در هفته‌ی گذشته خبرهای زیست محیطی بازتاب بسیاری در خبرگزاری‌ها داشت. خبرهایی که از بحران خلیج گرگان و گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی خشک شدن آن می‌رسد، باید با دقت و توجه افزون‌تری نگریسته شود. هر چند کارشناسان می‌گویند که آنچه اکنون خلیج گرگان را تهدید می‌کند آلودگی آن است. به هرروی، چنین رویدادی می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد. قاچاق ماهیان خاویار و خطر انقراض این گونه‌ی زیستیِ کمیاب، از خبرهای دیگر هفته‌ی گذشته بود.
نامه‌ی انجمن‌های زیست‌محیطی استان بوشهر درباره‌ی بایستگی جلوگیری از ویرانی زیست‌بوم گستره‌ی نایبند، درخور توجه است و هشداری است که باید جدی گرفته شود.
– جانِ «زند نوابی» را ذره‌ذره می‌گیرند: به گمان می‌رسد رای شعبه 2 دیوان عدالت اداری کار خودش را کرده و خانه‌ی تاریخی «زند نوابی» نه‌تنها وارون گفته‌ی معاون میراث‌فرهنگی تهران که قرار بود با مالک رایزنی کند، راهی برای نجات ندارد، بلکه قرار است زجرکش شود و جانش را ذره ذره بگیرند.
نزدیک به 11 سال پیش نخستین گام‌های‌شان را برای ویرانی خانه‌ی زند نوابی در میدان فلسطین برداشتند، از زمانی که مالک خانه در و پنجره‌های آن را با حکم دیوان عدالت اداری برای بیرون آوردن از فهرست ثبت آثار تاریخی برداشت و به مرور کلنگ‌ها برایویرانی‌اش بالا رفتند. سرانجام کنش‌گران میراثی یک ماه پیش از احتمال ویرانی کامل این بنای تاریخی خبر دادند، هنگامی که حکم جدید دیوان عدالت اداری برای خانه‌ای که آبان سال 1385 با نظر میراث در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفته بود و برای نخستین‌بار در سال 1388 رای خروج از ثبت گرفت و سرانجام در سال 1397 با نامه میراث فرهنگی، مجوز تخریب کامل را گرفت، صادر شد.
با آغاز دومین دور تخریبِ خانه، مرتضی ادیب‌زاده، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران، درباره وضعیت این خانه‌ی تاریخی گفت: خانه تاریخی زند نوابی بر اساس رای دیوان عدالت اداری در سال 1388 دارای حکم خروج از ثبت از فهرست آثار ملی است و بر همین مبنا مالک مجوز تخریب این اثر را گرفته است.
خانه «زند نوابی» در ضلع شمال خاوری میدان فلسطین حدود سال 1324 توسط «ولی زند نوابی» خریده شد و به‌گمان می‌رسد میان سال‌های1320 تا 1324 ساخته شده باشد. تزیینات به‌کاررفته در این خانه تاریخی شامل گچ‌بری‌هایی در سقف و تاقچه مزین به گچ‌بری‌های رنگی است. (ایسنا، 6 دی)
– ساخت سیل‌بند، بهانه‌ای برای تخریب محیط زیست؟: جنگل‌های حفاظت‌شده کرخه در استان خوزستان از دهه‌ی سی خورشیدی با دیده‌شدن بازمانده یک دسته گوزن زرد ایرانی مورد توجه قرار گرفتند. پیش از آن گمان برده می‌شد گوزن زرد ایرانی به تمامی از میان رفته است. گونه‌هایی مثل «شنگ»، «رودک عسل‌خوار»، «گربه جنگلی» و «گربه وحشی» در کرخه زندگی می‌کنند. اکنون به بهانه ساخت سیل‌بند در اطراف شوش، بخشی از گستره حفاظت‌شده کرخه و پوشش گیاهی این پارک تخریب شده است. کرخه به بهشت پرندگان نیز آوازه دارد. در طول سال بیش از صد گونه پرنده در حال رفت و آمد به این منطقه هستند. (ایسنا، 6 دی)
– سفره قاچاق به ماهیان خاویاری کاسپین رسید: دیدن ماهیان خاویاری در میان ردیف چیده شده بازار فریدونکنار، تصویری به ترسناکی تماشای یک مستند از انقراض دایناسورها در عصر یخبندان است؛ تصویری که می‌تواند شما را با خطر انقراض یکی از ارزشمندترین گونه‌های آبزی کاسپین (:خزر) روبه‌رو کند. روند انقراض گونه‌های زیستی در دوران مدرن، چنان تند و پی‌درپی روی می‌دهد که گویی زیان های زیستی پیش از انقراض بزرگ در گذشته، دیگر به چشم نمی‌آید.
