زرتشتیان محلهی زرتشتینشین کسنویهی یزد با جمعآوری خانه به خانه نشانههای آیین «چکودوله» به پیشواز جشن تیرگان رفتند.
آیین چک و دوله یکی از آیینهای جشن تیرگان است که از پسین روز پیش از جشن هر کس نشانهای را با آرزوهای نیک در کوزهای که درون آن آب و آویشن است انداخته و روی آن را با پارچهی سبز میپوشانند و زیر درخت سرو یا شمشاد میگذارند. روز جشن تیرگان کوزه را برداشته و دور هم با شادی و نواختن اربونه جمع میشوند، کودکی دست در کوزه کرده و یک نشانه را در دست میگیرد تا یکی از بزرگان باشنده در جمع دوبیتی را آعاز به خواندن کند هنگامی که مصراع نخست آن را خواند، کودک نشانه را بالا میگیرد تا صاحب آن نشانش را بشناسد و با دقت ادامهی دوبیتی را که برای او و به نیت اوست بشنود. این آیین زیبا بخشی از آیینهای جشن تیرگان است.
فرتورها از سرور دهموبد است.
4090
یک پاسخ
سلام
اگر ممکن است در باب «چک» اندکی توضیح دهید.
و اما «دُولَه» یا «گُولَه» ظرف سفالی را گویند.
دُول = ژرف، دراز. دوله یا گوله یعنی ظرفی که دارای ژرفا است. البته فقط به ظرف سفالی گویند. یعنی ظروف دارای ژرفا از جنس دیگر، نام هایی دیگر دارند.
به نظر من چک اگر معنی کلاسیک خود یعنی صدای شکستن را ندهد، کمی دِگر شده است. مثل چاهَک که همان گوله یا دوله ی سفالی باشد + آب آن. البته این نظر نهایی نیست؛ فقط یک بیان منطقی ست. اگر توضیح بنویسید؛ آن وقت دقیق ریشه یابی و معنی می کنم.
دول یعنی ژرف، دارای عمق، دراز. به همین خاطر نام تالشی دریای خزر، مازندران، کاسپین، «تالش دولاو» = آب ژرف تالش = دریای تالش، است. آبی که دارای درازی و ژرفای ویژه می باشد – دریا.