با انتشار نتایج پژوهش‌های تازه‌ای که بر روی یک کشتی تاریخی غرق شده در سواحل تالش گیلان انجام گرفت، سبب غرق شدن کشتی قروق تالش، بررسی شد.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، گروهی از پژوهش‌گران «پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی» و «پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری» با همکاری پژوهش‌گرانی از کشورهای فرانسه و مالتا، نتایج پژوهش‌های خود را درباره‌ی کشتی تاریخی قروق تالش در یک ژورنال باارزش بین‌المللی منتشر کردند. این پژوهش با پشتیبانی سازمان بنادر و دریانوردی و در راستای گسترش فرهنگ دریایی به انجام رسید.
سرگذشت کشتی تاریخی قروق
کشتی تاریخی قروق، در ۵ کیلومتری خاور شهر تالش و نزدیک روستای قروق، در روی خط ساحلی دریای کاسپین جای گرفته است. وجود این شناور در سال 1384 خورشیدی ازسوی مردم منطقه گزارش شد و در سال‌های پس از آن، تلاش‌های بی سرانجامی برای بردن این شناور به داخل خشکی و نمایش همگانی انجام گرفت. این کوشش به کشتی آسیب‌هایی وارد کرد. سال گذشته پژوهش‌گران با هدف شناسایی ویژگی‌های این اثر و بررسی روش‌های نگهداری آن، دست به مطالعات ژیوفیزیکی و گمانه‌زنی در پیرامون کشتی و نمونه‌برداری از چوب آن کردند. پس از به پایان رساندن پژوهش‌ها، نتایج آن به‌تازگی در «ژورنال گزارش‌های علوم باستان‌شناسی» هلند، چاپ شده است.
برپایه‌ی سخن عبدالمجید نادری، از پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، نتایج سن‌سنجی رادیو کربن که بر روی چوب کشتی انجام شد، نشان می‌دهد که کشتی تاریخی قروق تالش در میانه‌ی سده‌ی هجدهم میلادی، همزمان با پایان دوره صفوی و یا دوره افشار، ساخته شده است.
وی افزود: «نتایج چوب‌شناسی نشان می‌دهد که جنس چوب به کار رفته در ساخت این شناور از نوع کاج اسکاتلندی است که نزدیک‌ترین منطقه رویش آن به دریای کاسپین، کوه‌های جنوب قفقاز است».
این پژوهش‌گر می‌گوید که با توجه به سن ساخت شناور و بررسی گزارش‌های تاریخی، محل ساخت این شناور به گمان بسیار نه در ایران، بلکه در کشتی‌سازی‌های روسیه، مانند آستاراخان بوده است.
حسین توفیقیان، باستان‌شناس، نیز درباره‌ی نتایج کاوش باستان‌شناسی گفت: «این کاوش نشان می‌دهد که کشتی از میانه دو نیم شده است و بخش‌های گوناگونی از شناور باقی مانده‌اند که شامل 42 تیرک عرضی، بین 8 تا 10 تیرک طولی، محل نصب دکل، دماغه یا ساتور، تخته‌های پوششی و اتصالات فلزی نظیر میخ‌های آهنی بلند است».
وی افزود: «نتایج بررسی‌های ژیوفیزیکی نشان می‌دهد که نیمه‌ی گمشده شناور در زیر رسوبات در فاصله 10 تا 30 متری جنوب شناور و در عمق بین دو و نیم متری تا هفت متری قرار دارد».
گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی غرق شدن کشتی تاریخی قروق
این تیم پژوهشی در جستار(:مقاله) منتشر شده چند دلیل گمانه زده شده را برای غرق شدن این کشتی پیش کشیده‌اند. با توجه به وجود یک حفره‌ی بزرگ در بدنه‌ی شمالی این شناور و ازمیان رفتن کم‌و‌بیش کامل نیمه‌جنوبی شناور، این امکان وجود دارد که کشتی در جنگ‌های ایران و روسیه در آغاز سده‌ی نوزدهم میلادی، مورد اصابت گلوله توپ قرار گرفته باشد. همچنین، ممکن است کشتی به عمد به دلیل اجبار قانونی، به بازنشستگیِ کشتی‌های چوبی در اوایل سده‌ی بیستم، غرق شده باشد. اما درست‌ترین گمانه آن است که کشتی قروق تالش به دلیل پدیدآمدن توفان‌های دریایی غرق شده باشد. با توجه به اینکه مطابق با گزارش‌های تاریخی، کرانه‌نوردی میان ایران و روسیه برای کشتی‌های بادبانی برتری داشته است، چه‌بسا این کشتی دچار توفان شده و در ساحل گرفتار آمده باشد. در کنار توفان‌های دریایی، یکی از دلایل عمده به گل‌نشستن شناورها در سواحل می‌تواند دگرگونی‌های پیوسته و سریع‌تراز دریا، به ویژه کاهش 4 متری تراز دریا در میانه‌ی سده‌ی نوزدهم بوده باشد. از این جهت، ممکن است دریانوردان در گمانه‌زنی‌‌های خود از ژرفای دریا، به‌ویژه در سواحل کم‌شیب منطقه تالش، دچار لغزش شده باشند.
پژوهش‌گران در نوشتار خود یادآور شده‌اند که این شناور تحت تاثیر امواج و رفت‌‌و‌آمدهای بومی درحال ازمیان رفتن است و بایسته است که به یک مکان استاندارد برای نگهداری بُرده شود. درخور یادکرد است که برای اجرای طرح انتقال شناور تاریخی قروق تالش به یک مکان مناسب، پژوهش‌های بیشتری به منظور اقدامات حفاظتی و مرمتی مانند نمک‌زدایی، گندزدایی، اشباع چوب با مواد استحکام‌دهنده و نگهدارنده انجام پذیرد. همچنین بایسته است جای نگهداری شناور مجهز به کنترل‌کننده‌های دما و رطوبت باشند.
