کشف دژ نظامی ۲۷۰۰ ساله در گستره‌ی تاریخی ریوی

کشف برجای مانده‌ی (:بقایای) یک دژ نظامی از ۲۷۰۰ سال پیش همزمان با امپراتوری مادها، گورستان عصرآهن و یک قطعه سفال‌نوشته به خط پهلوی ساسانی، از مهمترین دستاوردهای کاوش باستان‌شناسی مشترک ایران ـ آلمان در محوطه‌ی تاریخی «ریوی» بجنورد در استان خراسان شمالی است.

به گزارش ایسنا و به گفته‌ی روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محمدجواد جعفری، سرپرست پایگاه ملی میراث‌فرهنگی محوطه‌ی تاریخی ریوی درباره این یافته‌ها (:اکتشافات)، گفت: نهمین فصل پژوهش‌های مشترک ایرانی ـ آلمانی در محوطه‌ی تاریخی ریوی که از آغاز مهرماه امسال (1400 خورشیدی)، آغاز شده بود، با نتایج درخور قابل توجهی به پایان رسید.

او افزود: در روند کاوش سال‌های پیش، بخش‌هایی از یک گورستان عصر مفرغ (۳۷۰۰ سال پیش) در بخش شمالی و در کاوش‌های امسال برجای‌مانده‌هایی از یک گورستان دیگر از دوران متاخر آهن (۲۶۰۰-۲۹۰۰ سال پیش) در بخش جنوب شرقی محوطه‌ی تاریخی ریوی شناسایی شد که مطالعه بقایای انسانی این دو گورستان اهمیت بسیاری در شناخت جوامع استقراری گذشته منطقه دارد.

جعفری در دنباله گفت: کشف برجای‌مانده‌هایی از یک دژ نظامی همزمان با شاهنشاهی مادها در بخش جنوبی محوطه تاریخی ریوی نیز نشان از وجود حکومت‌های کوچک منطقه‌ای همزمان و یا دست‌نشانده شاهنشاهی ماد در بخش‌های شمال خاوری قلمرو آنان است.

این باستان‌شناس با بیان اینکه مرکز شاهنشاهی ماد پیرامون همدان امروزی (هگمتانه) جای داشته و تاکنون شواهد کمی از گسترش قلمرو این شاهنشاهی تا مناطق خراسان امروزی به‌دست آمده است، گفت: سفال‌نوشته‌ی ساسانی نیز در بخش‌های شمالی محوطه و در میان ساختمان‌های خشتی برجای‌مانده از این دوران به‌دست آمد که بیانگر استمرار اهمیت سیاسی و اقتصادی محوطه‌ی تاریخی ریوی تا دوران ساسانی بوده است.

به گفته‌ی او، این کتیبه دارای دو واژه است که به گمان می‌رسد اشاره به نامی خاص دارد و ممکن است به نام شخص و یا مکانی تاریخی در دوره‌ی ساسانی اشاره داشته باشد.

سرپرست ایرانی فصل نهم کاوش باستان‌شناسی مشترک ایرانی- آلمانی محوطه تاریخی ریوی ادامه داد: یکی از مهمترین پرسش‌های علمی در پژوهش‌های باستان‌شناسی محوطه‌ی تاریخی ریوی کشف نام تاریخی این شهر بوده است که اهمیت زیادی در پژوهش‌های تاریخی شمال خاوری ایران دارد.

وی افزود: با توجه به یافته‌ها و مدارک باستان‌شناسی که در ۹ سال پژوهش‌های باستان‌شناسی از محوطه تاریخی ریوی به‌دست آمده می‌توان این محوطه را سکونت‌گاهی مهم دانست که از ۳۷۰۰ سال پیش (اواخر دروان مفرغ) تا یک‌هزار سال پیش (سده‌های اولیه اسلامی) توالی استقراری داشته است.

جعفری همچنین گفت: برپایه‌ی دیدگاه‌های مقدماتی علمی، محوطه ریوی را می‌توان یک سکونت‌گاه شهری معرفی کرد که همزمان با امپراتوری مادها شکل گرفته و در دوران‌های هخامنشی، اشکانی و ساسانی نیز همچنان هویت شهری داشته است.

وی افزود: نزدیک سال‌های ۴۰۰ میلادی که میانه‌ی (:اواسط )دوران شاهنشاهی ساسانی است، استقرار شهری این محوطه ویران و یا متروک می‌شود و یک استقرار کوچک روستایی از اوایل دوران اسلامی در بخش خاوری محوطه شکل می‌گیرد.

این باستان‌شناس یادآور شد: ۲۷۰۰ سال بقایای استقراری جوامع گوناگون، محوطه‌ی تاریخی ریوی را هم از دید پژوهش‌های نوین باستان‌شناسی و هم از دید ظرفیت‌های گردشگری به یکی از مهمترین آثار تاریخی شمال خاوری کشور تبدیل کرده و امید است فصل نوین فعالیت‌های علمی و عمرانی در این محوطه در قالب «پایگاه ملی میراث فرهنگی محوطه تاریخی ریوی» بستری مناسب برای شکوفایی ظرفیت‌های علمی و گردشگری این اثر تاریخی فراهم کند.

جعفری با بیان اینکه نزدیکی این شهر تاریخی به جاده‌ی ارتباطی گرگان – مشهد فرصت مناسبی را برای ایجاد سایت موزه گردشگری و رشد صنعت توریسم منطقه فراهم کرده است، گفت: فعالیت‌های باستان‌شناسی محوطه تاریخی ریوی با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری، از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی و موسسه باستان‌شناسی آلمان از سال ۱۳۹۱ آغاز شده است.