کوه هرائیتیدر یشت‌ها(1) به كوه هرا اشاره شده است، كوه مذكور هرائیتی نیز گفته شده است. در تزجمه پهلوی هربرز و در فارسی البرز گوییم. هر چند كه امروزه مكان البرز بر همگان معلوم است ولی در ادبیات مزدیسنا تعیین این كوه خالی از اشكال نیست.
در زامیادیشت فقره 1 آمده است كه كوه هرا تمام ممالك شرقی و غربی را احاطه كرده است و آن نخستین و شریف‌ترین كوه محسوب شده است.
در رشن یشت فقره 25 می‌خوانیم كه ستارگان و ماه و خورشید دور قله آن كه تئره Taera باشد دور می‌زنند.
در مهریشت فقره 13 آمده است كه مهر فرشته فروغ، نخستین ایزد مینوی است كه پیش از برآمدن خورشید از كوه هرا به سراسر ممالك آسیایی می‌تابد. پس می‌توان نتیجه گرفت كه بایستی كوه در سوی مشرق باشد. همچنین در مهریشت فقره 50 آمده است كه بارگاه مهر در بالای كوه هرا واقع است در آنجاییكه نه شب است و نه ظلمت، نه باد گرم می‌وزد و نه باد باد سرد، از ناخوشی‌ها بری و از آلایش و ناپاكی اهریمنی عاری است، مه و بخار از آنجا متصاعد نشود.
بُندهشن مفصل تر از این كوه صحبت داشته، در فصل 12 گوید كه در مدت 18 سال كوه‌ها نمو نمودند، اما البرز 800 سال به درجه كمال درآمد. در مدت 200 سال به كره ستارگان رسید، درمدت 200 سال به فلك ماه رسید، در 200 سال بعد به فلك خورشید رسید و در 200 سال دیگر به چرخ فروغ بی‌پایان (انیران) رسید و 2244 كوه‌های دیگر روی زمین از البرز منشعب شده است.
با توجه به موارد گفته شده، كوه هرا را باید یك كوه معنوی و مذهبی تصور نمود.
(1) یشت‌ها یكی از پنج قسمت اوستا است كه پس از گاتها (گاتها كتاب آسمانی و سرودهای اشوزرتست است) و هفتن یشت، قدیمی‌ترین بخش اوستا بوده و به معنای ستایش است. این بخش تمام به زبان شعر است و پراست از استعاره و بزرگنمایی و ستایش‌های بسیار قلو گونه، همچنین خصوصیات شعرهای حماسی و عاشقانه هم در آن دیده می‌شود.
برگرفته از:
پورداوود، ابراهیم- ادبیات مزدیسنا یشت‌ها – انتشارات انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی – چاپ اول – 1307 خورشیدی – ص 131.
