هجوم مسافران بر روی چنار کهنسال مهریز!

خبر‌نگار امرداد: سیاوش آریا
1395-07-09
00:00

سرزمین ایران را یکی از کهن‌ترین تمدن‌های گیتی می‌دانند که با داشتن شمار فراوانی از یادمان‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی، جایگاه والا و بالایی در نزد جهانیان داشته و دارد. یکی از گیرایی‌های (:جاذبه‌ها) این سرزمین کُهن را باید طبیعت زیبا و درختان کُهنسال آن دانست.

به گزارش اَمرداد، درختان را موجودات زنده و سودآوری می‌دانند که امروزه به یکی از گیرایی‌های گردش گری نزد طبیعت دوستان در سراسر جهان تبدیل‌شده است. در این میان درختانی هستند که عمری بیش از هزار سال داشته و نزد کارشناسان و کُنشگران (:فعالان) زیست‌بوم و دوست داران طبیعت از ارزش بالایی برخوردار هستند. استان یزد در ایران، به انگیزه‌ی موقعیت کویری و نیاز اساسی به درخت و سرسبزی و آب، از دیرباز مورد نگرش مردمان سخت‌کوش آن بوده و درختان کُهنسالی را می‌توان در این استان دید. بر پایه‌ی برخی از آمارها در استان یزد بیش از 50 درخت کُهنسال شناسایی شده که از گونه‌های گوناگونی همانند : سرو، چنار، گردو و زبان گنجشک هستند. درختانی که نزد مردم این استان وَرجاوند بوده و همواره از اَرج و شکوه ویژه‌ای نزد آنان برخوردار است و مردم روزهای تعطیل را در کنار آن‌ها به شب می‌رسانند. بیشتر این درختان میان 800 تا هزار و 500 سال دیرینگی داشته و نمادی از پایداری و ایستادگی (:مقاومت) مردم کویرنشین در برابر شرایط ناسازگار آب و هوایی بوده است. شاید به همین انگیزه باشد که یزدی‌ها این‌گونه به درختان کُهنسال شان احترام گذاشته و آن‌ها را سِپَند (:مقدس) می‌دانند.

اما درخت چنار کُهنسال روستای تنگ چنار شهرستان مِهریز در استان یزد، روزگار ناخوشی را پشت سر می‌گذارد. مسافران خودخواهانه بر روی تنه‌ی این درخت نشسته و به آن آسیب می‌رسانند. یادگاری نویسی ها و خَراش بر روی تنه و شاخه‌های درخت، چهره‌ی زشت و زننده‌ای را به نمایش گذاشته است. مسافران بدون نگرش به اَرج و ارزش این یادمان طبیعی نزد بومیان، به درون تنه‌ی درخت رفته و زباله‌های خود را در آنجا می‌ریزند! همچنین وجود وسایل آتش‌زا همانند پیک‌نیک و روشن کردن آتش در کنار این یادگار طبیعی، تهدیدی جدی برای این اثر ملی به شمار می‌آید که گاهی با رُخ دادن رویدادهایی، فاجعه‌ای برگشت‌ناپذیر رقم خواهد خورد. زیرا حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند.

سخن درخُور نگرش (:نکته قابل تامل) این است که نگارنده با آگاهی‌رسانی و هشدار به مسافران و بازگویی ارزش و اَرج این درخت نزد مردمان بومی، خواستار جا به جایی آنان و فاصله گرفتن از این یادمان طبیعی و ملی شده، ولی در کمال ناباوری با خودخواهی و تندی مسافران روبه‌رو شد! و این نشان از نبود آموزش و پالایش فرهنگ در میان مردم از سوی سرپرستان و مدیران شهری و کشوری است. هر چند نباید خودخواهی و فرومایگی برخی از مردم و مسافران را نادیده پنداشت که با زیر پا گذاشتن فرهنگ و آداب و قانون جامعه‌ی بومی، بزرگ‌ترین آسیب‌های اجتماعی را پدید می‌آورند. یادمان باشد که برای سازندگی و درست شدن و پیشرفت یک هازمان (:جامعه) باید هر فرد از خود آغاز کند. در همین زمینه، دهیار روستای تنگ چنار مِهریز در پاسخ به وضعیت بدی که مسافران برای این یادمان طبیعی، پدید می‌آورند به اَمرداد گفت : « خوشبختانه به‌تازگی و با موافقت اداره کل میراث فرهنگی استان یزد، اعتباری برابر با 6 میلیون تومان اختصاص یافته و برای حفظ این یادمان ارزشمند طبیعی، گِرداگرد آن را با شیشه پوشش داده‌ایم».

مجتبا حاجی حسینی درباره‌ی بادگیر و گرمابه روستای تنگ چنار افزود : « دیرینگی گرمابه (:حمام) به روزگار قاجاریه می‌رسد و بر آن هستیم تا در آینده آن را زنده سازی (:احیاء) کنیم. همچنین بادگیر آجری روستا وابسته به روزگار پهلوی دوم است».

دهیار روستای تنگ چنار درباره‌ی دیرینگی درخت چنار و کُهنسال روستا گفت : « بر پایه‌ی دیدگاه کارشناسان میراث فرهنگی، دیرینگی این درخت به 1200 سال می‌رسد، ولی به باور برخی از مردم این درخت نزدیک 1500 سال دارد».

به گزارش اَمرداد، شهرستان مِهریز از شمال به یزد، از جنوب به شهر بابک و اَنار در استان کرمان، از باختر به تفت و از خاور به بافق راه دارد و در 35 کیلومتری جنوب شهر یزد جای گرفته است. همچنین روستای تنگ چنار در 42 کیلومتری جنوب شهرستان مِهریز جای دارد. درخت چنار 1200 ساله‌ی این روستا نیز، یازدهمین یادمان ثبت‌شده‌ی مهریز بوده که در 2 اَردیبهشت 1387 به ثبت ملی رسیده است. این درخت چنار تک پایه با 19 متر درازا و 3 متر پهنا، 11 شاخه‌ی فرعی دارد. رشد این درخت به‌تازگی کُند شده است.