زنگ هشدار برای 5 گونه ماهی خاویاری در معرض خطر بیش از یک‌دهه است که نواخته شده و دلیل اصلی آن نیز از سوی مسوولان و کارشناسان، صید قاچاق و غیراصولی ماهیان نابالغ و مولد عنوان شده است.
اکنون و پس از نزدیک به 7 سال ممنوعیت صید ماهی خاویاری کاسپین از سوی اداره کل شیلات، دیدن ماهی‌های خاویاری با فروش به قیمت‌های گزاف در بازار رسمی فریدونکنار، تکان‌دهنده است.
صید غیرمجاز ماهیان خاویاری در شرایطی ادامه دارد که از مجموع 27 نوع تاس‌ماهی شناخته شده، 5 نوع آن به‌طور قطع منقرض شده‌اند. آبان سال 1399 سازمان امور ماهیان خاویاری گلستان نسبت به انقراض نزدیک این گونه‌های آبزی هشدار داد. بنا بر اعلام این سازمان، رودخانه‌ها، محل زادوولد و زایشگاه طبیعی ماهیان خاویاری هستند و این ماهیان برای تخم‌ریزی و احیای نسل‌‌شان باید حتما وارد آب شیرین رودخانه شوند. شوربختانه جایگاه تکثیر طبیعی ماهیان خاویاری با توجه به ساخت سدهای پُرشمار روی رودخانه‌ها از میان رفته است. امروزه با توجه به این شرایط، بیش از 98 درصد احیای نسل ماهیان خاویاری در دریای خزر وابسته به تکثیر مصنوعی است. همچنین بنا بر آمار منتشر شده از سوی سازمان امور ماهیان خاویاری استان گلستان، برای جبران مشکلات فراوان تکثیر طبیعی تاس‌ماهی‌ها، کارگاه‌های تکثیر و بازسازی ذخایر 5 کشور حاشیه دریای خزر در طول سال، تا 130 میلیون قطعه انواع بچه ماهی خاویاری را تکثیر و رهاسازی می‌کنند که بخش بزرگی از این عدد پیش از بلوغ از سوی صیادان غیرمجاز صید می‌شوند. براساس ماده 26 قانون قاچاق کالا و ارز، صید ماهیان خاویاری، قاچاق محسوب می‌شود و جریمه بسیار سنگینی به‌همراه دارد. علاوه بر این، قانون حفاظت و بهره‌برداری از ذخایر دریای خزر در تمامی 5 کشور حاشیه دریای کاسپین (خزر) به‌تصویب رسیده است. (همشهری، 6 دی)
– فرضیه سکونت در شمال تخت‌جمشید: سرپرست هیات بررسی روشمند تل جلوگیر سعادت‌آباد ابرج در شهرستان مرودشت از آغاز بررسی روشمند این محوطه با مجوز پژوهشگاه خبر داد. وحید یونسی با اشاره به اهمیت ویژه موضوع باستان‌شناسی دشت مرودشت گفت: تل جلوگیر در حدود 40 کیلومتری شمال تخت‌جمشید و در یک کیلومتری جنوب روستای سعادت‌آباد ابرج جای دارد. او درباره‌ی اهداف بررسی روشمند این محوطه تاریخی گفت: شناخت گاه‌نگاری نسبی و معرفی شاخصه‌های سفالی دوره‌های تاریخی (هخامنشی، اشکانی، ساسانی) این محوطه در حوزه‌ی رودخانه‌ی کر استان فارس زمینه‌ساز دستیابی ما به آگاهی‌ها و یافته‌های ارزشمندی از میراث فرهنگی خواهد شد.
