نوشتار در پیش رو، بخش دوم بررسی برخی از بندهای اساسنامه انجمن زرتشتیان تهران نوشته‌ی فرانک زنده‌نوش، خزانه‌دار پیشین و هموند هیات‌مدیره گردش 44 است.

فرانک زنده‌نوش، هموند هیات‌مدیره‌ی گردش 44 انجمن زرتشتیان تهران، در بخش دوم نوشته،‌ با بررسی مفاد بندهای 11 و 26 اساسنامه به چگونگی گزینش و شمار هموندان هیات‌مدیره انجمن پرداخته و در ادامه‌ی نوشته بررسی وظایف هیات‌مدیره برپایه‌ی ماده 18 اساسنامه آمده است:

تاملی بر اساسنامه انجمن زرتشتیان تهران-بخش دوم

در ادامه به بررسی مفاد مواد 11 و 26 اساسنامه می‌پردازیم که به تعداد و چگونگی انتخاب اعضای انجمن (هیات‌مدیره) پرداخته است.

در ماده 11 برای انجام تکالیف انجمن به انتخاب 21 نفر از افراد زرتشتی (ساکن تهران) به عنوان نمایندگان اصلی و 7 نفر به عنوان اعضای علی‌البدل با رای مستقیم و مخفی اعضای مجمع اشاره شده است که انتخاب این افراد برای بیش از 3 دوره متوالی و یا 5 دوره متناوب، منوط به پیشنهاد هیات‌رییسه وقت گردش انجمن و تصویب مجمع عمومی همگانی شده است. افزون بر این، براساس مفاد تبصره 2 این ماده خدمت این افراد افتخاری است.

تبصره2: «ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭﻱ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍز ﺍﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮﺍنی ﺣﻖ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻭﺟﻪ، ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻭ ﺣﻘﻮقی ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻧﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻣﮕﺮ ﻋﻀﻮی ﺍﺯ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻮﻇﻒ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﻭﻗﺖ ﺩﺭ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‌ی ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ».

نکته قابل توجه در این ماده اطلاق «نماینده» به 21 نفر افراد منتخب است. درحالی‌که بار دیگر در اساسنامه به انتخاب 21 نفر اشاره شده و این‌بار به عنوان اعضای هیات‌مدیره، مفاد ماده 26 اساسنامه به شرح زیر است:

ماده 26: ﺍﻧﺠﻤﻦ برای رسیدن به اهداف خویش 21 ﻧﻔﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺍﺻلی ﻭ 7 ﻧﻔﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻋلی‌البدل به عنوان هیات‌مدیره انتخاب می‌کند».

با نگاهی به مفاد این دو ماده‌ی اساسنامه که عدم شفافیت در نحوه‌ی مدیریت انجمن مشهود است، استنباط می‌شود که انجمن نهادی غیرشرکتی است که باید توسط هیات امنا (در حقیقت فاقد هیات‌مدیره است) اداره شود، (ارگانی مانند دانشگاه آزاد اسلامی نیز این‌گونه است) که باتوجه به اینکه هیات‌امنا عالی‌ترین رکن تصمیم‌گیری است و هیات‌مدیره عالی‌ترین رکن اداره‌کننده (اجرایی)، در اساسنامه به درستی وظایف هریک تفکیک نگردیده و لذا با توجه به ابهامات و عدم شفافیت موجود، به نظر می‌رسد ساختار مدیریتی فعلی انجمن، باید متشکل از هیات‌‎امنایی باشدکه خود وظیفه هیات‌مدیره را عهده‌دار است و با توجه به این‌که هیات‌مدیره رکن اجرایی نیست، می‌بایست مطابق با تبصره‌ی 2 ماده 11 اساسنامه یک نفر سرپرست دبیرخانه (مدیرعامل) را برگزیند تا امور اجرایی را برعهده بگیرد،که این مهم حداقل در گردش‌های اخیر انجمن مدنظر نبوده است.
با توجه به موارد یادشده، برای رفع محدودیت اساسنامه‌ای در خصوص مدیریت که شاید اصلی‌ترین عامل ناکارآمدی انجمن است، می‌توان اصلاحات اساسنامه را در اولویت قرارداد، به گونه‌ای که ماده 11 به انتخاب اعضای هیات‌امنا اختصاص یابد و دوره خدمت آنان نیز طولانی شود و چگونگی تغییر افراد نیز به گونه‌ای طراحی شود که همواره تعدادی افراد با سابقه در هیات‌امنا حضور داشته باشند و افراد هیات‌رییسه نیز از بین این افراد انتخاب شوند (اعضای هیات‌امنا هستند که باید به تایید ماده 10 احزاب برسند) و با توجه به تاکید ماده 26 که به درستی به انتخاب هیات‌مدیره اختصاص یافته که با رای انجمن (در حقیقت هیات امنا) نیز انتخاب می‌شوند، می‌تواند با تعداد محدودتری (اعضای هیات‌رییسه و سرپرست دبیرخانه) پیش‌بینی شود که قطعا باعث شکل‌گیری مدیریت موثرتر و منسجم‌تری می‌گردد.

