حَریم درجه‌ی یک سنگ‌نگاره‌ی قاجاری نامدار به پُلِ آبگینه در شهرستان کازرون از سوی گاوداری‌ها خَدشه‌دار و شکسته شد. این در حالی است که، ساخت‌وسازها از سوی مالک گاوداری‌ها نسبت به چندین سال پیش، بیشتر شده و گسترش یافته است.
به گزارش اَمرداد، سنگ‌نگاره‌ی ارزشمند نامدار به پلِ آبگینه در نزدیکی شهرستان کازرون جای دارد که از دیدگاه تاریخ اجتماعی و سیاسی در دوران قاجاریه دارای ارزش بسیار فراوانی نزد کارشناسان و پژوهش‌گران است و ما را با شرایط زیست و آیین و آداب آن روزگار آشنا می‌کند. با این همه، حریم درجه‌ی یک سنگ‌نگاره‌ی نامدار به پل آبگینه به وسیله‌ی ساخت اتاقک‌های تابوکی که جایگاه نگه‌داری گاوها بوده، خَدشه‌دار و شکسته شده است. هرچند که، این گاوداری‌ها بیش از یک دهه است که در نزدیکی و حریم یادگار ملی جاخوش کرده و تاکنون هم زور میراث‌فرهنگی به آن نرسیده است. اما ساخت‌وسازها نسبت به چند سال پیش اَفزایش یافته و بیشتر شده است. باید دانست که این گاوداری‌ها، صحنه‌ی زشت و زننده‌ای را به نمایش گذاشته است. همچنین چشم‌اَنداز (:منظر) یادگار فرهنگی تاریخی و ملی را نازیبا و خَدشه‌دار کرده است. از سویی، گذشت زمان و رِخنه‌ی عوامل طبیعی همانند باد، باران و آفتاب و تغییر دمای هوای شب و روز و بدتر از همه، عوامل انسانی که با یادگاری‌نویسی‌ها و دست‌اَندازی به یادگار گذشتگان، چهره‌ی یادمان ملی را خَدشه‌دار کرده و به آن آسیب رسانده است. گذر هر روزه‌ی خودروهای سنگین و سبک از کنار سنگ‌نگاره‌ی پل آبگینه که با آسفالت کردن جاده در گذشته و بی‌تدبیری و غیرقانونی انجام گرفته، لرزه بر اَندام بی‌دفاع یادگار ملی اَنداخته است و از دیگر دشواری‌های سنگ‌نگاره‌ی قاجاری کازرون به‌شمار می‌آید.
میراث‌فرهنگی کازرون : از مالک گاوداری شکایت کرده‌ایم و باید گاوداری جمع شود
اما رییس یگان حفاظت میراث فرهنگی شهرستان کازرون در پاسخ به این پرسش که چرا گاوداری‌ها پس از گذشت یک دهه همچنان به کار ادامه داده و چند سالی هم است که دو سه اتاقک دیگر در کنار سنگ‌نگاره‌ی نامدار به پل آبگینه ساخته شده است، گفت: «ما از مالک گاوداری در دادگاه شکایت کرده‌ایم و وی متهم شناخته شده و رای دادگاه به سود وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شده است و باید مالک در آینده‌ای نه‌چندان دور، همه‌ی اتاقک‌ها که جای نگه‌داری گاوها است را بَرچیده و به جای دیگری جابهجا شود، ولی تنها کمی کارهای اِداری زمان‌بَر است و امیدواریم هر چه زودتر این موضوع به سرانجام برسد.
سنگ‌نگاره‌ی قاجاری پل آبگینه
در 12 کیلومتری جنوب خاوری (:شرقی) شهرستان کازرون و در همجواری روستای آبگینه و گردشگاه زیبای پریشان و در کنار جاده‌ی قدیم کازرون به شیراز سنگ‌نگاره‌ای از آنِ دوره‌ی قاجاریه وجود دارد که به نگارکَند (:نقش‌برجسته) پلِ آبگینه یا «نقش تیمورشاه» نامدار است. این سنگ‌نگاره از آنِ اواخر دوره‌ی پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار است که چهره‌ی تیمور میرزا پسر حسین‌قلی میرزای فرمانفرما نواده‌ی فتحعلی‌شاه قاجار فرمانروای کازرون را بر انتهای دماغه‌ی کوه به تصویر کشیده است. نگاره‌ی شاهزاده تیمور میرزا در حالی نشان داده شده که بر صندلی شاهانه نشسته، شیری را در کنار خود نگاه داشته است. زنجیر شیر در جلو سینه جانور نمودار و دست چپ شاهزاده نیز بر پشت گردن شیر است. بر سوی راست نگاره‌ی شاهزاده، نگاره‌ی محمدخان لله و بر سوی چپ او نقش منوچهرخان که قلیان به حضور شاهزاده می‌برد، تراشیده شده است.