سرپرست هیات بررسی روشمند تل جلوگیر بازگو کرد: باتوجه به شواهد باستان‌شناختی که هم اکنون در حال بررسی است می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که کاربری این مکان نیز یک قلعه هخامنشی بوده و به گمان در روزگار ساسانی نیز سکونت در آن وجود داشته است. (ایلنا، 7 دی)
– آسفالت مسیر جنگل اَبر، مغایر با ثبت جهانی است: مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان گفت: آسفالت مسیر جنگل ابر شاهرود، با ثبت جهانی این اثر طبیعی مغایر است. او با اشاره به اینکه این اداره‌کل به هیچ‌رو موافق آسفالت مسیر ابر نیست، افزود: اگرچه جای گرفتن یک اثر در فهرست جهانی مهم است اما نکته مهم‌تر حفظ ثبت جهانی است. او با پافشاری بر رعایت ضوابط ثبت جهانی جنگل جهانی ابر گفت: بی‌توجهی به ضوابط، باعث خارج شدن پرونده اثر از فهرست جهانی می‌شود. جنگل ابر شاهرود به‌دلیل ویژگی‌های یگانه در سطح ملی مطرح است و ثبت جهانی آن، زمینه شناساندن هر چه بیشتر این میراث طبیعی را در سطح بین‌المللی فراهم کرده است. او با اشاره به اینکه با ثبت این مجموعه جنگل ارزشمند، تحت عنوان جنگل‌های هیرکانی، استان سمنان درخور نخستین اثر ثبت جهانی شده است، افزود: جنگل‌های هیرکانی پس از بیابان لوت، دومین اثر بزرگ طبیعی ایران است که در فهرست جهانی قرار گرفته است.
منطقه ابر در 40 کیلومتری شمال شرقی شهرستان شاهرود جای دارد. (ایلنا، 8 دی)
– چرای دام در عرصه‌ی مجموعه جهانی تخت‌جمشید تکذیب شد: مسوول روابط عمومی و ارتباطات پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید و میراث‌فرهنگی شهرستان مرودشت، درونمایه ی کلیپ منتشر شده در فضای مجازی را که در آن به چرای دام در عرصه مجموعه جهانی تخت‌جمشید اشاره می‌شود، تکذیب کرد. سعید زحمت‌کشان چنین بازگو کرد: آثار مجموعه جهانی تخت‌جمشید در عرصه و حتا تا شعاعی شایان توجه از آن، که مجموعه برزن، پردیس و بخشی از محور ورودی را دربرمی‌گیرد، توسط میراث‌بانان یگان حفاظت، نگهداری و حفاظت می‌شود و قوانین سختگیرانه‌ای در این باره وجود دارد.
وی گفت: در فیلم منتشرشده در فضای مجازی کاملا مشخص است که تردد دام‌های عشایر و روستاییان خارج از عرصه و حریم مجموعه‌جهانی تخت‌جمشید و در دامنه کوه مهر یا رحمت صورت پذیرفته است. در دهه‌های گذشته تا به امروز این مسیر چراگاه و همچنین محل تردد دام عشایر و روستاهای اطراف بوده است. (ایرنا، 8 دی)
– منطقه‌ی حفاظت‌شده نایبند در حال ویرانی است، چاره‌ای کنید: شماری از انجمن‌های زیست محیطی استان بوشهر در نامه‌ای به دادستان کل کشور، جلوگیری از تخریب بی‌رویه محیط زیست منطقه نایبند توسط یک شرکت پتروشیمی را خواستار شدند. در این نامه با اشاره به این مطلب که برای حل بخشی از مشکلات انسان نباید هویت کل یک مجموعه محیط زیستی را فدا کرد، آمده است: «هم اکنون عسلویه گم شده در آلودگی پتروشیمی‌ها و درگیر صنعت نامتوازن گاز و نفت است، محیط زیست این شهرستان در شرایط بحرانی قرار دارد».
امضاکنندگان این نامه یادآوری کرده‌اند: «پارک ملی دریایی-ساحلی نایبند تنها میراث طبیعی بومی این شهرستان و تنها داشته طبیعی است که زیر سایه‌ی فلرهای بلند برای مردم این دیارباقی مانده است، برخی مدیران شرکت‌های مستقر در عسلویه از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا از اراضی این پارک برای اقامتگاه و استفاده شخصی بهره گیرند».
