تا چشم میبیند شکوفههای درخت گیلاس است؛ شکفته چون خندهی بامدادان! انبوه درختانی با آویزههایی از گیلاس، خوشرنگ و تماشایی و سرسپرده به نسیمی که بر شاخههای شسته و بارانخورده میوزد. همنغمهی شوق پرندگان و گیلاسهای سرخ همزادی که آویز گوش دخترکان کُرد است. اُشنویه چنین جایی است: جوشش و رویش و سرود ابر و باران و مردمانی به پاکی برف کوهساران!
اشنویه را پایتخت گیلاس ایران میدانند. بهراستی هم در هیچجای ایران گیلاسهایی به دانهدرشتی و خوشرنگی گیلاسهای اشنویه یافتنی نیست. زمین پربار آنجا برداشت فرآوردههای باغی فراوان را به باغداران اشنویهای پیشکش میکند.
گیلاسی که در آنجا بهدست میآید چندینگونه است؛ از تکدانهای گرفته تا خوشهای و گونهای بومی که اشنویهایها به آن «خومالی» میگویند و مزهای شیرین و دلچسب دارد. مردم اشنویه با آغاز ماه خرداد برداشت گیلاس را آغاز میکنند و تا 45 روز پس از آن بهکار خود ادامه میدهند، خستگیناپذیر و پشتاپشت هم. در آن زمان زنان و مردان اشنویه سرگرم چیدن گیلاسها از شاخهی درختان میشوند و بخشودهی آسمان بارانآور و زمین رویشگر و پرندین خود را برداشت میکنند. گوارایشان که مهربان و خونگرماند و سختکوش و دلیر!
اشنویه با زمینهایی هزاررنگ و تماشایی، شهری از شهرهای آذربایجان غربی و لبالب مرز است. در شمال آن مرز ترکیه و در جنوب اشنویه مرز عراق دیده میشود. کُردهای همزبانشان نیز در آنسوی خط مرزی به سر میبرند. مردم اشنویه به کُردی سورانی و گویش مُکریانی سخن میگویند. در بخش میانی استان کردستان، کُردی سورانی یا آنگونه که کُردها میگویند: کُردی ناوهندی، بیشتر شنیده میشود. این نیز گفتنی است که کُردهای اشنویه به شهر خود «شنو» میگویند. در سنگنبشتههای باستانی نیز از آنجا با نام «اشنو» و «شیناک» یاد شده است. اشنویه چه معنایی دارد؟ برخی گفتهاند که به چم دره است، گروهی آن را دژ معنا کردهاند و شماری هم اشنویه را نام گیاهی دانستهاند. اشنویه هر معنایی داشته باشد، واژهای خوشآهنگ است و در گویش مردمانش «شنو» خوشآهنگتر!
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاریست با عنوان «اشنویه؛ خوشههای زرد گندم و شکوفههای سرخ گیلاس»، به قلم بامداد رستگار که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی هشتم (هشتی) شمارهی 442 امرداد بخوانید.
«امرداد» شمارهی 442 از دوشنبه 21 تیرماه 1400 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
