یکی از جشنهای نیک و فرخندهای که از نیاکان ما بهجا مانده «جشن سپندارمذ» یا «جشن اسفندگان» است. این جشن با هدف بزرگداشت و ارج نهادن به فروزهی پاک و گرانسنگ سپنتهآرمییتی یا سپندارمذ برگزار میشود. سپنتهآرمیتی به معنای باروری، مهر و محبت، فروتنی و فروزه نگاهبان زمین در دین زرتشتی است و زمین نماد عشق، چرا که با فروتنی و گذشت به همه عشق میورزد. زمین چون مادری است که پاسدار و نگهدار فرزندانش از هر قشر و قیافهای است.
ما ایرانیان از جمله ملتهایی بودهایم که زندگیمان با جشن و شادی پیوند داشته و به مناسبتهای گوناگون جشن میگرفتیم که این جشنها نشاندهنده فرهنگ، آداب و رسوم، خلقوخوی و جهانبینی ایرانیان بودهاست. سپندارمذگان روز گرامی داشت زمین بارور و همتای انسانی آن، زن است. روز گرامی داشت عشق و محبت. در این روز مردان به زنان و دختران خود هدیه میدهند و زنان لباس نو پوشیده و خانه را برای شادی ترک میکنند. مردان و فرزندان همه کارهای خانه را بر دوش گرفته و زنان نیز به شوهران خود هدیهای میدهند و این با هدف نشان دادن سپاسگزاری از عشق میان همسران است. اما اکنون تعداد اندکی از ما با فرهنگ باستانی خود آشنا هستیم. شکوه و زیبایی این فرهنگ را ناآگاهانه نادیده میگیریم. از یک ماه پیش چشم انتظار فرا رسیدن روز والنتاین هستیم. ما همه چیز را در مورد والنتاین میدانیم ولی حتا نام سپندارمذگان که بخشی از هویت و فرهنگ ما است به گوشمان نخورده.
می دانیم که والنتاین نام کشیشی بود که به دلیل نا فرمانی از کلودیوس دوم فرمانروای روم باستان جان خود را از دست داده بود او بر خلاف حکم کلودیوس که بر اساس آن سربازان رومی به دلیل عدم وابستگی به خانواده و بهتر جنگیدن حق ازدواج ندارند به صورت پنهانی عقد و پیمان میان سربازان رومی با دختران محبوبشان را جاری میکرد. بنابراین او را به عنوان فدایی راه عشق دانسته و از آن زمان نمادی شدهاست برای عشق. حال که خود فداییان زیادی در فرهنگ و تاریخ و ادبیاتمان داریم : فرهاد و شیرین ، بیژن و منیژه و …
حتا آرش کمانگیر که با نهادن تمام عشق و مهر و شادی وجودش به همراه تیرش در کمان و فدا کردن جانش سرزمین مادریاش را که بزرگترین نماد عشق و محبت است نگه میدارد.
جالب است بدانیم که جشن اسفندگان ( 29 بهمن ، 18 فوریه ) چند روز پس از والنتاین ( 14 فوریه ) است و آگاه باشیم که فرهنگ مهمترین عامل در زندگی، رشد، بالندگی یا نابودی ملتها است و هویت هر ملتی در تاریخ آن ملت است و به یاد داشته باشیم که پس چه نیکوست که سنتها و آیین نیکوی خود را زنده نگهداریم و ارج نهیم. مهر و محبت و عشق را به میان خانوادههای خود بریم و از مادران و همسران (زن و شوهر) خود سپاسگزاری کنیم.
* برگرفته از شمارهی 154 هفتهنامهی اَمُرداد سال 1385