در ادامه نامه با اشاره به مشکلات ساکنان عسلویه با تاکید بر این مطلب که آسیب و خسران صنعت گاز سال‌ها بر پیکر این مرزوبوم باقی خواهد ماند، مدعی یک نوع زمین خواری در منطقه نایبند شده و نوشته‌اند: «این شرکت پتروشیمی برای ساخت مجتمع مسکونی-اقامتگاهی مجموعه کارکنان خود قریب 3 هکتار از اراضی این پارک را به تملک درآورده و با ایجاد سازه‌های فلزی تحت عنوان مجتمع گردشگری به حریم امن گونه‌های منحصر به فرد آبزی و خشک‌زی نایبند تجاوز نموده است. تصرف این اراضی دل مردم بومی و فعالان محیط زیست را به درد آورده است. لذا اجرای طرح مجتمع مسکونی-اقامتگاهی … در حریم منطقه‌ی حفاظت‌شده نایبند، نقض صریح اصل پنجاه قانون اساسی و بی‌توجهی به سند ملی محیط زیست است». (ایسنا، 8 دی)
– کشف 6 سنگ‌نگاره هزاره‌ی دوم تا نهم پیش از میلاد در استان مرکزی: رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان محلات از یافته شدن یک مجموعه سنگ‌نگاره‌ی تازه در شهر نیم‌ور محلات خبر داد.
مهدی لعل‌بار در این‌باره گفت: به کوشش دوست‌داران تاریخ و فرهنگ شهر نیم‌ور شمار دیگری سنگ‌نگاره در کوه‌های جنوب و جنوب غرب نیم‌ور یافت شده است. این مجموعه نویافته شامل شماری نقش‌کنده بر روی صخره‌هاست و از دید باستان‌شناسی و تاریخی درخور ارزش فراوان است. شمار این نقاشی‌ها بیش از 6 نمونه است و اندازه‌ی این نقش‌ها از دو تا هفده سانتیمتر متفاوت است و به‌گونه‌ی پراکنده در یک مجموعه پیوسته و یک محیط فرهنگی- تاریخی جای دارند. لعل‌بار با گفتن اینکه کارشناسان دیرینگی این نگاره‌های صخره‌ای نویافته را متعلق به هزاره‌ی دوم تا نهم پیش از میلاد می‌دانند، افزود: نقش‌های این مجموعه‌ی نویافته در پیرامون شهر نیم‌ور، نقش‌های جانوری و بیشتر آن‌ها نقش‌های بزکوهی است که از دیدگاه تاریخ هنر و باستان‌شناسی درخور آگاهی‌های ارزشمندی برای پژوهش‌گران این بخش خواهد بود.
وی افزود: نقش بزکوهی با درونمایه‌ی آب‌خواهی، زایندگی، برکت و نگاهبانی است که در نمادشناسی جهانی هم درون‌مایه‌ای مانند ایران دارد، زیرا بیشتر آن‌ها در کنار رودخانه که جای گذر آب بوده جای دارد. همچنین با کشف این مجموعه تاکنون 126 نقش‌نگاره‌ی صخره‌ای در شهر نیم‌ور کشف شده است. (ایلنا، 9 دی)
– دالان میرترابی سمنان به جای ویران‌شدن، مرمت شد: رییس اداره‌ی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سمنان گفت: دالان میرترابی در بافت سمنان نمونه‌ای از حفظ یک میراث تاریخی از راه مرمت فنی، با وجود اخطار تخریب، است. او افزود: مرمت، بدنه‌سازی، رفع خطر اضطراری، گردآوری آوارهای خطرساز، تقویت پی‌ها و تاق‌های آسیب‌دیده از شمار کارهای انجام‌شده برای مرمت دالان تاریخی میرترابی سمنان است.
وی با اشاره به اینکه این دالان در بافت تاریخی شهر سمنان و در بخشی از بافت تاریخی جای دارد که بخش زیادی از آن سرپوشیده و به‌گونه ی دالان است، گفت: مرمت و حفاظت دالان میرترابی در حالی انجام گرفت که با اخطار تخریب شهرداری منطقه یک روبه‌رو بود.
