«در فرمانروایی من نه بادِ گرم، نه بادِ سرد، نه بیماری و نه مرگ هیچکدام نخواهند بود.» (جمشید)
«جم» (ییمه/یمه) یا جمشید، فرزند ویونگهان،2 فرمانروای پیشدادی3 و چهرهی دیرینه و آشنای باورهای آریایی که نامش در زبان اوستایی بهگونهی «ییمه خشئته» (=همزاد درخشان) آمده، بیگمان نماد دورهای درخشنده و پیشرفته در تمدن بشری جهان باستان به شمار میرود.
از ویژگیهای این دورهی شکوهمند بنیانگذاری زمانی نو و آغاز دورهای نوین است که در قالب جشن نوروز و برگزاری آیینهای وابسته به آن نمایان میشود. نمونهی دیگر در برجستگی این فرمانروایی شکوهمند، پیافکندن آرمانشهری است که در آن، زمان مقدس، در کنار بازآفرینی مکان مقدس معنا مییابد.
به زبانی دیگر جمشید نماد نوزایی و بالندگی تمدن آریایی است که در دورهی فرمانرواییاش زمان (نوروز) و زمین (آرمانشهر) بار دیگر جان و نیرویی دوباره میپذیرند. به همین انگیزه در دفتر باستانی وندیداد (فرگرد دوم) که از کهنترین میراث ادبی خاورمیانه به شمار میرود، به فرمان اهورامزدا، او سپندارمذ (زمین) را گستردگی و گسترش (در سه مرحله و سه برابر) میدهد. برابر با آنچه که از متن وندیداد برداشت میشود، انگیزهی این فرآیند روی دادن زمستانهای جانکاه ایرانویج و رشد و بسیاری جمعیت مردمان بوده است.
«در فرمانروایی جم سیصد زمستان سپری شد و زمین از چارپایان ریز و درشت و از مردم و سگ و پرنده و آتش سرخ و سوزان پُر شد و در روی زمین برای سکونت مردمان و ستوران جای خالی نماند…من (اهورامزدا) جم زیبا را آگاه ساختم و به او گفتم ای جم زیبا، فرزند ویونگهان، زمین از چارپایان ریز و درشت و از مردم و سگ و پرنده و آتش سرخ و سوزان پر شده و برای سکونت آنان جای خالی نمانده است…….در این هنگام جمِ زیبا از سوی نیمروز و راه خورشید فراز شد و با سوفار زرین بسُفت و چنین گفت: ای سپندارمذ دوست داشته شده، فراز شو و خود را بگستر برای بُردن چارپایان و ستوران و مردمان…..آنگاه جمشید زمین را گشود (گشاد کرد)، یک سوم بزرگتر از آنچه پیشتر بود. بدانجا فراز رفتند چارپایان و ستوران و مردمان به خواست و کام خود چنانکه او را کام بود……» (این گسترش و گستردگی در سه مرحله انجام میشود).
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاریست با عنوان «ورجمکرد آرمانشهری بیبیماری»، به قلم فرشید ابراهیمی که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی چهاردهم (نوروزنامه) شمارهی 437 امرداد بخوانید.
شمارهی 437 هفتهنامهی امرداد (واپسین شمارهی هفتهنامه در سال 1399 خورشیدی) به همراه «ویژهنامهی نوروز » و «زرتشتنامه» از دوشنبه هجدهم اسفندماه 1399 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
یک پاسخ
زمین را گشاد کرد؛ احتمالا منظورش این بوده که مرزهای فرمانروایی خودشو گسترش داده