نمایشگاه کارنامه، به بررسی فرهنگ دیداری کودکان ایران در بستر اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دربازهای بیش از سه دهه در1330 تا 1360 پرداختهبود بهکار خود پایان داد.
آثار کارنامه به کوشش علی بختیاری، پیمان پورحسین و یاشار صمیمی مفخم در موزه هنرهای معاصر در 9 نگارخانه بهنمایش گذاشته شدهبود.
این نمایشگاه نگاهی به تصویرسازی کتابهای درسی و عکاسی مستند از دبستانها در آغازین سده کنونی، پیشگامان صنعت تصویرسازی و سرگرمی، تاثیر جنگ سرد، فرادستی (:سلطه، هژمونی) امریکا و ایران در میانه باختر و خاور، اقتصاد نفتی و ملی شدن، ادبیات و تصاویر مذهبی، انقلاب و جنگ هشتساله ایران و عراق داشت.
آثار به نمایش گذاشته شده شامل رسانههای گوناگون مانند کتاب، نشریه، فیلم و پویانمایی(:انیمیشن)، آثار هنری و… است که بسیاری از آن کمتر دیده شده یا نادیده بودند.
آثار با همیاری و همکاری بسیاری از آرشیوهای دولتی، خصوصی مانند فیلمخانه ملی ایران، گنجخانه سینمای ایران، کانون پرورشی و فکر کودکان و نوجوان، گنجخانه گرافیک ایران، مجموعهی ای.بی، آرشیوهای استودیو کارگاه، پروژه نان و نمک و …. بود.
«تماشاخانه کارنامه» جشنواره فیلمی است که به عنوان بخشی از نمایشگاه سینماتک گنجخانه هنرهای معاصر رخ میدهد. در تماشاخانه، گذری به سینمای کودک و درباره کودک از فیلمهای دهه 1330 و فیلمها و پویانماییهای (:انیمیشن) کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، وزارت فرهنگ و هنر و انجمن اولیا و مربیان در نظر گرفته شدهبود.
بسیاری از فیلمهای این جشنواره مانند «برنده» امیر نادری، یا نادیده مانده بودند و یا بیش از چندین دهه از واپسین نمایش آنها میگذشت. اکرانها به گونه 35 میلیمتری و یا نسخههای اصلاح شده دیجیتال بود.
روزهای انقلاب اسلامی و آغاز جنگ هشتساله و پیوند آنها با کودکان، از دریچه لنز عکاسهای دوران انقلاب مانند بهمن جلالی، رعنا جوادی، مریم زندی، جاسم غضبانپور و سیفاله صمدیان به نمایش در آمدهبود.
موش و گربه بخش ویژهای از کارنامه بود که به آثار گوناگون که بر اساس «موش و گربه» عبید زاکانی طراحی شده مانند نقاشیهای اردشیر محصص، تصویر سازی محمود جوادیپور و جعفر تجارتچی و… پرداختهبود.
موش و گربه عبید زاکانی با نظم ساده قابل فهمش همواره یکی از منابع آموزشی نظام مکتبخانهای بودهاست. از دوران مشروطیت و فراهم آمدن فناوریهای پراکنش (:تکثیر) تا به امروز، این اثر به گونههای بسیار مانند نگارگی، تصویرسازی طراحی و تولید شدهاست.
نکته چشمگیر در نخستین فراوردههای ادبی، تصویری باختری (:غربی) برای کودکان در ایران، جایگزین شدن نامهای بومی به جای نامهای اصلی شخصیتها است. بیگمان ناشناخته بودن نامهای غیرایرانی در بدو ورود به ایران، تولیدکنندگان برای ایجاد پیوند قویتر بین کودک و شخصیت های داستان از نامهای جایگزین بهره گرفتند.