وی گفت: با انجام مرمت و حفاظت، این اثر در شمار میراث ماندگار شهر جای گرفت که به‌جای تخریب، حفاظت شد تا نمونه درخور استنادی در رفع خطر در چارچوب ماده 55 قانون شهرداری‌ها با نگاه مرمت و احیا در بافت ارزشمند تاریخی باشد. (ایرنا، 9 دی)
– کوشش برای ثبت کاروان‌سراهای اصفهان در فهرست میراث جهانی: مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان از پیگیری برای ثبت چند کاروان‌سرای این استان در فهرست میراث جهانی یونسکو خبر داد.
فریدون اللهیاری در این‌باره گفت: یکی از موضوعاتی که در دستور کار وزارتخانه میراث فرهنگی جای دارد، ثبت جهانی کاروان‌سراهای ایرانی است و در استان اصفهان نیز چندین اثر داریم که دارای ارزش ثبت در فهرست یونسکو هستند و به این پرونده می‌پیوندند.
وی افزود: کاروان‌سرای مهیار، جهادآباد، همچنین هتل عباسی اصفهان که بر روی یک کاروان‌سرای صفوی بنا شده، از شمار نمونه‌هایی است که پرونده‌ی آن‌ها به دست همکاران ما در حال تکمیل شدن است.
سیده سارا محمدی، کارشناس بافت‌های تاریخی و مسوول تهیه پرونده‌ی این آثار در اداره‌ی کل میراث‌فرهنگی اصفهان نیز گفت: برخی از کاروان‌سراهای استان به دلیل نداشتن اطلاعات تاریخی کافی و نبود حریم آزاد، همچنین مداخله در بنا یا داشتن پلان‌های همانند از این فهرست حذف شدند که بسیار ناگوار بود.
محمدی با گفتن اینکه شمار کاروان‌سراهای دارای معیار ثبت جهانی در استان اصفهان، اکنون میان 9 تا 10 اثر در نوسان است، گفت: کاروان‌سرای مهیار و امین‌آباد در شهرضا، کاروان‌سرای کوهپایه در خاور اصفهان، کاروان‌سرای گز و جهادآباد در شاهین‌شهر، کاروان‌سرای نیستانک در نایین، کاروان‌سرای مرنجاب در آران و بیدگل و کاروان‌سرای گبرآباد در کاشان از شمار بناهایی است که پرونده‌ی ثبتی آن‌ها کم‌وبیش تکمیل‌شده و این روزها نیز سرگرم نقشه‌برداری از هتل عباسی اصفهان هستیم تا در صورت همکاری دست‌اندرکاران این هتل، زمینه‌ی ثبت جهانی آن را هم در همین مجموعه فراهم کنیم. (ایسنا، 9 دی)
– بی‌توجهی به عمارت تاریخی «ساعت» تبریز جبران ناپذیر است: غلامحسین مسعودی ریحان روز چهارشنبه به دیرینگی بیش از 80 ساله ساختمان ساعت اشاره کرد و گفت: گذشت سال‌ها از ساخت این عمارت، بایستگی توجه ویژه به نگهداری و مرمت این مجموعه‌ی بسیار باشکوه و تاریخی را گریزناپذیر کرده است. به گفته‌ی وی اعتباری برابر با 30 میلیارد ریال برای مرمت و رسیدگی فوری به وضعیت ساختمانی عمرات میدان ساعت ویژه شد.
وی که عضو شورای شهر تبریز است، با گفتن اینکه هم‌اکنون بخش‌هایی از دیواره‌ها و برخی بخش‌های داخلی عمارت ساعت تبریز نیاز به مرمت دارد، ادامه داد: در سال‌های گذشته فرسایشی در محل ساختمان به وجود آمده است که اگر همین امروز نسبت به رفع مشکلات و ایرادات موجود کاری نشود، شاید فردا بسیار دیر باشد.
