زیباییهای سرزمین ما تنها دشتهای سبز، کوهپایههای مِهآلود و رودخانههای خروشان نیستند، کویر ایران نیز در دلربایی همتای چندانی ندارد. یکپاره از آن کویر افسونگر در مرنجاب، در شمال آران و بیدگل جای دارد. در آنجا خیال آدمی تا پیدا و ناپیداها راه میجوید. مرنجاب یکی از پُرشمار جاذبههای گردشگری آران و بیدگل است.
آران و بیدگل را باید در بهار دید. هوایش در این فصل هوشرُباست. اما گزند گرمای تابستانهای تفتیده و زمستانهای سردش را نباید نادیده گرفت. آران و بیدگل در 5 کیلومتری شهر کاشان در شمالیترین بخش استان اصفهان جای گرفته است. دریاچهی نمک در شمال آن دامن گسترده است و نطنز و اردستان نیز مرزهای جنوبی و خاوریاش را شکل میدهند. آن گستره آکنده از نشانههای تاریخی و جاذبههای گردشگری است و شهرهای آران و بیدگل، نوشآباد، سفیدشهر و ابوزیدآباد در آنجا دامنی از مهر گستراندهاند.
میان آران و بیدگل تنها 200 متر دوری هست، از اینرو آن دو را نمیتوان جدا از هم گمان بُرد.
میگویند که آران به جایی گفته میشود که سپند و گرمسیر است. واژهشناسانی هم هستند که آران را به معنای کاشانه میگیرند یا آن را سرزمین آفتاب معنا میکنند. آران در کنار بیدگل، بهراستی کاشانهای سپند و روشن از فرهنگ و تاریخ ایران است.
آران و بیدگلیها به گویشی سخن میگویند که ریشه در زبان پهلوی دارد، اما با آنکه آن دو همسایههای دیواربهدیوار هستند میان شیوهی سخنگفتن مردمانشان اندکی دگرگونی هست. حتا میتوان از پارهای جداییها میان آیینهای آرانیها و بیدگلیها یاد کرد. هرچند در گذر پُرفرازونشیب تاریخ، پابهپا و دوشبهدوش هم آمدهاند و بیگانگیای میان خود نمیشناسند.
از بهرهوریهای گسترهی آران و بیدگل، معدنهای پربار آن است که راهی زیرزمینی تا ژرفای زمین گشودهاند. با گذر از جادهای 35 کیلومتری از آران و بیدگل میتوان به دریاچهِی نمک و جزیرهی سرگردانی که درون آن آرمیده است، رسید. هنگامی که جزیره در افق پسینگاه ناپیدا میشود، اگر از دور به آن بنگریم پهنهای که بیهمانند به یک کشتیِ سرگردان نیست، در موجوارِ سرابگونهی کویر بهچشم میآید. شگفت آنکه این چشمانداز بیمانند چیزی جز خطای دید و شکست نور نیست.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاریست با عنوان «آران و بیدگل؛ افسونگر و افسانهساز» به قلم بامداد رستگار، که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی هشتم (هشتی) امرداد شمارهی 438 بخوانید.
شمارهی 438 هفتهنامهی امرداد از دوشنبه 30 فروردینماه 1400 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.