جاده‌ی اردبیل- آستارا؛ سفر در مِه!

گذر از جاده‌ها و دیدن زیبایی‌های دو سوی آن، از لذت‌های گردشگری و سفر است. به ویژه اگر جاده در میان جنگل‌های پوشیده از درخت و انبوهی مِه باشد، دیده‌وری‌ای است که مسافرت را دل‌خواه‌تر و به‌ یاد ماندنی‌تر خواهد ساخت. جاده‌ی اردبیل- آستارا چنین ویژگی‌ای دارد.
مهم‌ترین سبب زیبایی کم‌مانند راه اردبیل- آستارا، گذر آن از زیباترین گردنه‌ی جاده‌ای ایران، گردنه‌ی حیران، است. در آنجا از یک‌سو کوه‌های بلندی دیده می‌شوند که پوشیده از درخت‌اند و بخشی از جنگل هزاران ساله‌ی هیرکانی را شکل داده‌اند و از سوی دیگر دره‌ای را می‌توان نگریست که با آن که ژرفای چندانی ندارد، رودخانه‌ای از میانش گذر می‌کند و دل‌ربایی‌اش را به نهایت می‌رساند. این رود «ارس» نام دارد و مرز میان کشور ما و جمهوری آذربایجان است. گردنه‌ی حیران نیز که پس از این بیش‌تر درباره‌ی آن خواهیم گفت، فریباترین جاده‌ی ایران را شکل داده است: جاده‌ی اردبیل- آستارا!
حیران پوشیده از مِه است. همین ویژگی سفر در این جاده را رویایی می‌کند، هرچند گذر از جاده‌ی مِه‌آلود همراه با خطرهایی است که گاه پیش می‌آید و به تصادف‌های جاده‌ای می‌انجامد. در کنار آن مِه‌های آبگینه‌گون، دیدن درختان و گیاهان جنگلی، تماشایی است. گذر چارپایان نیز یادآوری دوباره‌ی این نکته است که در دل جنگل و طبیعتی سرشار، جای داریم و حرکت می‌کنیم. چنین طبیعتی را در کمتر جاده‌ی دیگری می‌توان دید. به همین سبب است که گردنه‌ حیران در میان گردشگران شناخته شده و دل‌خواه است. راه پیچ‌درپیچی هم که از گردنه عبور می‌کند، جلوه‌ی دیگری از این جاده است. این هم گفتنی است که حیران به چم «ابر و مِه» است و برگرفته از زبان تالشی است. اصلی‌ترین سبب مِه گرفتگی جاده نیز رطوبت دریای کاسپین (خزر) است.
از آستارا تا گردنه‌ی حیران چیزی نزدیک به 30 کیلومتر فاصله است. در سوی دیگر جاده شهر اردبیل با هزار تماشایی طبیعی و تاریخی جای دارد. خودِ حیران سه بخشی است: حیران سفلا، حیران وسطا و حیران علیا. هر سه نیز در بخش‌‌بندی‌های کشوری بخشی از استان گیلان به‌شمار می‌روند.
از دشواری‌های سفر در جاده‌ی آستارا- اردبیل گفتیم. آن دشواری، هر سال  خبرهای ناخوشایندی از برخورد خودروها و بسته شدن راه را به گوش می‌رساند. از این‌رو، این راه از جاده‌های پُرخطر ایران به‌شمار می‌آید. پوشش مِه گستره‌ی دید رانندگان را کم می‌کند و رویدادهای تلخی را پدید می‌آورَد. جاده که از بارش برف‌های زمستانی لغزنده می‌شود و گذر از پیچ‌های فراوان را خطرناک می‌سازد، زیان‌های جانی و مالی بسیاری را سبب شده است. برای جلوگیری از چنان خطرها و تصادف‌هایی، راهبانان در فصل زمستان جاده را برف‌روبی و نمک‌پاشی می‌کنند. در دی‌ماه سال پیش نیز 400 متر از جاده را با سامانه‌ی روشنایی پُرنور کردند تا شاید برخورد خودروها کاهش پیدا کند.
جاده‌ی اردبیل-آستارا از جنگل فندقلو، در نزدیکی شهر نمین، نیز می‌گذرد؛ جنگلی بسیار زیبا و دل‌انگیز که به جاده دیدنی‌های افزون‌تری می‌بخشد. شمار فراوان درختان پُربار جنگل، از ویژگی‌های دیگر آن است؛ و نیز گل‌های خوشبوی بابونه که جاده و آن گستره را عطرآگین می‌سازند. پایان جنگل فندقلو پیش از رسیدن به شهر نمین است.

آب‌وهوای گستره‌ای که جاده‌ی اردبیل-آستارا از آن می‌گذرد، سرد و کوهستانی است. بارش‌های پی‌درپی نیز زمستان‌های برف‌انبار و باران‌خیزی را پدید می‌آورد و جاده را سخت‌گذر می‌کند. از این‌رو آن‌هایی که گردشگر هستند ترجیح می‌دهند که در فصل‌های بهار و تابستان از این جاده عبور کنند؛ جاده‌ای که 80 کیلومتر است و گذر از آن کم‌و‌بیش یک ساعت و 15 دقیقه زمان می‌برد. اگر هم از اردبیل به سمت گردنه حیران حرکت کنیم پیش از رسیدن به تونلِ میان‌راهی، آب‌وهوایی را تجربه خواهیم کرد که با آب‌وهوای پس از گذر از تونل متفاوت است.
این جاده از شهر آستارا آغاز و از شهرها و روستاهای نوده، دودران، نمین، سلوط، نوجه‌ده، تازه‌کند، گیلان‌ده، سلطان‌آباد می‌گذرد و به اردبیل می‌رسد.

*با بهره‌جویی از: تارنماهای «کجارو» و «الی‌گشت».