عمارت تاریخی ساعت یا شهرداری تبریز یکی از بناهای شاخص و دیدنی کلان‌شهر تاریخی تبریز است که به سبک معماری آلمانی ساخته شده و به شکل عقابی است که بال‌های خود را باز کرده است. این سازه در قلب شهر تبریز و در میدان شهرداری که تبریزیان آن را «میدان ساعت» می‌نامند، جای گرفته است و در تاریخ 29 تیر 1377 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. (ایرنا، 10 دی)
– نگران کاهش اکسیژن آبِ خلیج گرگان هستیم: مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان محیط زیست گفت: بیشتر از اینکه برای کم‌شدن آب خلیج گرگان نگران باشیم، نگران آلودگی و خفگی تالاب هستیم، چون کاهش اکسیژن آب باعث از میان رفتن آبزیان و پرندگان منطقه خواهد شد.
وی درباره‌ی خطر خشک شدن خلیج گرگان افزود: وضعیت آب میانکاله تا اندازه‌ی زیادی به دریای کاسپین (خزر) وابسته است و آب کاسپین نیز نوسانات دوره‌ای داشته است، حتا مستنداتی داریم که در سال 1357 پس روی آب بیشتر از این بوده است. از سوی دیگر، مساحت خلیج گرگان اکنون 10 درصد از مساحت میانگینی که داشته، کمتر شده است. یکی از دلایل آن به مسایل فرامنطقه‌ایی و گرم شدن زمین مربوط است که مدیریت آن خیلی دست ما نیست، اما بخش خشکی به ما مربوط می‌شود که باید حق‌آبه‌هایی را که منحرف می‌شود کنترل کنیم.
او افزود: اینکه گفته می‌شود در آینده‌ی نزدیک آب این تالاب خشک می‌شود را رد می‌کنم، با وجود اینکه اگر حتا آب دریا در همین اندازه بماند، تبخیر بیشتر از بارش است، اما این جریانات آب و اتصال آب دریا به تالاب تا اندازه زیادی این کمبود بارش را جبران می‌کند. البته اینها دلیل بر آن نمی‌شود که بگوییم مشکلی وجود ندارد، البته بیشتر از آنکه ما برای کم شدن آب تالاب نگران باشیم، نگران آلودگی و خفگی تالاب هستیم. چون وقتی پیوند تالاب و دریا کمتر می‌شود، جریان چرخشی آب که اکسیژن آب را تامین می‌کند و آلودگی‌ها را از میان می‌برد، کمتر خواهد شد. زمانی هم که کمبود اکسیژن آب به وجود بیاید سبب مرگ و میر آبزیان و تلفات پرندگان می‌شود. (ایلنا، 11 دی)
***
یادداشت هفته
تاريخ، هويت ايرانی و موج جهانی‌شدن
در این سال‌ها که برخی بی‌مهری‌ها به میراث فرهنگی و یادمان‌های تاریخی سبب‌ساز رویدادهای ناخوشایندی در گستره‌های باستان‌شناسی و سازه‌های تاریخی شده است، سخن درباره‌ی اهمیت دانش تاریخ و آموزش آن به جوانان، در نزد آگاهان بایستگی بیشتری یافته است. یادداشت روز 11 دی‌ماه روزنامه‌ی شرق با عنوان «تاریخ، هویت ایرانی و موج جهانی شدن» به همین موضوع ویژه شده است. بازخوانی آن یادداشت که به خامه‌ی رضا سعیدی فیروزآبادی، جراح پیوند، است، به شناخت افزون‌تر ما از اهمیت آموزش تاریخ در مدارس و آموزشگاه‌ها می‌انجامد. شناختی که می‌تواند جلو بسیاری از ویران‌گری‌ها و تخریب‌های ناآگاهانه را بگیرد. نویسنده در آغاز می‌پرسد: «در خبرها آمده بود که بخشی از تاریخ ایران از کتب درسی دوره متوسطه حذف شده است. شاید این سوال مطرح شود که اهمیت این موضوع چیست؟ سود دانستن تاریخ در این عصر انفجار اطلاعات چیست؟»
سپس در پاسخ به چنان پرسشی می‌نویسد: «واقعیت این است که تاریخ، بخشی از هویت ایران ماست. هویت ایرانی تنها به تاریخ محدود نمی‌شود. به‌طور خلاصه هویت ایرانی ما جنبه‌های مختلفی دارد، همچون جنبه جغرافیایی، فرهنگی، دینی، سیاسی، ادبی و نمونه‌های دیگر؛ و البته که جنبه تاریخی آن بسیار بااهمیت است. البته وقتی صحبت از تاریخ می‌شود تنها نباید به سلسله‌های تاریخی، شخصیت‌های سیاسی یا رویدادهای تاریخی بسنده کرد. تاریخ، خود جنبه‌های مختلفی دارد که موارد بالا هم بخشی از آن است، ولی تاریخ تنها به وقایع تاریخی محدود نمی‌شود. اطلاع از زوایای مختلف تاریخ سرزمین ما به شکل‌گیری هویت جوانان این مرز و بوم کمک شایانی خواهد کرد. ولی شاید این سوال مطرح شود که اهمیت هویت ایرانی در جهان امروز چیست؟».