برای نمونه «پری» به جای «سیندرلا»، «سهیلا در کشور عجایب» بهجای «آلیس در سرزمین عجایب»، «داستان فرنگیس و هفتکوتوله» بهجای «سفید برفی و هفت کوتوله»، «موشموشک» به جای «تام و جری» و… در نشریه های نیمه دههی 1330 دیده میشود که کمی دیرتر، با آشنا شدن خوانندهی ایرانی این جایگزینی با نامهای اصلی به چاپ رسیدند.
محمود جوادیپور در سال 1299 زادهشد. در سال 1326 از دانشکده هنرهای زیبا فارغالتحصیل شد و برای ادامه تحصیل به دانشگاه هنرهای زیبا مونیخ رفت. وی شماری کتاب با نام «خواندنیها و سرگرمی ها» با همکاری محسن دولو و دو کتاب «داستانهای شاهنامه» و «داستانهای ایران باستان» را برای برنامه اصل چهار ترومن «صندوق فرهنگی ایران و امریکا» نگارگری کرد. وارون کارهای تقیپور، دولو و وزیری مقدم که روحیه تصویرسازانه و گرافیکی در آنها وجود دارد، کارهای جوادیپور نگارگرانه (:نقاشانه) است.
پس از کودتای 28 امرداد سال 1332، فرهنگ امریکایی به گونه رسمی، براساس برنامه اصل چهار «ترومن» در ایران رواج داده میشد. کوششهای گسترده انتشارات فرانکلین و فراوردههای والتدیزنی در گسترش این فرهنگ چشمگیر بود.
بودن یکهتازانه فرهنگ امریکایی از نیمه دوم دهه 1340 انگیزهای برای کوشش اتحادجماهیر شوروی شد و انتشارات پروگرس مسکو به عنوان نماینده این فرهنگ، زیباشناسیای با ساختار روسی را آغاز کرد.
علی اکبر صادقی زاده تهران از نوجوانی نقاشی را آغاز کرد و پس از بهدست آوردن آزمودههای گوناگون در زمینههای نقاشی و گرافیک، وارد دانشکدهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. صادقی پس از پایان کارشناسی نگارگری، هنگام خدمت سربازی در سال 1349، تصویرسازی کتاب «پهلوان پهلوانان» را انجام داد و همین بهانهای شد تا برای ادامه خدمت به کانون فراخوانده شود. در سال 1350 نخستین پویانمایی خود «هفت شهر» را کارگردانی کرد. وی در سال های پس از انقلاب کمتر در زمینه تولید محصولات کودک کوشش کرد.
ویژگی بارز تصویرسازیها و پویانمایی صادقی بهرهوری از مینیاتو و زیباییشناسی چاپ سنگیهای ایرانی است. صادقی تنها طراح در کانون بود که تا سال 1357 کتابهایِ مذهبی این کانون را طراحی کرد.
صادقی جایزههای برجسته جهانی مانند جایزههای سیدالک، نمایشگاه کتاب لایپزیگ، دیپلم افتخار جشنواره فیلمهای جوان فرانسه و لوح افتخار جشنوارههای فیلم لسآنجلس را دریافت کردهاست.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان در آذرماه 1344 در پی چارهاندیشی برای پر کردن سرگرمیهای کودکان و نوجوانان کوشش خود را آغاز کرد و از برجستهترین نهاد فرهنگی در زمینه تولیدات کارشناسی شده برای آنان شد. گستره کوشش این کانون از کتاب و ادبیات تا تیاتر و سینما و دورههای آموزشی هنر را در برمیگرفت.
بخشی از فیلمهایی ساخته شده به نمایش گذاشته شد
عکس از مارال آریایی است.
6744
یک پاسخ
سلام گزارش بسیار ارزش مندی را ارائه نمودید بخصوص برای کسانیکه حال و هوای روزهای گذشته را تجربه نموده اند از شما بسیار سپاسگزارم عکسهای زیبایی که پیوست کرده اید را بارها با لذت زیاد مرور کردم شاد و سلامت باشید.