امروز پیروز و فرخ روز رشن ایزد و اسفندماه ۳۷۵۹ گاهشمار زرتشتی، 12 اسفندماه ۱۴۰۰ خورشیدی، سوم مارس 2022 میلادی
12 اسفند زادروز بیژن ترقی موسیقی‌دان، شاعر و ترانه‌سرای نامی معاصر ایران است با آثاری ماندگار که در دنیای ترانه‌پردازی سنتی، ترانه‌سرایی نوآور شناخته می‌شود.
پس از این‌که آهنگ ساخته شد، کاری مشکل‌تر آغاز می‌شود و آن سرودن شعر بر روی ملودی‌های آهنگ است که در پرورش و تدوین آهنگ بسیار مهم است. شاعر به عنوان ترانه‌سرایی که او نیز به زیر و بم آهنگ آشناست، زبان نهفته آهنگ را دریافت کرده و ترانه‌ای با مضمونی در خور زبان آن آهنگ می‌سراید. در میان استادان موسیقی می‌توان به بیژن ترقی اشاره کرد، موسیقیدانی که آثاری با آهنگی استادانه و اشعاری تاثیرگذار و متفاوت ساخته که هر یک با درون‌مایه‌ای نو است. گفته می‌شود که بیژن ترقی سبک تازه‌ای را وارد ترانه‌سرایی ایران کرد.
بیژن ترقی در ۱۲ اسفند ۱۳۰۸ خورشیدی زاده شد، پدرش حاج محمدعلی ترقی، ناشر و کتاب‌فروش نامدار تهرانی بود. وی از وقتی چشم گشود، خانه‌شان مرکز رفت وآمد شاعران، نویسندگان، محققان و هنرمندان نخبه تهران و اصفهان و دیگر مراکز مهم فرهنگ ایران بود. ترقی ترانه‌های به یاد ماندنی بهار دلنشین، آتش کاروان و برگ خزان را سروده است و مجموعه سروده‌هایش در کتابی با عنوان «آتش کاروان» گرد آمده‌است. او در کتاب «از پشت دیوارهای خاطره» پنجاه سال خاطرات خود را در زمینه شعر و موسیقی گردآوری کرده و از جمله به‌نقل خاطرات خود با شعرا و ترانه‌سراهایی چون نیمایوشیج، شهریار، پرویز یاحقی، ابوالحسن صبا، رهی معیری و علی تجویدی پرداخته است.
ادامه خاطرات او در کتابی تحت عنوان «پنجره‌ای به‌باغ گل» از سوی انتشارات بدرقه جاودان به‌بازار کتاب عرضه شده است که در این کتاب به‌چگونگی سروده شدن تعدادی از ترانه‌های خود نیز اشاره دارد.
وی از سال ۱۳۳۵ با رادیو ایران نیز همکاری می‌کرد و فعالیت ادبی‌اش را با استادانی چون ملک‌الشعرای بهار، امیری فیروزکوهی، نیمایوشیج و شهریار آغاز کرده بود و با هنرمندان و آهنگسازان نامی روزگار خود چون ابوالحسن صبا، رضا محجوبی، علی تجویدی، داریوش رفیعی، همایون خرم و پرویز یاحقی همکاری نزدیک داشت. نزدیک به یک سوم از مجموعه سیصد ترانه‌ای که سروده است با آهنگ‌های یاحقی پیوند خورده است. در میان این ترانه‌ها به ویژه باید از سه ترانه افسانه محبت، برگ خزان و می‌زده یاد کرد که کوشش‌های یاحقی را نیز برای نوآوری و عرضه کاری متفاوت، نشان می‌دهد. با آنکه بیژن ترقی با بسیاری از نام‌آوران ترانه‌سازی سنتی کار کرده بود ولی با تکیه بر همکاری پرویز یاحقی بود که در راه ترانه‌سرایی جاودان شد.
او در سال‌های پایانی زندگی یکی از ترانه‌های ماندگارش را سرود این ترانه «ایران جوان» نام دارد که با رهبری پیمان سلطانی، بر روی آهنگی از مسیو لومر، نخستین سرود ملی ایران، اجرا شد. این سرود در آغاز با صدای سالار عقیلی و در سال گذشته با تنظیم جدید و با صدای شهرام ناظری به بازار آمد.
بیژن ترقی چهارم اردیبهشت‌ماه سال 1388 در ۸۰ سالگی درگذشت و در قطعه هنرمندان به‌خاک سپرده شد.
به رهی دیدم برگ خزان پژمرده ز بیداد زمان کز شاخه جدا بود
چو زگلشن روکرده نهان در رهگذرش بادخزان چـون پیک بلا بود
در گاهشمار زرتشتیان، سال به ١٢ ماه سی روزه بخش می‌شود كه هر روز به نامی آراسته شده است. هجدهمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی به نام رشن پیوند یافته است. امروز هجدهمین روز ماه در این گاهشمار است که «رشن» نام دارد. رَشن (رَشْنو) ـ ایزد دادگرى و آزمایش ایزدى، ایزد درستی و دادگری که از ایزدان سرای پسین و از داوران روز جزا هست. ایزد رشن ناساز با راهزنان و دزدان است و در ستایش رشن، پس از ستودن دادار اورمزد رایومند فرهمند، اشاره به «رشنِ ترازو دار» شده است.
رشن، ایزد داد و دادگستری نام يکي از ايزدان همکار اَمشاسپند اَمرداد، همراه با ایزدان مهر و سروش است. ایزد عدل و داد در دین مزدیسنى. در اوستا رَشْنو Rašnu و در پهلوى رَشْن Rašn به معناى عادل و دادگر است. رَشْن در اوستا اغلب با صفت رَزْیشْته Razišta (در پهلوى رزیستک Razistak) وبه صورت رَشْنو رزْیشْتَه به معناى راست تر و درست تر آمده است، و در فارسى معمولاً این ایزد با صفتش «رَشْن راست» خوانده مى شود.
یشت رشن، یشتی است در ستایش رَشن، رَشنو، رشن یشت ، یشت دوازدهم اوستا هست. نماد روز رشن گل «نسترن» است.
ابوریحان بیرونى در الآثار الباقیه (ص73) در فهرست روزهاى ایرانى، این ایزد را رَشْن خوانده که در زبان سُغدى رَسْن Rasn و در خوارزمى همان رَشْن خوانده مى شده است. در ادبیات فارسى این واژه به صورت «رش» بدون نون بکار رفته است.
فردوسى گوید: چو هور سپهر آورد روز رَش / ترا زندگى باد پدرام و خَوش،
خسروى مى‌گوید: مى سورى بخواه کامد رَش / مطربان پیش دار و باده بکَش.
مسعودسعد پیرامون این ایزد می‌سراید: «روز رشن است ای نگار دلربای/ شاد بنشين و به جام می گرای».