بررسی ماده 18 اساسنامه انجمن زرتشتیان تهران

در ادامه به بررسی وظایف هیات‌مدیره بر اساس اساسنامه که در ماده 18 آمده است، می‌پردازیم و نکات اجرایی آن را در ادوار مختلف می‌سنجیم.

ﻣﺎﺩﻩ 18: ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻋﺎلی ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺯﺭﺗﺸتی ﻣﻜﻠﻒ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ ﺫﻳﻞ می‌گردد:
1- ﺳﺮﭘﺮﺳتی ﻭ ﻧﮕﺎﻫﺪﺍﺭی ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ ﺩﻳنی، ﻓﺮﻫﻨگی، ﺑﻬﺪﺍﺷتی ﻭ ﺩﺭﻣﺎنی، اجتماعی و خیریه، پذیرشگاه‌ﻫﺎ، ﻧﻴﺎﻳﺸﮕﺎﻩ‌ها، ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‌ﻫﺎ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﻭ ﺣﻔﻆ ﻭ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺩﻳنی ﻭ ﺳﻨتی، ﺟﺸﻦ‌ﻫﺎ ﻭ ﺯﻳﺎﺭﺗﮕﺎﻩ‌ﻫﺎ، انجام ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺩﻳنی ﺩﺭﮔﺬﺷﺘﮕﺎﻥ، ﻧﺸﺮ ﻭ ﺑﺮﺭسی ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻛﺘابی ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺩﻳنی ﻭ ﺑﺎﺳﺘﺎنی ﺯﺭﺗﺸﺘﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

2- – ﺭﺳﻴﺪگی ﺑﻪ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺬﻫبی، پاسداری از سنت‌ها، ﻭ ﺁﻳﻴﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻪ ﺩﻳنی ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺟﻤﺎﻋﺖ.

3 – ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﻤﻴﻨﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﻛﻨﮕﺮﻩ‌ﻫﺎی ﻣلی ﻭ ﺟﻬﺎنی ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺒﺎنی دینی ﻭ ﺳﻨتی ﺯﺭﺗﺸﺘﻴﺎﻥ ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﺩﻥ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻭ ﺍﺭﺍﻳﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﻔﻴﺪ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎعی ﻭ ﻣﺬﻫبی ﻣﺘﻘﺎﺑﻼً ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻭ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺑﺮﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺟﺎﺭی ﻛﺸﻮﺭ.

4- ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻛﻠﻴﻪ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻭ ﺍﻧﻔﺼﺎﻝ ﺭﻳﻴﺲ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﺍﻧﺠﻤﻦ، روسا و مدیران کمیسیون‌های موجود ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ، ﻣﻮﺳﺴﺎﺕ ﺩﻳنی ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎعی، ﺑﻬﺪﺍﺷتی ﻭ ﺧﻴﺮﻳﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﺮﭘﺮﺳتی ﺧﻮﺩ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻭ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻼﺻﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ، ﺗﺮﺍﺯﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻔﺮﻳﻎ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﺧﺮ ﺍﺳﻔﻨﺪ ﻫﺮ ﺳﺎﻝ.

تبصره1-ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻣﺎلی ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻫﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﮔﺮﺩﺵ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻔﺎﺻﺎ ﺣﺴﺎﺏ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﻴﻼﻥ ﺣﺴﺎﺏ‌ﻫﺎ.

