فصل نخست کاوش تپه کلای ارفه‌ده با کشف نخستین آتشکده‌ی ساسانی و پساساسانی در سوادکوه مازندران به پایان رسید.
مدیرکل میراث فرهنگی مازندران با اشاره به پایان فصل نخست کاوش تپه کلای سوادکوه گفت: نخستین آتشکده‌ی ساسانی و پساساسانی در آن کشف شده است.
به گزارش برنا، سیف‌الله فرزانه، در گفت‌وگو با بیان اینکه فصل نخست کاوش تپه‌کلای روستای ارفه‌ده سوادکوه با کشف نخستین آتشکده‌ی ساسانی و پسا ساسانی به پایان رسید، افزود: این کاوش با پروانه‌ی (:مجوز) پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی کشور و فراهم شدن (:تامین) اعتبار از سوی اداره‌کل پایگاه‌های میراث‌فرهنگی کشور از سوی کارشناسان پایگاه غار تاریخی اسپهبد خورشید به سرپرستی مهدی عابدینی عراقی در دو ماه به انجام رسید.
وی با اشاره به به دست آمدن برجای‌مانده‌های (:بقایای) یک آتشکده‌ی دوره‌ی ساسانی و پساساسانی در این کاوش افزود: در نخستین فصل کاوش که به مساحت ۱۰۰ مترمربع گمانه (:تخمین) زده می‌شود، بخشی از فضای اصلی و آتشدان آتشکده، راه‌پله‌ها و ورودی‌های داخلی و خارجی، اتاق‌های جانبی، راهروی دور سازه و دیگر بخش‌های آن کاوش شد.
فرزانه یادآوری کرد: برپایه‌ی شواهد و آثار به‌دست‌آمده، این سازه بارها مورد مرمت و تعمیر قرار گرفته و تا سده‌ی چهارم مهی (:هجری) از آن بهره برده شده است و پس از آن متروک و به‌مرور ویران شده است.
او با بیان این مطلب که به‌زودی با تهیه‌ی طرح مرمت اقدامات مرمتی برای استحکام‌بخشی برجای‌مانده‌های مهرازی (:معماری) این فصل کاوش آغاز می‌شود یادآور شد: برای حفاظت فیزیکی نیز نقطه‌های کاوش شده سقف‌دار خواهد شد و اثر برای بازدید گردشگران در اختیار شورای روستای ارفه‌ده قرار خواهد گرفت.
فرزانه در ادامه گفت: کاوش کامل این اثر منحصربه‌فرد سه فصل کاری دیگر به درازا خواهد کشید که در صورت فراهم شدن اعتبار به انجام خواهد رسید.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران در دنباله گفت: نتایج این فصل از کاوش در آتشکده‌ی روستای ارفه‌ده رضایت‌بخش بوده و به همین دلیل و پس از بازدید رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی از اثر، بخشی از اعتبار کاوش را پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی از اعتبارات ملی بر دوش گرفته است.
وی با اشاره به اهمیت این اثر افزود: در نوشتارهای تاریخی به چندین آتشکده در مازندران مانند آتشکده کوسان در بهشهر و یا مکان کنونی مسجد جامع ساری و آتشکده‌ی آمل اشاره شده است ولی از این آثار مدرک و دلیلی دال بر کاربری آتشکده به دست نیامده است و یا از آغاز چنین کاربری نداشته‌اند و تنها به این نام معروف بوده‌اند و در حقیقت آتشکده‌ی تپه کلای ارفه‌ده نخستین آتشکده‌ی دوران ساسانی و پساساسانی است که در مازندران به دست آمده است و در فهرست بناهای مذهبی پیش از اسلام ایران ثبت شد.
