس از اینکه مردم برای پیروزی او نیایش می‌کنند، تیشتر بر اپوش پیروز می‌شود و آبها بر زمین جاری می‌شوند و زندگانی دوباره‌ جریان می‌یابد .
۱۵۰ هزار زرتشتی در جهان زندگی می کنند که ۳۰ هزار نفر آنان در ایران و حدود ۶ هزار نفر هم در شهرهای یزد، تفت و اردکان در استان یزد سکونت دارند.