امروز مانترهسپند ایزد از ماه آذر سال 3757 زرتشتی، شنبه 23 آذرماه 1398 خورشیدی، 14 دسامبر 2019 میلادی
در چنین روزی، 14 دسامبر سال 770 میلادی، خلیفه عباسی تصمیم گرفت تا آیین مهرگان و نوروز در دربار برگزار شود.
«منصور» دومین خلیفه عباسیان با این كه ابومسلم خراسانی و بسیاری از ایرانیان وطندوست را كشته و لشكر به سركوبی المقنّع (هاشم بن حکیم) به خراسان فرستاده بود 14 دسامبر سال 770 میلادی اعلام کرد كه از آن پس، در دربار او در بغداد (كه خود او پیشتر این آبادی ایرانی را به صورت شهر درآورده بود) آیینهای نوروز و مهرگان به همان گونه كه شاهان ساسانی برپا میکردند، برگزار خواهد شد.
عباسیان از همان اوایل کار، به بهره گیری از ایرانیان در مدیریت و مشاوره دست زده بودند که این اقدام در زمان هارون الرشید و پسرش مأمون به اوج خود رسید و درحقیقت، این ایرانیان بودند که امپراتوری وسیع عباسیان را اداره میکردند.
عباسیان از همان اوایل کار خود با قیامهای ایرانیانی چون سنباذ (سندباد) نیشابوری، به آفرید، استاذسیس و … و هرکدام صاحب فرضیه رو به رو بودند و در خراسان، سیستان و ری آرامش نداشتند و چون این قیامگران ایرانی خواه بودند، خلفای وقت راه و رسم ایرانیان را برگزیدند تا از شدت خصومت بکاهند و توده های ایرانی را موافق خود گردانند. پیش از عباسیان، هاشم ابن عبدالملک – حکمران اموی دمشق نیز به رسوم ایرانی گردن نهاده بود.
بیستونهمین روز ماه در گاهشمار مزدیسنی مانترسپند ایزد یا ماراسفند/ ماراسِپَند (پهلوی)/ مَنثَرسْپَنتَه (اوستایی) نام دارد. سخن ورجاوند، سخن اهورایی اشوزرتشت، سرودههای خود، گاهان را مانتره یا همان سخن اندیشهبرانگیز نامیده است. مانتره در سراسر اوستا ستوده شده است. مانترسپند ایزد درمانگری است و به چَم آرامبخش روانها هم آمده است و قلبهای خستهی انسانها را در رنج و سختی شفا میبخشد.
«مانتره» یکی از واژه های بنیادین گاهانست. این کلمه از ریشه من به چم اندیشیدن و در کل به چم وسیله اندیشه کردن و یا موجب اندیشه برانگیزی آمده است. اما روانترین ترجمه کلام اندیشه برانگیز است. اشوزرتشت در گاتها، سرودهای خود (گاهان) را مانتره مینامد. همچنین در اوستا ، او ِستاهای «اَشِم وُهو» و «یَـتااَهو = ا َهونـَوَر» به نام مانتره شناخته میشوند. سراینده مانتره نیز «مانترن» نامیده میشود.
ویژگیهای مانتره :
درمان بخشی
در گاهان در هات ۴۴ بند ۱۶ ،
از درمان بخشی و به عبارتی همان جنبه روان شناسی مانتره اشاره شده است.
الهام گونه بودن:
اشوزرتشت فردی است که با الهام از جهان ِ پیرامون خویش (چه درون و چه محیط) به تعالی رسید ، وی مانتره را هم نوعی الهام (چه درونی و چه از محیط) میداند.
موسیقیایی بودن:
یکی از شروط مانتره بودن ِ یک سخن ، موسیقایی بودن آن است.
توانایی اهورایی مانتره:
در گاهان برای تاثیر کلام مانتره بر اقشار مردم و سعادت آنها بسیار گفته شده است.
از آن چه که در متون اصلی دین ِ ما گاتها و قسمتهای اصلی اوستا بر میآید، مانتره جزئی از نوای خداوندی است که به مانند «فرَوَهَر» در وجود هر آدمی قرار داده شده است و در اصل توانایی اندیشه برانگیزی است و از آن جایی که خداوند «مبدا خرد» است، پس مانتره هم توانایی اندیشمندی و اندیشه برانگیزی است، که یک انسان از آن بهرهمند میشود و نیز مانتره کلامی است از همین نوع که از مانتره ِ وجودی انسان به صدا در میآید و به مانتره وجودی انسان دیگری میرسد و آن را بر میانگیزد.