5- ﻗﺒﻮﻝ ﺗﻮﻟﻴﺖ ﻭ ﻭﺻﺎﻳﺖ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎﺕ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻮﺍﺯﻳﻦ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺟﻤﻬﻮﺭی ﺍﺳﻼمی ﺍﻳﺮﺍﻥ.

6- تدوین و تصویب آیین‌نامه‌‌های ﺩﺍﺧلی ﻭ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮ ﺍﺟﺮﺍی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍی ﺑﺮﻗﺮﺍﺭی ﺿﺎﺑﻄﻪ ﻭ ﻧﻈﻢ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺍﺻﻮلی ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﻤﻜﺎﺭی ﺍﻋﻀﺎ ﻫﻴﺎﺕ‌ﻣﺪﻳﺮﻩ ﺑﺎ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻥ‌ﻫای ﺍﻧﺠﻤﻦ.

7- ﻫﻴﺎﺕ‌ﻣﺪﻳﺮﻩ میﺗﻮﺍﻧﺪ ﻃﺮﺡ ﺑﻬﺮﻩ‌ﺑﺮﺩﺍﺭی ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺍﺣﺴﻦ ﺍﻣﻼک ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎلی ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎﻁ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺧﺎﺹ ﻣﺠﻤﻊ ﻫﻤﮕﺎنی ﻗﺮﺍﺭﺩﻫﺪ ﺗﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺼﻮﻳﺐ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺟﺮﺍ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ.

به باور من با توجه به شروع ماده 18 که با کلمه «انجمن» شروع شده و همچنین بندهای 1 و 2 و 3 و 5 ماده مذکور که عموما سیاست‌گذاری های کلان هستند، با توجه به عدم شفافیت اساسنامه در خصوص ارکان انجمن ، با سیاست‌گذاری عملیات اجرایی یعنی بندهای 4 و 6 و7 وظایف هیات‌مدیره تلفیق شده‌اند که در دوره‌های اخیر در خلط وظایف هیات‌مدیره به درستی اجرایی نشده‌اند. علاوه بر آن در خصوص عملیات اجرایی، آنچه که در دوره‌های اخیر اتفاق افتاده نیز مطابق با اساسنامه نبوده که برخی از آن به شرح زیر است:

1- به جای انتخاب روسا و مدیران کمیسیون‌ها و تنظیم آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های لازم برای تشکیل کمیسیون‌های اجرایی از میان فرهیختگان و داوطلبان جامعه‌، برخلاف اساسنامه،کمیسیون‌ها را با اعضای هیات‌مدیره بدون آیین‌نامه‌های مصوب مجمع تشکیل داده‌اند (در این صورت، سیاست‌گذاری، اجرا و نظارت بر عملکرد کمیسیون‌ها توسط یک ارگان انجام شده است).

2- اعطای مدیریت مستقل به برخی از زیر مجموعه‌های انجمن، بدون دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مصوب مجمع عمومی و عدم نظارت موثردر نبود چارچوب واگذاری مدیریت‌ها (در اساسنامه اعطای مدیریت مستقل پیش‌بینی نشده و هرگونه تغییر در اساسنامه به عهده مجمع عمومی فوق‌العاده است).

3- با توجه به این‌که در اساسنامه صرفا تبدیل به احسن اموال با مصوبه مجمع پیش‌بینی شده و با توجه به ماده 8 اساسنامه منبعی نیز برای تخریب و ساخت اموال انجمن پیش‌بینی نشده‌، تخلفات اساسنامه‌ای که از چشم بازرسان نیز دور مانده به کرات اتفاق افتاده و منابع مالی انجمن بر خلاف اساسنامه هزینه شده است.

4- در هیچ دوره‌ای بودجه و گزارش تفریغ بودجه تهیه و به مجمع عمومی گزارش نشده است.

بخش نخست بررسی بندهایی از اساسنامه‌ انجمن زرتشتیان تهران را بخوانید.

این مطالب ادامه دارد … ادامه نوشته و بخش پایانی را آدینه دهم بهمن‌ماه 1399 خورشیدی بخوانید.