نویسنده در ادامه آورده است: «واقعیت این است که کشور ما همچون بسیاری از کشورهای دیگر با موج جهانی‌شدن روبه‌روست. جهانی‌شدن پدیده‌ای است که به‌ویژه در دهه‌های اخیر به علت گسترش فناوری اطلاعات به‌سرعت مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و جهان را به دهکده‌ای بدل کرده است. این پدیده اگرچه با تبادل اطلاعات اثرات مثبتی داشته است، ولی از جنبه‌های منفی هم خالی نیست. یکی از جنبه‌های منفی این پدیده ازبین‌بردن فرهنگ و هویت‌های ملی دیگری است. این پدیده ملل مختلف را در معرض فرهنگ و عادت‌های مشترکی قرار می‌دهد… این یکسان‌سازی ارزش‌ها و فرهنگ در نسل جوان می‌تواند منجر به بحران و سردرگمی شود».
نویسنده درباره‌ی ارزش تاریخ در شکل‌گیری هویت نسل جوان می‌آورَد: «تاریخ ایران با تاثیری که بر هویت ایرانی دارد به شکل‌گیری شخصیت و اعتمادبه‌نفس جوانان کمک شایانی خواهد کرد. هویت ایرانی به جوانان ما این امکان را خواهد داد که ما هم علاوه‌بر استفاده از پدیده جهانی‌شدن، به جهانیان نیز ارزش‌هایی را ارایه دهیم و تنها دریافت‌کننده محض نباشیم. جوانان این سرزمین سال‌های درازی از عمر خود را در نظام آموزشی صرف می‌کنند که این سال‌ها مهم‌ترین زمان برای شکل‌یافتن شخصیت و هویت ایرانی آنان است. البته هویت ایرانی پدیده ثابتی نبوده و در افراد مختلف شدت و ضعف‌هایی دارد. در ضمن جنبه‌های مختلف این هویت ایرانی نیز در افراد مختلف، متفاوت است. در برخی شاید جنبه‌های فرهنگی آن محکم‌تر باشد و در برخی دیگر جنبه‌های دینی آن. اما به‌طور قطع جنبه‌های تاریخی هویت ایرانی غیرقابل انکار است. نظام آموزشی، چه در مقطع دانشگاهی یا قبل از آن، باید به تقویت جنبه‌های تاریخی هویت ایرانی اهمیت خاصی دهد».
در بخش پایانی یادداشت روزنامه‌ی شرق آمده است: «باید توجه داشت که تاکید بر تاریخ، آن‌هم تنها از منظر وقایع تاریخی، برای دنیای جوشان و پرتلاطم جوانان کافی نیست و باید از زوایای مختلف به آن نگاه کرد. شاید تنها تکیه بر اینکه فلان شخصیت تاریخی در فلان زمان چه کرد، برای جوانان چندان جذاب نباشد. استفاده از جوانب تحلیلی، فرهنگی، جامعه شناسی یا ادبی تاریخ می‌تواند ارتباط نسل جوان با این بخش مهم از هویت ایرانی را هموار کند. جنبه‌های تاریخی هویت ایرانی به بالندگی نسل جوان در دنیای امروز، به‌ویژه در مواجهه با پدیده جهانی‌شدن کمک خواهد کرد. امید است که متولیان نظام آموزشی با توجه ویژه و بدون افراط و تفریط، فضای مطلوبی برای آگاهی نسل جوان از زوایای مختلف بخش تاریخی هویت ایرانی را فراهم کنند».