نگاره‌ی خسرو خان تفنگدار که در کنار صورت وی با سنگ‌نبشته‌ای شناسایی (:معرفی) شده، بر دیواره سمت راست و نقش فرد دیگری در بدنه‌ی سمت چپ سنگ‌نگاره نمایان است. همچنین نگاره‌ی یک باز شکاری بر روی یک پایه نیز در سوی چپ شاهزاده تراشیده شده است. در دو سوی صورت تیمور میرزا (تیمور شاه) سروده‌هایی در ستایش وی که به رام کردن شیر کامیاب شده، نگاشته شده است. متن این سروده چنین است :
تیمور شه آن که در جهان نامش باد / آرامش این جهان (به آرا) مش باد
شیر رمی از معدلتش رامین گشت / چون شیر زید شیر فلک رامش باد
و
بر کوه مثال شاه تیمور است این / بام فلک آفتاب پر نور است این
تا جلوه حق فتاده بر طور است این / نشکافد اگر تجلی اَش دور است این
همچنین در بالای سنگ‌نگاره و کادر اصلی که به‌گونه‌ی هلالی است، سروده‌ای دیگر وجود دارد که بر این پایه است:
به عهد دولت فتح علی شاه / که بر اقطار گیتی حکمران است
خدیو دادگر کز دست وجودش / یم اندر ناله، کان اندر فغان است
مهین پورش حسین آن حکمرانی / کز او عالم به امن است و امان است
ز روی ورای، رشک مهر و ماه است / ز دست و دل، بلای بحر و کان است
چنان چون پور رادش، شاه تیمور / که دستش چون سلیمان درفشان است
به ملک کازرونش هست فرمان / ولی بر عالمش فرمان، روان است
به مردی، همچو رستم، بی همال است / به دستان همچو دستان، داستان است
جهانبان داوری کز رای و تدبیر / جهانبانی اَش با تیغ زبان است
حسامی کز حسامش دولت شاه / چو دین از ذوالفقار اندر امان است
به همت، خاتم آفاق بخش است / به قدرت، رستم گیتی ستان است
ببین بر پشت رخشش تا ببینی / که ماهی ثابت و کوهی روان است
همین کوه گران کز سنگلاخش / تو می گفتی بلای کاروان است
چنان پرداختش از سنگ خاره / که چون راه شریعت بی زیان است
وز آن پس نقش خود بنگاشت بر کوه / چو خورشیدی که زیب کهکشان است
وصال از بهر تاریخ چنین کار / که مزدا و بهشت جاودان است
طلب می کرد مصراعی خرد گفت / (به گرد آسمانی، کهکشان است)
همی تا کهکشان گرد سپهر است / همی تا فرقدین بر فرقدان است
از انصافش سخن ورد زبان باد / که از انصاف دولت جاودان است.
از مصراع میان هلال‌ها، سال تاریخ 1245 مَهی (:قمری) به دست می‌آید که پنج سال پیش از پایان پادشاهی فتحعلی‌شاه باشد، ولی در زیر آن سنگ رقمی همانند 1310 نوشته اند که درست نمایان نیست و نمی‌توان بدان استناد کرد. (کتاب کازرون در آیینه فرهنگ ایران، منوچهر مظفریان، انتشارات نوید شیراز 1373 خورشیدی)
همان‌گونه که در چکامه آمده است، سُراینده‌ی آن وصال شیرازی است و نویسنده‌ی آن که با دبیره‌ی (:خط) بسیار زیبای نستعلیق آفریده شده، عباس بن یحیا و استاد سنگ‌تراش این مجلس را احمد حجار دانسته‌اَند.
سنگ‌نگاره‌ی تیمور میرزا یا پل آبگینه چهار متر و 22 سانتی‌متر درازا، دو متر و 50 سانتی‌متر پهنا دارد و در ارتفاع دو متری از سطح زمین تراشیده شده است.
سنگ‌نگاره‌ی پل آبگینه در تاریخ یکم اَمردادماه 1386 خورشیدی و با شماره‌ی 19316 به ثبت ملی رسیده است.
نگاره‌های زیر که به‌تازگی گرفته شده است را ببینید:
بخش پایین و پوشاک افراد که رنگی بوده و هم اینک از میان رفته و بسیار آسیب دیده است 
به گمان فراوان یکی از افراد درباری یا سربازان که در سمت چپ نقش شده است 
تصویر محمدخان لله که بسیار آسیب دیده است 
حریم درجه یک سنگ نگاره قاجاری پل آبگینه شکسته و خدشه دار شده است 
رام کردن شیر به وسیله شاهزاده قاجاری 
ساخت اتاقک های تابوکی در حریم اثر ملی که محل گاوداری بوده و رو به افزایش است 
سروده هایی از وصال شیرازی که با خط نستعلیق نگاشته شده است 
سنگ نگاره قاجاری نامدار به پل آبگینه در کازرون پارس 
نقش خسروخان تفنگدار که در کتیبه کنار صورت آن، معرفی شده است 
نقش خسروخان تفنگدار که در کتیبه کنار صورت آن، معرفی شده است
فرتورها از سیاوش آریا رسیده است.
1719
